Vml. middelbare jongensschool, huidig Athénée Royal Alfred Verwée

Gelegen in het huizenblok tussen de Koninklijke Sinte-Mariastraat, de Haachtsesteenweg en de François Degreefstraat, schoolcomplex in neorenaissancestijl en eclectischeVeel voorkomende stijl (ca. 1850-1914) die inspiratie put uit verschillende architectuurstijlen uit het verleden. Komt door de combinatie van enerzijds verschillende stijlelementen en anderzijds nieuwe technieken en materialen tot een unieke eigentijdse creatie. stijl, in 1883 ontworpen door gemeentearchitect Hyppolite Jaumot. Gesigneerd “H. JAUMOT. ARCH / 1885” rechts van de ingang.

Geschiedenis

In 1881 kocht de gemeente terreinen voor de vestiging van de school, ten zuiden van de tramremise van de Rubensstraat. De plannen van het complex werden in 1883 ontworpen en de werken werden het jaar daarop aangevat. De school werd op 04.10.1885 ingehuldigd. Haar tegenhanger, de middelbare meisjesschool, werd eveneens door de gemeentearchitect ontworpen en werd begin jaren 1900 opgetrokken in de Verwéestraat (zie nr. 12). Volgens een plan uit 1936-1937 van de toenmalige gemeentearchitect, Fernand Delbrassinne, werd het gebouw aan de Haachtsesteenweg, waarin zich een gymnastiekzaal bevond, aangevuld met twee zijvleugels van twee bouwlagen. In 1953 werden het gebouw met de gymnastiekzaal en de vleugels elk van een extra verdieping voorzien. In 1958 werd aan de Haachtsesteenweg een omheiningsmuur gebouwd. Sinds 1996 zijn de scholen van de Koninklijke Sinte-Mariastraat en de Verwéestraat gefuseerd in het Athénée Royal Alfred Verwée. Dit geheel omvat een kleuterafdeling, een lagere afdeling en een middelbare afdeling.


Beschrijving

Plan

Het complex bestaat uit een hoofdgebouw (A) aan de Koninklijke Sinte-Mariastraat, met de lokalen van de administratie, en daarachter een grote overdekte speelplaats (B). Haaks daarop staan twee lange vleugels met klaslokalen (C) rond een grote binnenplaats (D). Aan de Haachtsesteenweg wordt deze binnenplaats afgeboord door een ondiep volume (E) van oorspronkelijk twee bouwlagen, het eerste gebruikt als een open “abri”, in 1953 verhoogd met een derde bouwlaag voor klaslokalen, waartegen achteraan een gebouw met twee boven elkaar geplaatste gymnastiekzalen (F) is aangebouwd; de tweede zaal werd in 1953 toegevoegd. Aan de zijkant, vleugels (G) van drie bouwlagen, de eerste twee uit 1936-1937, de laatste ook uit 1953. In deze vleugels bevonden zich respectievelijk een zwembad en een refter op de benedenverdieping, en klaslokalen op de verdiepingen. Een tweede binnenplaats (H), die in 1958 door een omheiningsmuur werd afgesloten, scheidt deze gebouwen van de steenweg.

Gebouwen

Oorspronkelijke gebouwen met bepleisterdeMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. gevels.

Hoofdgebouw (A) van twee bouwlagen onder zadeldakDak met twee hellende dakvlakken. en dakterras met daklichten. MonumentaleZuilen of pilasters die over de volle hoogte of over meer dan één verdieping opgaan, onafhankelijk van de door vensters en bouwlagen gegeven maten. gevel in neorenaissancestijl. Symmetrische gevel van zeven traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). Op de benedenverdieping, muurdammenParement tussen twee muuropeningen (vensters of deuren) in dezelfde bouwlaag. met verdiepte schijnvoegenImitatievoeg in metsel - of pleisterwerk, aangebracht om regelmatige verdeling te bewerkstelligen of bijvoorbeeld natuurstenen parement (simili) te suggereren. en hoekpilasters met bossageIn oorsprong een gevelbehandeling waarbij ruwgehakte, rechthoekige blokken natuursteen uit de loodlijn steken en de gevel op die manier een fors, rustiek (rustica) karakter verleent; later op gevel vormelijk geïmiteerd door middel van uitspringend al dan niet bepleisterde bakstenen blokken of banden (doorlopende schijnvoegen).; op de verdieping, Ionische pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. tussen hoekpilasters met Toscaanse invloed. Centrale toegangstraveeTravee waarin de toegang is ondergebracht. in risalietRisaliet (Italiaans, van risalto: uitstekend deel), vooruitspringend volume van een gevel dat over de hele hoogte doorloopt en soms hoger is; naar gelang de positie worden er midden-, zij- en hoekrisalieten onderscheiden.; op de verdieping, een rij rondboogvensters met pilastervormige stijlenVerticale zijden van een opening waarop een boog of latei rust.. Deur omlijst door stijlenVerticale zijden van een opening waarop een boog of latei rust. met schubbenmotief, onder een kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). op consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief.. HoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel. met friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). met twee lange cartouchesOmlijsting van een uitspringend vlak in de vorm van ingesneden en omkrullend papier of leer; vaak met opschrift of intern versierd. waarop respectievelijk de opschriften “STAATSMIDDELBARE JONGENS SCHOOL” en “ECOLE MOYENNE DE L'ETAT GARÇONS” moesten komen. AttiekbalustradeMuur of bouwlaag boven de kroonlijst die meestal het dak aan het gezicht onttrekt.. Op de centrale traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), tweede verdieping als halve verdiepingLage verdieping tussen twee bouwlagen; vaak boven commerciële benedenverdieping gelegen. onder hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel. met friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). met afwisselend trigliefenVersiering, ontleend aan de Dorische fries, bestaande uit een vooruitspringend, rechthoekig vlak met twee gleuven in het midden en een halve aan elke zijkant; soms kan het aantal gleuven sterk afwijken. en bas-reliëfs die verschillende disciplines symboliseren, onder frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening. met modillonsRechthoekig kraagstuk, ter versiering van een kroonlijst.. Deuren met caissons en raamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. bewaard.
Interieur. Centrale toegangsvestibule. In het midden, links, trappenhuisGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht. van de eretrap verlicht door een daklicht, achteraan aangevuld met een diensttrap. Oorspronkelijk, vooraan, portiersloge links, leraarskamer rechts. Achteraan, refter links, bureau van de directeur rechts.

Overdekte speelplaats (B) van één bouwlaag onder zadeldakDak met twee hellende dakvlakken. met vervangen bedaking. Metalen gebinte met bogenConstructie waarvan de beschrijvende lijnen delen van cirkels of gebogen lijnen zijn en waarin alle drukkrachten optreden.. RaamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. bewaard.
Binnen, witstenen monument voor de oud-leerlingen van de school die tijdens de twee wereldoorlogen voor het Vaderland zijn gesneuveld.


Vleugel met klaslokalen (C) van drie bouwlagen, onder schilddakDak met twee driehoekige dakvlakken aan de smalle zijde en twee trapeziumvormige aan de lange zijde.. Gevels van negen traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) aan de binnenplaats. Centrale traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) in risalietRisaliet (Italiaans, van risalto: uitstekend deel), vooruitspringend volume van een gevel dat over de hele hoogte doorloopt en soms hoger is; naar gelang de positie worden er midden-, zij- en hoekrisalieten onderscheiden. en met verspringende bouwlagen, verdiepte schijnvoegenImitatievoeg in metsel - of pleisterwerk, aangebracht om regelmatige verdeling te bewerkstelligen of bijvoorbeeld natuurstenen parement (simili) te suggereren. op de benedenverdieping en onder frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening.; venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. met pilastervormige stijlenVerticale zijden van een opening waarop een boog of latei rust.. De overige traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) zijn op de verdiepingen gevat in arcadesEén of meerdere bogen, steunend op zuilen of pijlers; kan ook blind zijn.. Op de tweede verdieping zijn de meeste venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. gekoppeldTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd.. Aan de zijkant, twee schoorsteenkokers op consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief., thans zonder schoorsteenpijpHet boven het metselwerk of dak uitstekende deel van een schoorsteen.. RaamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. op de benedenverdieping bewaard.
Binnen, vier klaslokalen aan de binnenplaats, met daarlangs een gang aan de buitenzijde. Aan die zijde, centrale voorbouw met vestiaires van twee bouwlagen. TrappenhuizenGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht. aan elk uiteinde van de vleugels.

Volume (E) met een benedenverdieping die een open “abri” vormt met gietijzerenHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. zuilenCilindervormig steunpunt; vaak voorzien van basis en kapiteel. De kleine en/of dunne variant ervan wordt colonnet genoemd. bekleed met beton in 1953. Eerste verdieping in datzelfde jaar bekleed volgens het model van de tweede, uit 1953. Bewaarde ankers(Smeedijzeren) bouwonderdeel waarmee de uiteinden van een balk in een muur worden bevestigd; soms ook louter decoratief. op de benedenverdieping. SchrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ...  vervangen.

Gebouw met gymnastiekzalen (F) en zijvleugels (G) van drie bouwlagen onder plat dak. GecementeerdeMet portlandcement bestrijken. gevels met grote venstersLicht- en/of luchtopening in een muur.. SchrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ...  bewaard.
Gebouw met gymnastiekzalen van zeven traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), over de hele breedte achter een voorbouw onder plat dak. Eerste verdieping opnieuw bekleed toen de tweede verdieping in 1953 werd toegevoegd. Metalen raamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn.. Vleugels van vier traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), elk achter een kleine binnenplaats.
Binnen, onderste gymnastiekzaal aan elke korte zijde afgeboord door een galerijOverdekte gang, aan één of beide zijden geritmeerd door zuilen, kolommen of pijlers, bogengang genoemd indien geritmeerd door arcaden. met houten borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust., boven een gang. In de noordelijke zijvleugel, zwembad in granitoBedekking met veelkleurige (marmer)stukjes, gebed in cementmortel, die na verharding glanzend wordt geschuurd. met betegelde kleedhokjes op de benedenverdieping, klaslokalen op de eerste verdieping. In de zuidelijke vleugel, refter op de benedenverdieping, chemielokaal op de eerste verdieping.


Aan de Haachtsesteenweg, lage omheiningsmuur in hardsteen en gele baksteen, met buisvormig traliewerk.