Typologie(ën)
school
kinderbewaarplaats
fabriek
kinderbewaarplaats
fabriek
Ontwerper(s)
Hyppolite JAUMOT – architect – 1875
Juridisch statuut
Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024
Stijlen
Eclectisme
Inventaris(sen)
- Actualisatie van het inventarisatieproject van het Bouwkundig Erfgoed (DMS-DML - 1995-1998)
- Het monumentale erfgoed van België. Schaarbeek (Apeb - 2010-2015)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem), authenticiteit (idem + de kwaliteit van de uitvoering) en integriteit (bewaringstoestand, oorspronkelijke elementen)). Een goed bevat ook artistieke waarde als het kunstwerken omvat (beeldhouwwerken, reliëfs ontworpen voor het goed, enz.) of decoratieve elementen uit de oorspronkelijke bouwperiode of met bijzondere kwaliteit (gesigneerd glasramen, sgraffito, lichtbeuk, enz.).
- Esthetisch Historisch gezien werd die waarde aangewend om waardevolle groene ruimten en natuurlijke of halfnatuurlijke gebieden aan te duiden. De waarde kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Een afweging met andere waarden dringt zich tevens op: de artistieke, de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en de stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen). De volgende selectiecriteria worden er eveneens aan gekoppeld: de ensemblewaarde en de contextuele waarde.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde : - als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente; - of als getuigenis van een periode en/of een zeldzame ontwikkeling van een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; de Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; - of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale lanen of in de Leopoldswijk); - of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur – met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (bv. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte); - of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (bv. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, de Congreskolom); - of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken); - of als het representatief is van het oeuvre van een belangrijke architect in de architectuurgeschiedenis op internationaal, nationaal, regionaal of lokaal niveau (dit betreft zowel befaamde architecten als V. Horta, V. Bourgeois, M. Polak als secundaire architecten, die lokaal verbonden worden aan een gemeente zoals Fernand Lefever in Koekelberg of Emile Hoebeke in Sint-Agatha-Berchem).
- Landschappelijk Een landschap is een gebied, zoals waargenomen door de mens, waarvan het karakter het resultaat is van ondernomen actie en interactie van natuurlijke en/of menselijke factoren. Het is een schaalbegrip bestaande uit verschillende (erfgoed)componenten, die elk, al of niet hun intrinsieke waarde hebben, maar alles samen tot een groter meerwaardegeheel verheffen én dat dit ook zo word gepercipieerd vanop een bepaalde afstand. Wijde stadspanorama’s zijn het landschap bij uitstek, denk bijvoorbeeld aan het zicht over de benedenstad van Brussel vanop het Koningsplein, maar ook op kleinere schaal kunnen dergelijke landschappen die uit verschillende componenten zijn samengesteld voorkomen.
- Sociaal Moeilijk te onderscheiden van de volkskundige waarde en over het algemeen onvoldoende om een selectie op zichzelf te rechtvaardigen. - herinneringsplaats van een gemeenschap of van van een sociale groep (bijvoorbeeld de bedevaartskapel op het Kerkplein in Sint-Agatha-Berchem, “de Oude Linde” in Boendael te Elsene); - een plaats met volkssymboliek (bijvoorbeeld het café het “Goudblommeke in papier” in de Cellebroersstraat); - een plaats waar een wijk samenkomt of gestructureerd is (bijvoorbeeld De gebouwen “Fer à Cheval”- in de Floréal tuinwijk); - een goed dat deel uitmaakt van of bestaat uit openbare voorzieningen (scholen, crèches, gemeenschaps- of parochiezalen, sporthallen, stadions, enz.); - goed of ensemble (al dan niet sociale huisvesting) ontworpen om sociale interactie, wederzijdse hulp en buurtcohesie te stimuleren (bijvoorbeeld de woonwijken die na de Tweede Wereldoorlog werden gebouwd in Ganshoren of de wijken die speciaal voor ouderen werden ontworpen); - goed dat deel uitmaakt van een industrieel complex dat een aanzienlijke activiteit heeft gegenereerd in de gemeente waar het zich bevindt of in het Gewest.
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen of landschappen hebben in het verleden een prominente rol gespeeld in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte en de stedelijke ruimte. Meestal bepalen zij andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het daarin een rol speelt, bijvoorbeeld : - hoekgebouwen; - coherente pleinen of homogene huizenrijen (gevels die een ensemble vormen van dezelfde stijl, periode en volume); - tuinwijken, - deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, - relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe die architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2013-2014
id
Urban : 23077
Beschrijving
Voormalig schoolcomplex in eclectische stijl, bestaande uit twee gebouwen, een aan de straat, het andere haaks binnen het huizenblok. Gesigneerd en gedateerd “H. JAUMOT / ARCHITECTE / 1875” op de begane grond van het gebouw aan de straatkant.
