Typologie(ën)
kantoorgebouw
Ontwerper(s)
J. BENOIT – 1895
Juridisch statuut
Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024
Stijlen
Neoclassicisme
Inventaris(sen)
- Urgentie-inventaris van het bouwkundig erfgoed van de Brusselse agglomeratie (Sint-Lukasarchief 1979)
- Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
- Bouwen door de eeuwen heen in Brussel. Stad Brussel (1989-1993)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem), authenticiteit (idem + de kwaliteit van de uitvoering) en integriteit (bewaringstoestand, oorspronkelijke elementen)). Een goed bevat ook artistieke waarde als het kunstwerken omvat (beeldhouwwerken, reliëfs ontworpen voor het goed, enz.) of decoratieve elementen uit de oorspronkelijke bouwperiode of met bijzondere kwaliteit (gesigneerd glasramen, sgraffito, lichtbeuk, enz.).
- Esthetisch Historisch gezien werd die waarde aangewend om waardevolle groene ruimten en natuurlijke of halfnatuurlijke gebieden aan te duiden. De waarde kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Een afweging met andere waarden dringt zich tevens op: de artistieke, de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en de stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen). De volgende selectiecriteria worden er eveneens aan gekoppeld: de ensemblewaarde en de contextuele waarde.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde : - als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente; - of als getuigenis van een periode en/of een zeldzame ontwikkeling van een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; de Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; - of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale lanen of in de Leopoldswijk); - of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur – met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (bv. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte); - of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (bv. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, de Congreskolom); - of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken); - of als het representatief is van het oeuvre van een belangrijke architect in de architectuurgeschiedenis op internationaal, nationaal, regionaal of lokaal niveau (dit betreft zowel befaamde architecten als V. Horta, V. Bourgeois, M. Polak als secundaire architecten, die lokaal verbonden worden aan een gemeente zoals Fernand Lefever in Koekelberg of Emile Hoebeke in Sint-Agatha-Berchem).
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen of landschappen hebben in het verleden een prominente rol gespeeld in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte en de stedelijke ruimte. Meestal bepalen zij andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het daarin een rol speelt, bijvoorbeeld : - hoekgebouwen; - coherente pleinen of homogene huizenrijen (gevels die een ensemble vormen van dezelfde stijl, periode en volume); - tuinwijken, - deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, - relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe die architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2016
id
Urban : 30101
Beschrijving
Voormalig
Hotel des Postes et de la Marine, kantoorgebouw van de centrale
administratie der Posterijen en het Zeewezen. Vrijstaand complex in eclectischeVeel voorkomende stijl (ca. 1850-1914) die inspiratie put uit verschillende architectuurstijlen uit het verleden. Komt door de combinatie van enerzijds verschillende stijlelementen en anderzijds nieuwe technieken en materialen tot een unieke eigentijdse creatie.
stijl, naar ontwerp van architect J. Benoit van 1895, geïnspireerd op de
classicistischeArchitectuurstroming (vanaf eind 18e eeuw tot ca. 1914) met voorliefde voor orde en symmetrie, gekenmerkt door bepleisterde en wit beschilderde lijstgevels die het stadsbeeld uniformiseren. Verhoudingen en vormentaal van deze stroming evolueren met de tijd. architectuur van de Warandewijk; in twee fasen aanbesteed
respectievelijk in 1897 en 1899, voltooid in 1905. Eerder - in licht afwijkende
vorm - reeds voorzien in het project voor het Ministerie van Spoorwegen,
Posterijen, Telegrafie en Zeewezen, door architect Henri Beyaert van 1887 (zie
Leuvenseweg nr. 15-21).
Opgetrokken ter plaatse van een classicistischArchitectuurstroming (vanaf eind 18e eeuw tot ca. 1914) met voorliefde voor orde en symmetrie, gekenmerkt door bepleisterde en wit beschilderde lijstgevels die het stadsbeeld uniformiseren. Verhoudingen en vormentaal van deze stroming evolueren met de tijd. gebouw,
het Concert Noble, door architect Laurent-Benoit Dewez van ca. 1779, waarvan
het kolossaleZuilen of pilasters die over de volle hoogte of over meer dan één verdieping opgaan, onafhankelijk van de door vensters en bouwlagen gegeven maten. zuilenfront met driehoekig frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening. en attiekMuur of bouwlaag boven de kroonlijst die meestal het dak aan het gezicht onttrekt. met vazen, dat het
perspectief van de Hertogsstraat afsloot, in de nieuwbouw als beeldbepalend
element werd hernomen, zij het in aangepaste vorm.
Omvangrijk gebouw op een
plattegrond met onregelmatige, aan noord- en zuidzijde afgeschuindeSchuine vlakke kant aan een houten of stenen bouwonderdeel. ruitvorm,
begrensd door de Hertogsstraat, Leuvenseweg en Drukpersstraat. Vleugels met
drie bouwlagen en mezzaninoHalve verdieping, gelegen net onder de kroonlijst. onder gedrukte bedaking, in gesloten opstelling
rondom een binnenplaats. Oorspronkelijke indeling met kantoren aan één of beide
zijden van een gang, en vestibule en hoofdtrappenhuis in de noordhoek.
Lijstgevels van natuur- en hardsteen met regelmatige ordonnantie, in totaal
eenenzestig traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), de afgeschuindeSchuine vlakke kant aan een houten of stenen bouwonderdeel. hoekpartijen behandeld als rijkere
risalietenRisaliet (Italiaans, van risalto: uitstekend deel), vooruitspringend volume van een gevel dat over de hele hoogte doorloopt en soms hoger is; naar gelang de positie worden er midden-, zij- en hoekrisalieten onderscheiden.. Opbouw in drie horizontale geledingen. Begane grond met sokkelHoge plint van een gevel; fungeert als voetstuk in ordonnantie van de gevel.
waarin keldermonden, schijnvoegenImitatievoeg in metsel - of pleisterwerk, aangebracht om regelmatige verdeling te bewerkstelligen of bijvoorbeeld natuurstenen parement (simili) te suggereren. en geprofileerde puilijst. Twee in hoogte
afnemende bovenverdiepingen met verticaliserend ritme. Doorlopend , klassiek
hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel. met architraafHoofdbalk; het onderste, dragende deel van een klassiek hoofdgestel, meestal geleed door banden., friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). met mezzaninovensters en kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). met
klossenKraagstuk van een kroonlijst met verfijnd uitgesneden en/of gefreesd hangend element of drop.. Rechthoekige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. met lekdrempels. Zuidelijke risalietRisaliet (Italiaans, van risalto: uitstekend deel), vooruitspringend volume van een gevel dat over de hele hoogte doorloopt en soms hoger is; naar gelang de positie worden er midden-, zij- en hoekrisalieten onderscheiden. in de as
van de Hertogsstraat, drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), gemarkeerd door vier kolossaleZuilen of pilasters die over de volle hoogte of over meer dan één verdieping opgaan, onafhankelijk van de door vensters en bouwlagen gegeven maten. Ionische
zuilenCilindervormig steunpunt; vaak voorzien van basis en kapiteel. De kleine en/of dunne variant ervan wordt colonnet genoemd. op de bovenverdieping, dragers van het hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel., bekroond door een
opengewerkteOpengewerkt, voorzien van een stelsel van kleine, decoratieve openingen. attiekMuur of bouwlaag boven de kroonlijst die meestal het dak aan het gezicht onttrekt. met vlechtwerkDecoratieve stilering van gevlochten werk, in het bijzonder van banden, koorden,…,
postamenten en vazen.
Centraal rongboogportaal; doorlopende balustradeHekwerk van spijlen of balusters. tussen de zuilbases,
entablementenHoofdgestel of onderdeel ervan (vb. kroonlijst) als bekroning van muuropening; entablement vaak op consoles., centraal balkon op gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief. en driehoekig frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening. op
de tweede bouwlaag; geriemde vensteromlijstingen met orenUitstekend deel van sommige bouwelementen of -constructies, meestal louter decoratief., sleutelSluitsteen van een opening; weerhoudt de gewelfstenen in een boog of gewelf., guirlandeGehouwen of gesneden slinger van bloemen, bladen of vruchten. Als festoen, vaak met linten en opgehangen aan strikken met neerhangende uiteinden.
en dorpelOnderdorpel van een deur. op de derde bouwlaag.
Overhoeks risalietRisaliet (Italiaans, van risalto: uitstekend deel), vooruitspringend volume van een gevel dat over de hele hoogte doorloopt en soms hoger is; naar gelang de positie worden er midden-, zij- en hoekrisalieten onderscheiden., zijde Hertogsstraat/Leuvenseweg, van zeven traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). AfgeschuindeSchuine vlakke kant aan een houten of stenen bouwonderdeel. middentravee gemarkeerd door een rondboogportaal met imposten sluitsteenSluitsteen van een opening; weerhoudt de gewelfstenen in een boog of gewelf. en guirlandesGehouwen of gesneden slinger van bloemen, bladen of vruchten. Als festoen, vaak met linten en opgehangen aan strikken met neerhangende uiteinden. , omlijst door gecanneleerdeParallelle, gootvormige decoratieve groeven op een zuil of pilaster. Dorische zuilenCilindervormig steunpunt; vaak voorzien van basis en kapiteel. De kleine en/of dunne variant ervan wordt colonnet genoemd., onder entablement met metopen-trigliefenfries; voorts geprofileerde vensteromlijstingen, met sleutelSluitsteen van een opening; weerhoudt de gewelfstenen in een boog of gewelf. en dorpelOnderdorpel van een deur. op de eerste en de derde bouwlaag, entablement, centraal frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening., doorlopende balustradeHekwerk van spijlen of balusters. en drie balkons met vazen op de tweede; zelfde attiekMuur of bouwlaag boven de kroonlijst die meestal het dak aan het gezicht onttrekt.. TraveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) van de vleugels geritmeerd door vensternissen, oplopend met ingediepte borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. op de bovenverdiepingen. Per drie alternerend met traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) zoals het noordelijk risalietRisaliet (Italiaans, van risalto: uitstekend deel), vooruitspringend volume van een gevel dat over de hele hoogte doorloopt en soms hoger is; naar gelang de positie worden er midden-, zij- en hoekrisalieten onderscheiden. geaccentueerd door vensteromlijstingen, balkon en entablementHoofdgestel of onderdeel ervan (vb. kroonlijst) als bekroning van muuropening; entablement vaak op consoles.. Gelijkaardige opstandBouwkundige tekening op schaal van een verticaal vlak van een gevel, een binnenmuur,…; in ruime zin het verticaal vlak van een gevel of muur. rond de binnenplaats, in eenvoudiger uitvoering.
