Typologie(ën)
herenhuis
school
school
Ontwerper(s)
INCONNU - ONBEKEND – 1787-1788
Pierre Victor JAMAER – architect – 1881
Juridisch statuut
Beschermd sinds 03 juni 1999
Stijlen
Neoclassicisme
Inventaris(sen)
- Urgentie-inventaris van het bouwkundig erfgoed van de Brusselse agglomeratie (Sint-Lukasarchief 1979)
- Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
- Bouwen door de eeuwen heen in Brussel. Stad Brussel (1989-1993)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
- Landschappelijk Een landschap is een gebied, zoals waargenomen door de mens, waarvan het karakter het resultaat is van ondernomen actie en interactie van natuurlijke en/of menselijke factoren. Het is een schaalbegrip bestaande uit verschillende (erfgoed)componenten, die elk, al of niet hun intrinsieke waarde hebben, maar alles samen tot een groter meerwaardegeheel verheffen én dat dit ook zo word gepercipieerd vanop een bepaalde afstand. Wijde stadspanorama’s zijn het landschap bij uitstek, denken we bijvoorbeeld het zicht over de benedenstad van Brussel vanop het Koningsplein, maar ook op kleinere schaal kunnen dergelijke uit verschillende samengestelde componenten landschappen voorkomen.
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen spelen, meer dan andere bouwkundige goederen, een prominente rol in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte in het verleden. Meestal determineren zijn andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het hierin een rol speelt, bijvoorbeeld hoekgebouwen, coherente pleinen of (straatwanden), deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, maar ook relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe deze architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2016
id
Urban : 32832
Beschrijving
Stadspaleis in laat-classicistische stijl, ca. 1787-1788 gebouwd voor
rekening van Corneille-François Mosselman (1753-1829),
graankoopman en pachter van de
Ruimdienst van de Stad Brussels. Geplunderd in 1790 en vervolgens aangekocht
door de Stad Brussel en omgevormd
tot Gemeenteschool Nr. 3; heden Institut De Mot-Couvreur.
Voormalig stadspaleis met oorspronkelijk L-vormige plattegrond waarvan de oostvleugel vermoedelijk een afzonderlijke entiteit vormde. Symmetrische opgebouwde monumentaal gevelfront van drie bouwlagen vijf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), met haaks ingeplante hoektraveeTravee op de hoek (meestal 45°) van een gebouw., onder zadeldakenDak met twee hellende dakvlakken. en bekronende belvédère.
Bepleisterd en beschilderd, benedenverdieping in zandsteen. Breed middenrisaliet van drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), bekroond door een geprofileerd frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening. met oculus tussen spiegels, ingewerkt in een blindeZonder opening; blind venster, schijnopening. attiekMuur of bouwlaag boven de kroonlijst die meestal het dak aan het gezicht onttrekt.. Doorlopend balkon op gekoppelde acanthusconsoles met rozet en slinger, voorzien van een strakke gietijzeren borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. op de bel-etage; guirlandepanelen op de borstwering hogerop. Hoek- en zijtraveeën op benedenverdieping belijnd door schijnvoegen uitstralend boven brede rondbogen met imposten en diamantkopsleutel onder de puilijst; inrijpoorten in de hoek- en rechter zijtravee, rondboogvenster in de linker zijtravee. Rechthoekige vensternissen over de verdiepingen en bekronende oeil-de-boeufs met rozetversiering en waterlijstVooruitspringende rand in het gevelvlak die regenwater buiten gevel laat afdruppelen. op gestrekte uiteinden. Voorts verdiepte rechthoekige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur., licht geprofileerd onder vlak paneel op benedenverdieping; haast vierkant met lekdrempel en spiegel op de lage bovenste verdieping.
Hoofdgestel met architraafHoofdbalk; het onderste, dragende deel van een klassiek hoofdgestel, meestal geleed door banden., friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). waarin bedekte steigergatenGat aan de bovenzijde van een gevel waarin de horizontale dwarsbalken van een steiger werden bevestigd; vaak afgedekt door smeedijzeren (sier)deksel. en kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement).. Zware lantaarntoren op vierkante plattegrond met afgeschuinde hoeken, centraal in de zuidelijke dakhelling. Romp met drie verdiepte venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. en spiegels op de hoeken aan pleinzijde, en klassiek hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel.; gemansardeerde afdekking met centrale rondbogige dakkapellenUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap., overgaand in een octogonale spits en helm. Bekronende windwijzer in de vorm van een driemaster met initialen C.F.M. van de bouwheer.
Bewaard houtwerk van de vleugeldeuren met rozet - onder fraaie gietijzeren waaier met palmettenVersiering in de vorm van een palmblad. en meandersOrnamentenstrook die bestaat uit rechthoekig gebogen, doorlopende lijnen. - en venstersLicht- en/of luchtopening in een muur.. Grotendeels aangepast interieur.
