Typologie(ën)

cinema/bioscoop

Ontwerper(s)

Rie HAANarchitect1950

Paul HAMESSEarchitect1913

Paul HAMESSE & FRÈRESarchitect, architectenbureau1910

Juridisch statuut

Beschermd sinds 27 maart 1997

Stijlen

Art nouveau

Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)

Onderzoek en redactie

2016

id

Urban : 30716
lees meer

Beschrijving

Voormalige bioscoop Pathé Palace in art nouveauInternationale beweging (1893 - ca. 1914) als reactie op de ‘neo’-stijlen, maar met sterk lokale verschillen. In België kent de stijl twee stromingen, namelijk de florale art nouveau met Victor Horta als boegbeeld en anderzijds de geometrische art nouveau beïnvloed door Paul Hankar of de Wiener Secession., naar ontwerp van architect Paul Hamesse van 1913, gebouwd in opdracht van ‘Les Grands Palais d’Attractions Pathé Frères’, nog in hetzelfde jaar ingehuldigd.

Eerste ware filmtempel te Brussel, van het type ‘brasserie-concert-cinéma’, berekend op 2.500 bezoekers. Oorspronkelijk bioscoopzaal met parterre en twee balkons, waarbij aansluitende foyers en gelagzalen, en ruime bar in het souterrain; achtergevels in Jules Van
Praetstraat nr. 28 en Borgwal nr. 19-21. Terrein voordien ingenomen door het veilinggebouw ‘Hotel des Ventes de Bruxelles’, naar ontwerp van architect Alphonse Dumont van 1880-1881, met eclectisch gevelfront waarvan de ordonnantie en belangrijke onderdelen werden overgenomen, en een ruime met glaskap overdekte hal. Nieuw complex met structuur van gewapend beton en metalen dakschild.

Voorgevel van natuur-, hardsteen en similiBepleistering ter imitatie van natuursteen., met ingesnoerde bekroning. Ordonnantie vanaf de puilijst bepaald door kolossale hoekpilasters met ingediepte sokkel, restanten van de Dumont-gevel, doch voor het overige volledig nieuw geconcipieerd door Hamesse. Publicitair karakter eertijds gematerialiseerd door het gevelbrede korfboogportaal met typische luifelAfdak boven de ingang van een huis of handelszaak., de huisnaam in de geveltop en de bekronende Gallische haan, embleem van «Pathé». Markante centrale bowwindow, in drie registersVensterstrook in een topgevel. geopend door achtereenvolgens langgerekte rechthoekige vijflichten met kleine roedenverdeling en polygonale
oculi binnen rozetten, en bekroond door een geajoureerd balkon met bolornamenten. Krachtige kroonlijst met klossenKraagstuk van een kroonlijst met verfijnd uitgesneden en/of gefreesd hangend element of drop., parellijst en schijven, en bloemenkorf en haan als topstuk. Begane grond heden opnieuw bekleed (1976).


Jules Van Praetstraat 24-26-28 (foto 2015).

Noordelijke achtergevel (Jules Van Praetstraat) met similibekleding, vier bouwlagen en vijf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), getypeerd door het hoger oplopende middenrisaliet met pilasters, bloemenkorven, lisenenDecoratieve, uitspringende, verticale geleding, vaak met andere liseen verbonden door boog(fries). en gebogen kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement).. Horizontale geleding door zwaar cordon. VenstersLicht- en/of luchtopening in een muur. met parellijst, drielichtGroep van drie smalle vensters binnen dezelfde omlijsting, onderling gescheiden door deelzuiltjes of stijlen/monelen; centraal venster soms hoger dan beide andere. op tweede bouwlaag Opengewerkte begane grond met recente luifelAfdak boven de ingang van een huis of handelszaak..
Westelijke achtergevel (Borgwal) met bepleistering, vijf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), ingedeeld in twee registersVensterstrook in een topgevel., geritmeerd door rondbooglisenen.

Interieur:
Oorspronkelijk rijk geornamenteerd, polychroom interieur, onder meer met verguld beeldhouwwerk en ingewerkte verlichtingsarmaturen, sterk beïnvloed door de Weense Sezession. Marmeren inkomhal en trappenhuisGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht.; aansluitend atrium met galerij en decor van vrouwenmaskers - heden nog bewaard - bioscoopzaal met geaccentueerde scène-omlijsting en cassettenkoepel, omringd door onder meer een mauresk foyer en een illusoire wintertuin. Grondig verbouwd tot kleinere zaal (1950, architect R. Haan); heden showroom met parking (1976).

Bronnen

Archieven
SAB/OW 25458-25459 (1913), 4859 (1880- 1881), 60702 (1950), 89280 (1976).

Tijdschriften
BRAEKEN J., Paleizen voor de hoofdstad, (M & L, 1988, 5, p. 49-51).