Interieur. Markante voormalige raadzaal met pilaster- en zuilenordonnantie, wanden plafondversiering in stuc, volledig polychroom beschilderd onder meer in marmerimitatie, fraai parket en marmeren schoorsteenmantelHouten of natuurstenen bekleding rond de opening of mond van een schouw. met postemblemen, en aansluitend gelambriseerde directiekantoren, op de eerste verdieping zijde Hertogsstraat; monumentaleZuilen of pilasters die over de volle hoogte of over meer dan één verdieping opgaan, onafhankelijk van de door vensters en bouwlagen gegeven maten. vestibule en hoofdtrappenhuis.
Nieuw halfrond onder glaskap op de binnenplaats voor de Vlaamse Raad, door de architecten J. Fuyen en W. Verstraete, ca. 1993.
Overhoeks risalietRisaliet (Italiaans, van risalto: uitstekend deel), vooruitspringend volume van een gevel dat over de hele hoogte doorloopt en soms hoger is; naar gelang de positie worden er midden-, zij- en hoekrisalieten onderscheiden., zijde Hertogsstraat/Leuvenseweg, van zeven traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). AfgeschuindeSchuine vlakke kant aan een houten of stenen bouwonderdeel. middentravee gemarkeerd door een rondboogportaal met imposten sluitsteenSluitsteen van een opening; weerhoudt de gewelfstenen in een boog of gewelf. en guirlandesGehouwen of gesneden slinger van bloemen, bladen of vruchten. Als festoen, vaak met linten en opgehangen aan strikken met neerhangende uiteinden. , omlijst door gecanneleerdeParallelle, gootvormige decoratieve groeven op een zuil of pilaster. Dorische zuilenCilindervormig steunpunt; vaak voorzien van basis en kapiteel. De kleine en/of dunne variant ervan wordt colonnet genoemd., onder entablement met metopen-trigliefenfries; voorts geprofileerde vensteromlijstingen, met sleutelSluitsteen van een opening; weerhoudt de gewelfstenen in een boog of gewelf. en dorpelOnderdorpel van een deur. op de eerste en de derde bouwlaag, entablement, centraal frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening., doorlopende balustradeHekwerk van spijlen of balusters. en drie balkons met vazen op de tweede; zelfde attiekMuur of bouwlaag boven de kroonlijst die meestal het dak aan het gezicht onttrekt.. TraveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) van de vleugels geritmeerd door vensternissen, oplopend met ingediepte borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. op de bovenverdiepingen. Per drie alternerend met traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) zoals het noordelijk risalietRisaliet (Italiaans, van risalto: uitstekend deel), vooruitspringend volume van een gevel dat over de hele hoogte doorloopt en soms hoger is; naar gelang de positie worden er midden-, zij- en hoekrisalieten onderscheiden. geaccentueerd door vensteromlijstingen, balkon en entablementHoofdgestel of onderdeel ervan (vb. kroonlijst) als bekroning van muuropening; entablement vaak op consoles.. Gelijkaardige opstandBouwkundige tekening op schaal van een verticaal vlak van een gevel, een binnenmuur,…; in ruime zin het verticaal vlak van een gevel of muur. rond de binnenplaats, in eenvoudiger uitvoering.
Interieur. Markante voormalige raadzaal met pilaster- en zuilenordonnantie, wanden plafondversiering in stuc, volledig polychroom beschilderd onder meer in marmerimitatie, fraai parket en marmeren schoorsteenmantelHouten of natuurstenen bekleding rond de opening of mond van een schouw. met postemblemen, en aansluitend gelambriseerde directiekantoren, op de eerste verdieping zijde Hertogsstraat; monumentaleZuilen of pilasters die over de volle hoogte of over meer dan één verdieping opgaan, onafhankelijk van de door vensters en bouwlagen gegeven maten. vestibule en hoofdtrappenhuis.
Nieuw halfrond onder glaskap op de binnenplaats voor de Vlaamse Raad, door de architecten J. Fuyen en W. Verstraete, ca. 1993.
Bronnen
Archieven
SAB/OW 10331 (1895-1905).
Opmerkelijke bomen in de nabijheid