Geschiedenis
De plannen voor deze meisjes- en jongensschool werden goedgekeurd tijdens de gemeenteraadszitting van 31.03.1874. Het achtergebouw met klaslokalen en het centrale volume van het gebouw aan de straatkant, dat als woning werd gebruikt, werden in 1875 opgetrokken. Tussen 1881 en 1893 werd dit volume aangevuld met lagere vleugels in dezelfde stijl die het toegangsplein vormden, respectievelijk voor meisjes en voor jongens. In 1913 werd een grootschalig uitbreidingsproject van het complex uitgewerkt, maar het geraakte niet verder dan de tekentafel. In 1928 werd, rechts van het achtergebouw en haaks op de straat een nieuwe vleugel van één bouwlaag gebouwd, versierd met vakwerk met bakstenen vulwerk, thans gesloopt. Tijdens de tweede helft van de jaren 1990 werden de gebouwen grondig gerenoveerd onder leiding van architectuurbureau CAE-Stricklesse, tegelijk met de aanleg van het aanpalende Rasquinetpark, op de site van de voormalige gelijknamige fabriek. Deze fabriek was gespecialiseerd in de productie van fietspedalen en ging 1968 over kop. Het nieuwe geheel werd in 1999 ingehuldigd. In het voorgebouw bevinden zich onder meer een consultatiebureau van de RVA en een polyvalente zaal, terwijl het achtergebouw is verbouwd tot een crèche, met woningen op de verdiepingen. In hetzelfde kader werd ook een gebouw met woningen en handelszaken gebouwd op nr. 121-125b.
![Josaphatstraat 105-109, school nr. 7, opstand met niet verwezenlijkt project om het gebouw te verhogen, GAS/OW [i]École n[sup]o[/sup]7 (1913)[/i].](/medias/500/buildings/10303154_0105_Z02.jpg)
Beschrijving
Bakstenen gevels met witstenen en hardstenen elementen, die van het gebouw aan de straatkant thans beschilderd. Opstanden geritmeerd door pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel.. HoofdgestellenHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel. versierd met uitspringende friezenHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…).. KroonlijstenStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). met fronton(s). SchrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... vervangen. Nieuwe gebinten. Houten trappen vervangen door beton.
Aan de straatkant, vierkant centraal volume van twee bouwlagen onder tentdak. Drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) aan elke gevel, de laterale inspringend. Op de straatgevel, muuropeningen onder uitspringende bekroning, de laterale op de verdieping onder mijtervormige kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement)., de centrale onder een paneel met het opschrift “ECOLE COMMUNALE”. Centrale deur. Halfcirkelvormige dakkapellenUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap. van latere datum op de zijgevels.
Vleugels van één bouwlaag onder plat dak, elk met een deur die aan weerszijden wordt geflankeerd door drie gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. muuropeningen; oorspronkelijk bevond zich in de muurvlakken bovenaan een klein vensterLicht- en/of luchtopening in een muur., waarvan enkel de boogConstructie waarvan de beschrijvende lijnen delen van cirkels of gebogen lijnen zijn en waarin alle drukkrachten optreden. is bewaard. Boven de toegangen, panelen met het opschrift “FILLES” resp. “GARÇONS”.
Achteraan, langwerpig gebouw van twee bouwlagen onder schilddakDak met twee driehoekige dakvlakken aan de smalle zijde en twee trapeziumvormige aan de lange zijde.. Gevels van vijf brede traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) met hoge, per drie gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. venstersLicht- en/of luchtopening in een muur., en vier voorbouwen van één traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening., elk met een deur onder dubbel impostvensterVenster boven een deur en ervan gescheiden door een stenen dorpel, een entablement of een muurvlak.. Verlaagde onderdorpels. Ankers. BlindeZonder opening; blind venster, schijnopening. zijgevels.
