Hotel de Knuyt de Vosmaer

Congresstraat 33-33A.
Voormalig Herenhuis de Knuyt de Vosmaer. Indrukwekkend hoekgebouw in neo-Vlaamse-renaissancestijl, waarvoor ontwerpen van architect Joseph Naert van 1878-1879, en gemeenschappelijke bouwaanvraag met belendende gevels aan Drukpersstraat (zie aldaar nr. 5) en Onderrichtsstraat (zie aldaar nr. 93-95).

In 1881 werd het hotel gekocht door de industrieel Édouard Louis Joseph Empain (Beloeil, 1852 - Sint-Pieters-Woluwe, 1929), die er zijn woning en bank vestigde. In de daaropvolgende decennia werden verschillende naburige gebouwen verbouwd en bijgebouwd om er bedrijven in onder te brengen die verbonden waren aan de E.L.J. Empain Bank, later omgedoopt tot Industriële Bank van België. Dit was een van de eerste holdings ter wereld. É. Empain maakte vooral fortuin in lokaal transport en ontwikkelde tramlijnen in België, Frankrijk, Spanje, Egypte, China en Rusland. Hij zat achter de bouw van de Parijse metro en creëerde ook de wijk Heliopolis in Caïro.

In 1902 vroeg Léopold II aan É. Empain om een uitgebreid spoorwegnetwerk in Congo op te zetten. Empain richtte de Chemins de Fer du Congo supérieur aux Grands Lacs africains (CFL) op. Tijdens het eerste kwart van de 20e eeuw werd de aanleg van ongeveer 1700 kilometer spoor-, rivier- en wegennet, gefinancierd door CFL, uitgevoerd door dwangarbeiders. De werkomstandigheden waren verschrikkelijk en de menselijke tol onder de Congolezen was erg hoog.

De sterren op de voorkant van het hotel herinneren aan de activiteiten van Empain in Congo. De stad Kindu in Congo kreeg ter ere van hem de naam Port-Empain. Als erkenning voor zijn bijdrage aan de Congolese zaak en de economische ontwikkeling van het land, gaf de Koning in 1907 de adellijke titel van Baron aan Édouard Empain. De Empain-groep blijft mijnen, bossen en gewassen exploiteren op de 40.000 vierkante kilometer staatsgrond die Leopold II heeft afgestaan in ruil voor de investering in CFL.


Drie bouwlagen en respectievelijk drie + vijf + drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder gebogen mansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken.. Symmetrisch opgebouwde, picturaal behandelde en rijk gedecoreerde gevels in combinatie van bak-, natuur- en hardsteen.

Hoofdgevel met middenrisaliet doorlopend  in torenvormig dakvenster met vierkante portiekbekroning, verfraaid door Ionische zuilen, pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel., gebroken en driehoekig frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening., wapenschild van de Knuyt de Vosmaer. Driekwartronde hoektorentjes in overstek: per registerVensterstrook in een topgevel. versierde colonnetten en slanke rondbooglichten onder sterk uitkragende kordons, boven de met ijzeren hek afgelijnde kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). uitgroeiend tot een soort van overkoepelde lantaarn naar renaissancepatroon.
Zijgevels met hoekrisalieten, extra gemarkeerd door fraai uitgevoerde loggia’s onder balustradeHekwerk van spijlen of balusters. en bovenvenster met driehoekig frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening., uitlopend in dakvensterUit het dakvlak opgaand stenen venster dat met de gevel in verbinding staat of er enkel door een kroonlijst van gescheiden is. onder bolvormig dak. Voorts ordonnerende composiete pilasters met geblokte basementen; getoogde en rondbogige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. onder booglijst met siersluitsteen en imposten; afzonderlijke balusterbalkons op bewerkte consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief..
Omlopend hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel. met architraafHoofdbalk; het onderste, dragende deel van een klassiek hoofdgestel, meestal geleed door banden., versierd friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). en kroonlijst op tandlijst en modillonsRechthoekig kraagstuk, ter versiering van een kroonlijst.. DakvenstersUit het dakvlak opgaand stenen venster dat met de gevel in verbinding staat of er enkel door een kroonlijst van gescheiden is. met gebroken frontonFronton waarvan het middendeel is doorbroken. verbonden door balustrade met siervazen. Het ontwerp voorzag een centraal verhoogde bedaking met fraai overdekt dakterras.

Op binnenplaats (ook toegankelijk via Drukpersstraat nr. 9), ter plaatse van de vroegere stallingen en aanhorigheden, volgens bouwaanvraag van 1926 oprichting van een ruim gebouw met garage en burelen naar ontwerp van architecten A. en Ch. Verhelle. Art decoTendens tot de geometrisering van vormen en architecturale ornamenten die zich uitdrukt in het materiaal- en kleurgebruik. getinte voorgevel van drie bouwlagen en totaal zeven traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), één traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) brede lagere aanbouw links en torenvormige aanbouw rechts. Baksteenbouw met verwerking van natuur-, simili- en hardsteen. Ritmerende lisenenDecoratieve, uitspringende, verticale geleding, vaak met andere liseen verbonden door boog(fries). waartussen geknikte en boogvormige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur..