![Onderrichtsstraat 15-17, 11-13, 7-9, [s.d.]](https://monument.heritage.brussels/medias/buildings/10004044/10004044_0011_M02.jpg)
![Onderrichtsstraat 19-21, [s.d.]](https://monument.heritage.brussels/medias/buildings/10004044/10004044_0019_M01.jpg)
Typologie(ën)
gelijkvloers met handelszaak
woning
woning
Ontwerper(s)
E. DE VIGNE – 1876-1877
Juridisch statuut
Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024
Stijlen
Eclectisme
Inventaris(sen)
- Urgentie-inventaris van het bouwkundig erfgoed van de Brusselse agglomeratie (Sint-Lukasarchief 1979)
- Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
- Bouwen door de eeuwen heen in Brussel. Stad Brussel (1989-1993)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen spelen, meer dan andere bouwkundige goederen, een prominente rol in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte in het verleden. Meestal determineren zijn andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het hierin een rol speelt, bijvoorbeeld hoekgebouwen, coherente pleinen of (straatwanden), deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, maar ook relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe deze architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2016
id
Urban : 33489
Beschrijving
Drie eclectische winkel-/woonhuizen met drie bouwlagen + entresol onder
pseudo-mansardedaken (leien), ontworpen door architect E. De Vigne;
bouwaanvragen van 1876 en 1877 respectievelijk voor eerst genoemde en twee
overige panden.
Nr. 11-13. Eigen woning van E. De Vigne. Decoratieve lijstgevel van bak-, natuur- en hardsteen, met voornamelijk neogotische kenmerken. Gevarieerde muuropeningen: per bouwlaag opeenvolgend aaneenschakeling van drieloblichten, getoogde deurvensters met geringdeVoorzien van een fijne, horizontale band. deelzuil en colonnetten onder booglijst en mascaron, en drielichtGroep van drie smalle vensters binnen dezelfde omlijsting, onderling gescheiden door deelzuiltjes of stijlen/monelen; centraal venster soms hoger dan beide andere. met breder centraal deurvenster. Fraai uitgevoerd ijzerwerk voor het markante bel-etagebalkon met afgeronde postamenten1. Rechthoekig voetstuk van een standbeeld; - 2. Balkvormige stenen bekroning; - 3. Stenen zijstukken van een balkonborstwering. en zware hoek- en kleinere balkonconsoles, voor het smallere balkon erboven en de op geveltekening voorziene dakvorst met florale ornamentenNiet-zelfstandig sierelement om een voorwerp of gebouw op te luisteren.. Voorts belijnende muur- en mozaïekbanden, drielobboogfries op maskerkoppen waartussen verdiepte bloemmotieven, drie gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. houten dakvenstersUit het dakvlak opgaand stenen venster dat met de gevel in verbinding staat of er enkel door een kroonlijst van gescheiden is. met windbord. Bewaarde houten pui met uitstalraam tussen linkse privédeur en rechtse winkelingang. Neo-Vlaamse-renaissance getinte interieurinrichting.
Nr. 11-13. Eigen woning van E. De Vigne. Decoratieve lijstgevel van bak-, natuur- en hardsteen, met voornamelijk neogotische kenmerken. Gevarieerde muuropeningen: per bouwlaag opeenvolgend aaneenschakeling van drieloblichten, getoogde deurvensters met geringdeVoorzien van een fijne, horizontale band. deelzuil en colonnetten onder booglijst en mascaron, en drielichtGroep van drie smalle vensters binnen dezelfde omlijsting, onderling gescheiden door deelzuiltjes of stijlen/monelen; centraal venster soms hoger dan beide andere. met breder centraal deurvenster. Fraai uitgevoerd ijzerwerk voor het markante bel-etagebalkon met afgeronde postamenten1. Rechthoekig voetstuk van een standbeeld; - 2. Balkvormige stenen bekroning; - 3. Stenen zijstukken van een balkonborstwering. en zware hoek- en kleinere balkonconsoles, voor het smallere balkon erboven en de op geveltekening voorziene dakvorst met florale ornamentenNiet-zelfstandig sierelement om een voorwerp of gebouw op te luisteren.. Voorts belijnende muur- en mozaïekbanden, drielobboogfries op maskerkoppen waartussen verdiepte bloemmotieven, drie gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. houten dakvenstersUit het dakvlak opgaand stenen venster dat met de gevel in verbinding staat of er enkel door een kroonlijst van gescheiden is. met windbord. Bewaarde houten pui met uitstalraam tussen linkse privédeur en rechtse winkelingang. Neo-Vlaamse-renaissance getinte interieurinrichting.