Aanleunende schoolgebouwen, aan drie zijden van een beboomde speelplaats, ter vervanging van vroegere aanhorigheden, naar een ontwerp van stadsarchitect Pierre-Victor Jamaer in 1881-1884, opgetrokken in 1884-1888 (zie ook Papenvest nr. 86). Ruim beglaasde overdekte speelplaats met ijzeren bekapping en trap, aansluitend bij het stadspaleis. Langgerekte geknikte klassenvleugel van drie bouwlagen, in sobere baksteenbouw met hardstenen elementen, met gebundelde travee-indeling en kordongeleding. Benedenverdieping opgevat als loggiaOverdekte, halfopen ruimte; schaduwrijke inham in de gevel van een gebouw. met I-balkenIJzeren latei met I-profiel. op halfzuilen; verdiepingen met grote steekboogvensters; kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). op klossenKraagstuk van een kroonlijst met verfijnd uitgesneden en/of gefreesd hangend element of drop..
Voormalig stadspaleis met oorspronkelijk L-vormige plattegrond waarvan de oostvleugel vermoedelijk een afzonderlijke entiteit vormde. Symmetrische opgebouwde monumentaal gevelfront van drie bouwlagen vijf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), met haaks ingeplante hoektraveeTravee op de hoek (meestal 45°) van een gebouw., onder zadeldakenDak met twee hellende dakvlakken. en bekronende belvédère.
Bepleisterd en beschilderd, benedenverdieping in zandsteen. Breed middenrisaliet van drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), bekroond door een geprofileerd frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening. met oculus tussen spiegels, ingewerkt in een blindeZonder opening; blind venster, schijnopening. attiekMuur of bouwlaag boven de kroonlijst die meestal het dak aan het gezicht onttrekt.. Doorlopend balkon op gekoppelde acanthusconsoles met rozet en slinger, voorzien van een strakke gietijzeren borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. op de bel-etage; guirlandepanelen op de borstwering hogerop. Hoek- en zijtraveeën op benedenverdieping belijnd door schijnvoegen uitstralend boven brede rondbogen met imposten en diamantkopsleutel onder de puilijst; inrijpoorten in de hoek- en rechter zijtravee, rondboogvenster in de linker zijtravee. Rechthoekige vensternissen over de verdiepingen en bekronende oeil-de-boeufs met rozetversiering en waterlijstVooruitspringende rand in het gevelvlak die regenwater buiten gevel laat afdruppelen. op gestrekte uiteinden. Voorts verdiepte rechthoekige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur., licht geprofileerd onder vlak paneel op benedenverdieping; haast vierkant met lekdrempel en spiegel op de lage bovenste verdieping.
Hoofdgestel met architraafHoofdbalk; het onderste, dragende deel van een klassiek hoofdgestel, meestal geleed door banden., friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). waarin bedekte steigergatenGat aan de bovenzijde van een gevel waarin de horizontale dwarsbalken van een steiger werden bevestigd; vaak afgedekt door smeedijzeren (sier)deksel. en kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement).. Zware lantaarntoren op vierkante plattegrond met afgeschuinde hoeken, centraal in de zuidelijke dakhelling. Romp met drie verdiepte venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. en spiegels op de hoeken aan pleinzijde, en klassiek hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel.; gemansardeerde afdekking met centrale rondbogige dakkapellenUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap., overgaand in een octogonale spits en helm. Bekronende windwijzer in de vorm van een driemaster met initialen C.F.M. van de bouwheer.
Bewaard houtwerk van de vleugeldeuren met rozet - onder fraaie gietijzeren waaier met palmettenVersiering in de vorm van een palmblad. en meandersOrnamentenstrook die bestaat uit rechthoekig gebogen, doorlopende lijnen. - en venstersLicht- en/of luchtopening in een muur.. Grotendeels aangepast interieur.
Aanleunende schoolgebouwen, aan drie zijden van een beboomde speelplaats, ter vervanging van vroegere aanhorigheden, naar een ontwerp van stadsarchitect Pierre-Victor Jamaer in 1881-1884, opgetrokken in 1884-1888 (zie ook Papenvest nr. 86). Ruim beglaasde overdekte speelplaats met ijzeren bekapping en trap, aansluitend bij het stadspaleis. Langgerekte geknikte klassenvleugel van drie bouwlagen, in sobere baksteenbouw met hardstenen elementen, met gebundelde travee-indeling en kordongeleding. Benedenverdieping opgevat als loggiaOverdekte, halfopen ruimte; schaduwrijke inham in de gevel van een gebouw. met I-balkenIJzeren latei met I-profiel. op halfzuilen; verdiepingen met grote steekboogvensters; kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). op klossenKraagstuk van een kroonlijst met verfijnd uitgesneden en/of gefreesd hangend element of drop..
Bronnen
Archieven
SAB, AA, 1884, rep. 1480, 1885, rep. 1617, 1639 en 1709, 1886, rep. 1758, 1770 en 1863, 1887, rep. 1987-1988 en 2054-2056; NPP, R 4.
