Athénée Adolphe Max

Samen met de kleuterschool en basisschool met dezelfde naam, respectievelijk op nr. 42 van de Clovislaan en nr. 29-31 van de Keizer Karelstraat, vormt deze instelling een groot scholencomplex dat het grootste deel van het terrein tussen de Clovislaan en de Grevelingenstraat, Paviastraat en Keizer Karelstraat inneemt.

Geschiedenis

In 1904 werd op de Clovislaan nr. 40 en Grevelingenstraat nr. 68 een eerste gebouw ontworpen door architect Edmond De Vigne. Het bood onderdak aan twee middelbare scholen, één voor jongens en één voor meisjes. Later kreeg de eerste de naam Athénée Adolphe Max en de tweede Lycée L. E. Carter. Deze namen verwezen respectievelijk naar de burgemeester van Brussel tussen 1909 en 1939 en naar de eerste directrice van de meisjesschool die dit ambt van 1908 tot 1925 uitoefende. In 1902 werd het terrein waarop de dubbelschool zou worden ingeplant aangekocht door de Stad van de Administration des Hospices.


De werken begonnen in 1906 onder leiding van de aannemers Léopold Rorive en Édouard Prévot en waren in 1908 voltooid. Het indrukwekkende gebouw telt drie verdiepingen aan de kant van de laan (A). Aan de achterkant is het door middel van een doorgang, waarin de schouw van de stookketel van de school is verwerkt, verbonden met een dubbele gymnastiekzaal (B), die gelegen is in het midden van het terrein.


Op niet nader bepaalde datum volgden op nr. 42 de gebouwen van de kleuterschool Adolphe Max (C), die in 2007 werden gesloopt. Dit complex lag achter een omheiningmuur in witte baksteen en bestond uit een loodrecht op de straat staand gebouw en een kleine conciërgewoning met pseudovakwerk onder wolfdak of zadeldakDak met twee hellende dakvlakken..

Het gebouw van Edmond De Vigne (A) werd volgens een plan van architect Axel Lemesre van 1951, aan de achterkant met een bouwlaag verhoogd. Een vijftiental jaar later, werden de gymnastiekzaal (B) en de doorgang grondig verbouwd door architect Daniel Detandt, volgens plannen van 1968.

In de jaren 1970 ontwierp het architectuurbureau URBAT (architecten Jacques Aron, Frédéric De Becker, Pierre Puttemans) een substantiële uitbreiding van de school in de richting van de Grevelingenstraat, Paviastraat en Keizer Karelstraat, rond een centrale speelplaats. Een eerste uitbreiding werd gebouwd op het nr. 31-33 van de Keizer Karelstraat (D). Het werd ontworpen in 1971 en voltooid in 1974. Het vervangt de gebouwen van de Brasserie Nord-Est, die bestond uit een gebouw aan straatzijde en een groot achtergebouw, dat grensde aan de gymnastiekzaal van de school. De sloop van dit gebouw maakte een uitbreiding van de speelplaats mogelijk.


Later volgden nog vier uitbreidingsfasen, waarvoor talrijke huizen werden gesloopt. In een eerste fase werd naast het gebouw van 1971 een gelijkaardige vleugel gebouwd, ter vervanging van de nr. 35 tot 39 in de Keizer Karelstraat (E). Het ontwerp hiervan dateert van 1976 en de vleugel werd afgewerkt in 1980. In 1977 volgde het gebouw op de hoek van de Keizer Karelstraat en de Paviastraat (F). In 1981 werden de derde en vierde fasen ontworpen: een L-vormig sport- en cultuurcentrum op de hoek van de Grevelingenstraat en Paviastraat. Deze ontwerpen werden echter nooit uitgevoerd. Een ontwerp voor een universele sporthal van architect C. Goelhen, werd in 1988 ingediend en nog een keer in 1992. Ook dit plan werd nooit uitgevoerd. Op het terrein op de hoek van de Grevelingenstraat en Paviastraat bevindt zich thans een sportterrein omgeven door groen.


Het huis op nr. 29 van de Keizer Karelstraat dat werd gesloopt, werd in 1902 ontworpen door architect Gustave Strauven. Op dit en het aanpalende perceel, het voormalige nr. 27, bevindt zich sinds eind 2006 een uitbreiding van de kleuterschool (G) (architect Pierre Puttemans). In de drie andere, aanpalende vleugels in de Keizer Karelstraat, bevindt zich de basisschool, die thans het nr. 29-31 heeft.
Omwille van plaatsgebrek betrok de kleuterschool nog twee aanpalende huizen in de Clovislaan (zie nr. 29, 31). Het nieuwe gebouw op nr. 42 van de laan (C), dateert van 2008 (architect Pierre Puttemans). Hiervoor werden niet alleen de gebouwen op dit perceel gesloopt, maar ook het aanpalende huis met nr. 70.

In 1978 fuseerden de twee middelbare scholen tot een gemengd atheneum. Dit kreeg in de jaren 1990 de naam Athénée Adolphe Max.