Nr. 15-17. Bak- en natuurstenen lijstgevel met eenvoudiger opstand. In twee
traveeën geritmeerd door gevelhoge spaarvelden met hoekblokken, waarin
verdiepte deurvensters respectievelijk rechthoekige met rozettenentablement en
getoogd met ijzeren leuningen, tussen colonnetten; trapezoïdaal
bel-etagebalkon. Uitgeholde houten kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). onder dakvenstersUit het dakvlak opgaand stenen venster dat met de gevel in verbinding staat of er enkel door een kroonlijst van gescheiden is. met windveer.
Pui naar zelfde model als nr. 11-13 en entresol met getoogd drielichtGroep van drie smalle vensters binnen dezelfde omlijsting, onderling gescheiden door deelzuiltjes of stijlen/monelen; centraal venster soms hoger dan beide andere. sinds
1960 verbouwd.
Nr. 19-21. Rijk geornamenteerde lijstgevel met neobarokkeNeobarok (ca 1860-1914): Historiserende architectuur die verwijst naar de barok (17e tot 18e eeuw) en die naar haar vormentaal teruggrijpt door middel van het gebruik van voluut- en klokgevels, kolossale pilasters, zware decoratie (bossage, zware omlijstingen, enz.). inslag; natuursteen met overvloedig gebruik van hardsteen voor de bossageIn oorsprong een gevelbehandeling waarbij ruwgehakte, rechthoekige blokken natuursteen uit de loodlijn steken en de gevel op die manier een fors, rustiek (rustica) karakter verleent; later op gevel vormelijk geïmiteerd door middel van uitspringend al dan niet bepleisterde bakstenen blokken of banden (doorlopende schijnvoegen)., het decoratieve lijstwerk en het brede bel-etagebalkon met opengewerkte balustradeHekwerk van spijlen of balusters.. Gekoppelde rechthoekige deurvensters respectievelijk in diamantkopomlijsting onder entablement met gegroefde consoles en geflankeerd door bewerkte pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel.. Festoendecor in het hoofdgestel met sterk uitkragende kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). en in het bekronende dakvenster met gebogen frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening. en zware vleugelstukken. Aangepaste begane grond, doch behouden indeling en winkelfunctie.
Nr. 19-21. Rijk geornamenteerde lijstgevel met neobarokkeNeobarok (ca 1860-1914): Historiserende architectuur die verwijst naar de barok (17e tot 18e eeuw) en die naar haar vormentaal teruggrijpt door middel van het gebruik van voluut- en klokgevels, kolossale pilasters, zware decoratie (bossage, zware omlijstingen, enz.). inslag; natuursteen met overvloedig gebruik van hardsteen voor de bossageIn oorsprong een gevelbehandeling waarbij ruwgehakte, rechthoekige blokken natuursteen uit de loodlijn steken en de gevel op die manier een fors, rustiek (rustica) karakter verleent; later op gevel vormelijk geïmiteerd door middel van uitspringend al dan niet bepleisterde bakstenen blokken of banden (doorlopende schijnvoegen)., het decoratieve lijstwerk en het brede bel-etagebalkon met opengewerkte balustradeHekwerk van spijlen of balusters.. Gekoppelde rechthoekige deurvensters respectievelijk in diamantkopomlijsting onder entablement met gegroefde consoles en geflankeerd door bewerkte pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel.. Festoendecor in het hoofdgestel met sterk uitkragende kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). en in het bekronende dakvenster met gebogen frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening. en zware vleugelstukken. Aangepaste begane grond, doch behouden indeling en winkelfunctie.
Bronnen
Archieven
SAB/OW 10595 (1876), 10607 (1877) en 72409 (1960), 10603 (1877).
Tijdschriften
L’Emulation, 1879, jg. 5, kol. 48, pl. 6, 7, 8, 10.
