Brussel Vijfhoek

Hertogsstraat 45, 47, 49, 51

Typologie(ën)

burgerwoning

Ontwerper(s)

F. DE FAUW – 1922

INCONNU - ONBEKEND – 1778

Juridisch statuut

Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024

Stijlen

Neoclassicisme

Inventaris(sen)

Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
Bouwen door de eeuwen heen in Brussel. Stad Brussel (1989-1993)

Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)

Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen spelen, meer dan andere bouwkundige goederen, een prominente rol in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte in het verleden. Meestal determineren zijn andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het hierin een rol speelt, bijvoorbeeld hoekgebouwen, coherente pleinen of (straatwanden), deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, maar ook relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe deze architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.

Onderzoek en redactie

2016

id

Urban : 30120

lees meer

Beschrijving

Zelfde geheel van vier woningen als nr. 25 tot 31. Oorspronkelijk identieke opstand; huidig uitzicht tengevolge van eerder bescheidener gevelrestauraties, sloop en wederopbouw van nr. 47, in eerste helft 20e eeuw.

Nr. 45. Gevelrestauratie naar ontwerp van architect W. Pletinckx van 1946: simili-bekleding, hardstenen plint en ontpleisterde deuromlijsting, lekdrempels. Inwendige verbouwing en uitbouw met nieuwe achtergevel naar ontwerp van architect R. Franquinet van 1955. Aanpassing in 1925, 1929 (architect G. de Kuyper) en 1953 (architecten M. Viehoff en J. Servais).

Interieur. Goed bewaarde oorspronkelijke inrichting - lambriseringenWandbetimmering, meestal bestaande uit paneelwerk, aangebracht tegen een binnenmuur (vaak het onderste gedeelte ervan); later ook in marmer, stucwerk, …, deuren, marmeren schoorsteenmantels, stuc - op alle verdiepingen en eiken trap.

Nr. 47. Sloop en wederopbouw naar ontwerp van architect F. De Pauw van 1922. Natuurstenen (Euville) lijstgevel met hardstenen plint, met zelfde ordonnantie, volume en gevelbehandeling als de gesloopte constructie: enkel toegevoegde lekrempels.

Interieur. Hergebruikte trap.

Nr. 49. Gevelrestauratie naar ontwerp van architect F. De Pauw van 1922, gepaard met wederopbouw van interieur en achtergevel: simili-bekleding, hardstenen plint en ontpleisterde deuromlijsting, zelfde puilijst en balkon als nr. 25 - mogelijk reeds eerder aangebracht -, lekdrempels.

Nr. 51. Gedurende enkele dagen verblijfplaats van de dichter Lord Byron in 1816, cf. gedenkplaat aangebracht in 1907. Gevelrestauratie waarvoor bouwaanvraag van 1926, gepaard met uitbreiding: simili-bekleding, hardstenen plint en ontpleisterde deuromlijsting, lekdrempels.

Bronnen

Archieven
SAB/OW 56641 (1946), 63988 (1955), 31019 (1925), 34771 (1929), 69851 (1953), 39099 en 32392 (1922), 10316, 31015 (1922), 396 (1907), 32393 (1926), 10317.