Beschrijving

Het rechthoekige gebouw telde oorspronkelijk drie bouwlagen. De binnenplaats werd verlicht door een inspringende rij venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. op het dak. In 1951 werd het dak aan de achterkant vervangen door een vierde bouwlaag. De sokkel in de Clovislaan is afnemend in hoogte. Het skelet werd ontworpen in gewapend beton volgens het gebrevetteerde Rombautssysteem. Eerst bouwlaag aan straatzijde volledig in hardsteen; verdiepingen en achtergevel in baksteen met hardstenen elementen. De lange gevels bestaan uit zes brede traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...); op elke verdieping drie gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. onder latei, die van de middelste bouwlaag onder ontlastingsboogBoog boven een venster- of deuropening die druk van het muurwerk op de stijlen afwentelt en zo het linteel ontlast.. In Clovislaan laterale traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) in risalietRisaliet (Italiaans, van risalto: uitstekend deel), vooruitspringend volume van een gevel dat over de hele hoogte doorloopt en soms hoger is; naar gelang de positie worden er midden-, zij- en hoekrisalieten onderscheiden. en met hoekkettingAfwisselende opeenvolging van lange en korte zijden van natuurstenen hoekblokken of neggen (geprofileerd) in een bakstenen gevel.. Gevel geritmeerd door vierkante en ronde getraliede verluchtingsgaten. Stenen hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel. onder attiekmuur geritmeerd door kleine halfronde bekroningen. Centraal in achtergevel bijkomende dubbele traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), doorkruist door schouw; hij verlicht twee afzonderlijke trappenhuizenGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht.. Verdieping van 1951 telt 26 gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. venstersLicht- en/of luchtopening in een muur..


Zijgevels gekenmerkt door brede centrale traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) waarin op benedenverdieping deur onder frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening., geflankeerd door twee venstersLicht- en/of luchtopening in een muur.; die van noordgevel gewijzigd op latere datum. Op verdiepingen vier gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. venstersLicht- en/of luchtopening in een muur., identiek aan die van lange gevels. AttiekverdiepingVerdieping (soms halve verdieping), gelegen net boven de kroonlijst of als terugspringende hoogste verdieping van een gebouw.  onder topgevelHoogste deel van een gevel, vaak driehoekig en/of getrapt.; groot drieledig korfboogvenster. TraveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) aan achtergevel geflankeerd door blindZonder opening; blind venster, schijnopening. muurvlak. Grenzend aan voorgevel, twee vierkante voorbouwen, oorspronkelijk conciërgeruimten; attiekverdiepingVerdieping (soms halve verdieping), gelegen net boven de kroonlijst of als terugspringende hoogste verdieping van een gebouw. ; die van zuidgevel in Grevelingenstraat met stenen erkerRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld. op getrapte consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief.. Voorbouw met voorgevel in Clovislaan verbonden door middel van een afgerond volume van één bouwlaag dat oorspronkelijke voortuin op de onderbouwHoge sokkel, reikend tot ongeveer het midden van de toegang; meestal in hardsteen. vervangt. Ook aan de noordkant bevond zich oorspronkelijk een voortuin en de voorbouw werd er geflankeerd door een toegangsdeur met trap die naar de speelplaats leidde. De voortuin werd hier eveneens vervangen door een volume van één bouwlaag. SchrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ...  vervangen.

In Grevelingenstraat wordt complex afgesloten met stenen en bakstenen omheiningmuur met metalen hek.


Interieur. Het gebouw is verdeeld in twee gelijke delen. De zuidkant was voorbehouden voor de meisjesschool, de noordkant voor de jongensschool. De klaslokalen, zes per afdeling en per verdieping, liggen aan weerszijden van een overdekte binnenplaats; op de verdiepingen zijn ze toegankelijk via gaanderijen met metalen borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust.. De overdekte binnenplaatsen worden verlicht door de venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. in het dak aan straatzijde en door die van de zijgevels; steekboogvormige overwelving op bogenConstructie waarvan de beschrijvende lijnen delen van cirkels of gebogen lijnen zijn en waarin alle drukkrachten optreden., verdeeld in cassetten. Keramische vloerbekleding met centrale windroos in mozaïek. Op de scheidingsmuur tussen de binnenplaatsen moesten bas-reliëfs komen ontworpen door beeldhouwer Louis (?) Carrier-Belleuse. In beide vierkante voorbouwen kleine wenteltrapTrap die rond een centrale, verticale as of opening spiraalvormig omhoog loopt..


Hoofdgebouw met gymnastiekzaal verbonden door overdekte doorgang van twee bouwlagen van 1968; deze vervangt oorspronkelijke doorgang van één bouwlaag. Doorgang verdeelt speelplaats in twee delen. In het midden van de doorgang en verbonden met de achtergevel, bevond zich een imposante ronde schouw van de stookketel van de school. Deze werd vervangen door een vierkante schouw.

Voor de renovatie telde het achtergebouw in de vorm van een onregelmatige vijfhoek, één bouwlaag en herbergde twee afzonderlijke gymnastiekzalen. Tegen het gebouw bevonden zich toiletten onder een luifelAfdak boven de ingang van een huis of handelszaak. op metalen zuilen. Dit volume heeft thans twee bouwlagen met op elke verdieping een sportzaal. Bakstenen gevel met betonnen vensteromlijstingen. De toiletten zijn thans ondergebracht in een laag volume.