Typologie(ën)

kazerne

Ontwerper(s)

Henri VAN DIEVOETarchitect1901

Stijlen

Neogotiek
Eclectisme

Inventaris(sen)

  • Actualisatie van de Urgentie-Inventaris (Sint-Lukasarchief - 1993-1994)
  • Inventaris van de Industriële Architectuur (AAM - 1980-1982)
  • Actualisatie van het inventarisatieproject van het Bouwkundig Erfgoed (DMS-DML - 1995-1998)
  • Het monumentale erfgoed van België. Etterbeek (DMS-DML - 1994-1997)

Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)

  • Artistiek
  • Esthetisch
  • Historisch
  • Wetenschappelijk
  • Technisch
  • Stedenbouwkundig

Onderzoek en redactie

1993-1995

id

Urban : 14283
lees meer

Beschrijving

Gebouwengroep opgetrokken in twee fasen. Vanaf 1901 m.m.v. H. VAN DIEVOET, voorts in 1930.

Gelegen tegenover de heden verdwenen kazerne Rolin.

Louis Schmidtlaan 1-29. Voertuigenarsenaal, situatieplan.

Omvangrijk gebouwencomplex palend aan de Louis Schmidtlaan in het noorden, de Vrijwilligerslaan in het zuiden, de Waversesteenweg ten westen en de Witherenstraat ten oosten. Op trapeziumvormig grondplan en bestaande uit reeks gebouwen die rond een aantal binnenplaatsen gegroepeerd liggen. Het Arsenaal wordt over zijn ganse oppervlakte omgeven door een omheining met toegangspoorten.

Tot 1976, kazerne van het transportkorps en plaats voor het onderhoud en de herstelling van militaire voertuigen, aanvankelijk voor door paarden getrokken materiaal, later voor motorvoertuigen. In 1989 kocht de GOMB de twee beglaasde loodsen, het inkomgebouwtje en het hoekhuis gelegen langs de L. Schmidtlaan en startte een jaar later met de renovatie en verbouwing van de twee eerste tot bedrijfsruimten voor stadvriendelijke KMO 's, n.o.v. arch. TERLINDEN van arch. bureau GUS. Het overige deel van het terrein is eigendom van de nabijgelegen VUB die nog geen concrete herbestemming heeft gegeven aan het geheel.

Louis Schmidtlaan 1-29. Voormalig Voertuigenarsenaal, gebouw B, zijgevel (foto 1994).

De heden gerenoveerde loodsen (A en B) in neo-tudorstijl daterend uit de eerste bouwfase zijn identiek en werden opgetrokken in baksteen met veelvuldige verwerking van hardsteen o.m. voor de sokkel, vensterlijsten, hoekblokken, banden en kordons. De rechthoekige gebouwen met twee bouwlagen en vijf + elf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) liggen aan weerszijden van een grote binnenplaats geschikt; lijstgevels met horizontaliserende opstand geaccentueerd door brede puilijst, banden en kordons; voorgevels opengewerkt door rondbogige drielichtenGroep van drie smalle vensters binnen dezelfde omlijsting, onderling gescheiden door deelzuiltjes of stijlen/monelen; centraal venster soms hoger dan beide andere. met entablementHoofdgestel of onderdeel ervan (vb. kroonlijst) als bekroning van muuropening; entablement vaak op consoles. en borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. op de verdieping en gekanteelde bekroning; geflankeerd door twee monumentale vierkante gekanteelde hoektorens; dwars tegen de achtergevel is een lager gebouwtje aangebouwd. Aan hun binnenzijde werden de gebouwen in acht onafhankelijke eenheden ingedeeld die telkens bestaan uit een begane grond en een verdieping, te bereiken via een ruime metalen trap. De ijzeren borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. op de verdieping en de fraaie pijlers1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…) die deze steunen werden bewaard. De zijgevels zijn opengewerkt met drielichtenGroep van drie smalle vensters binnen dezelfde omlijsting, onderling gescheiden door deelzuiltjes of stijlen/monelen; centraal venster soms hoger dan beide andere., grote rechthoekige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. en beglaasde deuren. De centrale traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) bestaat uit een originele beglaasde overkoepeling die zorgt voor een bijkomende verlichting. Het dak bestaat uit metalen zelfdragende elementen met isolerende kern die zijn vastgehecht op de originele metalen structuur.

Louis Schmidtlaan 1-29. Voormalig Voertuigenarsenaal, gebouw F (foto 1994).

Het inkomgebouwtje (F), dat vooraan de binnenplaats tussen de twee hogervermelde loodsen ligt, wordt ermee verbonden door muren voorzien van poorten. Het gebouw van één bouwlaag en twee traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) dateert van de eerste bouwfase en wordt door twee gekanteelde hoektorentjes geflankeerd. Na renovatie werd het eveneens als bedrijfsruimte ingericht.

Louis Schmidtlaan 1-29. Voormalig Voertuigenarsenaal, gebouw G (foto 1994).

Hoekgebouw (G) (hoek L. Schmidtlaan met Waversesteenweg) tevens uit de eerste bouwfase omvat twee bouwlagen en resp. twee traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) + hoek + drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...); onder schilddakDak met twee driehoekige dakvlakken aan de smalle zijde en twee trapeziumvormige aan de lange zijde. (leien). Bakstenen lijstgevel met geaccentueerde horizontale registersVensterstrook in een topgevel. begane grond met hardstenen sokkel, puilijst en doorgetrokken lekdrempels; decoratief parementGevel- of muurbekleding. van hard stenen banden en hoekblokken. Voorgevel met rechthoekige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur., getralied op benedenverd. Houten paneeldeur onder entablementHoofdgestel of onderdeel ervan (vb. kroonlijst) als bekroning van muuropening; entablement vaak op consoles. en impost. Geaccentueerde, afgeschuinde hoektraveeTravee op de hoek (meestal 45°) van een gebouw. met uitgewerkte balustradeHekwerk van spijlen of balusters. op verdieping en dakkapelUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap. met bekronend frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening.. Houten kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). met tandlijst en klossenKraagstuk van een kroonlijst met verfijnd uitgesneden en/of gefreesd hangend element of drop..

De overige gebouwen (waarvan C, D en E uit de eerste bouwperiode dateren en gebouwen N, P, I, J, L, M, Q, R, S, Z vanaf 1930) opgetrokken in baksteen vaak met gebruik van beton. Het gaat hier vnl. om voormalige onderhouds- en herstellingsloodsen, toegankelijk via hoge poorten; gebouw N was de vroegere smidse, gebouw I was de stookplaats met schoorsteen en C diende als opslagplaats. Gebouw E daarentegen heeft vermoedelijk een woonfunctie gehad.

Bronnen

Publicaties en studies

Het Arsenaal, Brochure GOMB.

Tijdschriften

Industrieel Erfgoed in Vlaanderen, 21, 1991, pp. 11-12.