Geschiedenis
De plannen voor deze meisjes- en jongensschool werden goedgekeurd tijdens de gemeenteraadszitting van 31.03.1874. Het achtergebouw met klaslokalen en het centrale volume van het gebouw aan de straatkant, dat als woning werd gebruikt, werden in 1875 opgetrokken. Tussen 1881 en 1893 werd dit volume aangevuld met lagere vleugels in dezelfde stijl die het toegangsplein vormden, respectievelijk voor meisjes en voor jongens. In 1913 werd een grootschalig uitbreidingsproject van het complex uitgewerkt, maar het geraakte niet verder dan de tekentafel. In 1928 werd, rechts van het achtergebouw en haaks op de straat een nieuwe vleugel van één bouwlaag gebouwd, versierd met vakwerk met bakstenen vulwerk, thans gesloopt. Tijdens de tweede helft van de jaren 1990 werden de gebouwen grondig gerenoveerd onder leiding van architectuurbureau CAE-Stricklesse, tegelijk met de aanleg van het aanpalende Rasquinetpark, op de site van de voormalige gelijknamige fabriek. Deze fabriek was gespecialiseerd in de productie van fietspedalen en ging 1968 over kop. Het nieuwe geheel werd in 1999 ingehuldigd. In het voorgebouw bevinden zich onder meer een consultatiebureau van de RVA en een polyvalente zaal, terwijl het achtergebouw is verbouwd tot een crèche, met woningen op de verdiepingen. In hetzelfde kader werd ook een gebouw met woningen en handelszaken gebouwd op nr. 121-125b.
![Josaphatstraat 105-109, school nr. 7, opstand met niet verwezenlijkt project om het gebouw te verhogen, GAS/OW [i]École n[sup]o[/sup]7 (1913)[/i].](/medias/500/buildings/10303154_0105_Z02.jpg)
Beschrijving
Bakstenen gevels met witstenen en hardstenen elementen, die van het gebouw aan de straatkant thans beschilderd. Opstanden geritmeerd door pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel.. HoofdgestellenHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel. versierd met uitspringende friezenHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…).. KroonlijstenStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). met fronton(s). SchrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... vervangen. Nieuwe gebinten. Houten trappen vervangen door beton.
Aan de straatkant, vierkant centraal volume van twee bouwlagen onder tentdak. Drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) aan elke gevel, de laterale inspringend. Op de straatgevel, muuropeningen onder uitspringende bekroning, de laterale op de verdieping onder mijtervormige kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement)., de centrale onder een paneel met het opschrift “ECOLE COMMUNALE”. Centrale deur. Halfcirkelvormige dakkapellenUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap. van latere datum op de zijgevels.
Vleugels van één bouwlaag onder plat dak, elk met een deur die aan weerszijden wordt geflankeerd door drie gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. muuropeningen; oorspronkelijk bevond zich in de muurvlakken bovenaan een klein vensterLicht- en/of luchtopening in een muur., waarvan enkel de boogConstructie waarvan de beschrijvende lijnen delen van cirkels of gebogen lijnen zijn en waarin alle drukkrachten optreden. is bewaard. Boven de toegangen, panelen met het opschrift “FILLES” resp. “GARÇONS”.
Achteraan, langwerpig gebouw van twee bouwlagen onder schilddakDak met twee driehoekige dakvlakken aan de smalle zijde en twee trapeziumvormige aan de lange zijde.. Gevels van vijf brede traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) met hoge, per drie gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. venstersLicht- en/of luchtopening in een muur., en vier voorbouwen van één traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening., elk met een deur onder dubbel impostvensterVenster boven een deur en ervan gescheiden door een stenen dorpel, een entablement of een muurvlak.. Verlaagde onderdorpels. Ankers. BlindeZonder opening; blind venster, schijnopening. zijgevels.
Bronnen
Archieven
GAS/DS 154-105-123.
GAS/OW School nr. 7.
GAS/Bulletin communal de Schaerbeek, Rapport sur la Situation et l'administration des affaires de la commune pendant l'exercice 1874-1875, 1875, pp. 130-132.
Kaarten / plannen
Bruxelles et ses environs, Militair Cartografisch Instituut, 1881.
Bruxelles et ses environs, Militair Cartografisch Instituut, 1893.
GAS/DS 154-105-123.
GAS/OW School nr. 7.
GAS/Bulletin communal de Schaerbeek, Rapport sur la Situation et l'administration des affaires de la commune pendant l'exercice 1874-1875, 1875, pp. 130-132.
Kaarten / plannen
Bruxelles et ses environs, Militair Cartografisch Instituut, 1881.
Bruxelles et ses environs, Militair Cartografisch Instituut, 1893.
Opmerkelijke bomen in de nabijheid