Voormalig Institut Saint-Luc, thans Campus Sint-Lukas – LUCA School of Arts

Schoolinstelling in neogotische stijl, gebouwd vanaf 1887 en geleidelijk uitgebreid via de bouw of de verwerving van gebouwen. In 2008 werd het complex grondig gewijzigd door de ingenieurs-architecten Poponcini & Lootens.

Geschiedenis

In 1882 werd in Brussel een eerste Sint-Lucasschool opgericht. Ze bevond zich aanvankelijk in Molenbeek, maar toen ze te klein werd, verhuisde ze naar de Paleizenstraat in Schaarbeek (I). Met de hulp van vrederechter Campioni verwierf de school een perceel gelegen achter een neoclassicistisch herenhuis, waarlangs het ook toegankelijk was. In 1887 werd er een eerste gebouw (A) opgetrokken, schuin ten opzichte van de straat. De plannen waren misschien van de hand van de directeur en oprichter van het instituut, broeder Marès Joseph. Nadien kocht de school het herenhuis aan de straat, evenals een aanpalend huis, bestemd voor het onderwijzend personeel. In 1889 werd aan de binnenplaats een tweede volume (B) van twee traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) gebouwd. In 1893 werd een derde gebouw in de Paleizenstraat gekocht, waardoor de school toen een brede straatgevel kreeg. In 1916 werd de tweede verdieping van gebouw A verbouwd tot kapel en aangevuld met een volume (C) dat, op die verdieping, een koor, een oratorium en een sacristie bevatte. De kapel verving een gesloopte eredienstruimte die architect Edmond Serneels in 1911 bouwde achter een van de gebouwen aan de straatkant.


In 1921 werd de school nogmaals uitgebreid. Gebouw B werd rechts aangevuld met twee traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) (D), met daarin klaslokalen en een tentoonstellingszaal op de eerste verdieping. Terzelfder tijd werd een doorlopende  loopbrug gebouwd op de eerste verdieping van gebouwen A, B en D. In 1929 werden de gevels van de drie neoclassicistische gebouwen aan de straat verbouwd door architect F. J. De Smedt. Het jaar daarop werd een nieuw volume met klaslokalen (E) toegevoegd in het verlengde van gebouw A. In 1932 werden gebouwen A en E verhoogd met een beglaasde verdieping onder plat dak, met daarin een tekenklas en een modelklas. In 1934 werden de gebouwen aan de straatkant op hun beurt met één bouwlaag verhoogd. Twee jaar later voorzag architect Henri Gillis gebouw B-D van een hoge beglaasde verdieping met een mezzanine onder plat dak waarin een museum moest komen. In 1954 werd rechts tegen gebouw B-D een gebouw van zes bouwlagen (F) aangebouwd, met ateliers, kamers en een conferentiezaal. Tussen 1955 en 1969 werd een bijgebouw van twee bouwlagen (G) opgetrokken aan de grote binnenplaats, haaks op gebouw F.

In de tweede helft van de 20e eeuw breidde de school zich geleidelijk binnen het huizenblok uit en verwierf ze verscheidene oude gebouwen tot aan de Rogierstraat, en tot aan de Groenstraat, waar verscheidene gebouwen werden aangekocht. Vanaf 1950 werd de instelling eigenares van een complex (II) waarin zich oorspronkelijk waarschijnlijk een school en/of klooster bevonden, misschien de voormalige kleuter- en meisjesschool Saints-Jean-et-Nicolas. Dit complex bestaat uit een gebouw in neoclassicistische stijl (tussen 1881 en 1883) dat wellicht een villa verving (tussen 1840 en 1858), gelegen vóór drie U-vormige volumes opgericht tussen 1858 en 1893. In 1962 verwierf het instituut de gebouwen van de voormalige lettergieterij Vanderborght (III). Deze onderneming had zich tussen 1840 en 1858 in Schaarbeek gevestigd en breidde zich in de tweede helft van de 19e eeuw geleidelijk uit. De twee gehelen (II en III) huisvesten thans de Sint-Lukas Kunsthumaniora.

Tussen 2003 en 2012 vonden ingrijpende werken plaats (ingenieurs-architecten Poponcini & Lootens) op de site van de Campus Sint-Lukas (I). De gebouwen aan de Paleizenstraat, Groenstraat en Rogierstraat werden gesloopt en vervangen door nieuwe gebouwen aan de Groenstraat en de Paleizenstraat. Er werd een overdekte loopbrug (H) geplaatst tussen gebouw E en een hoog volume binnen het huizenblok (J). De loopbrug uit 1921 werd verwijderd en de oorspronkelijke gebouwen werden gerenoveerd.


Beschrijving

De gebouwen staan op een groot hellend terrein dat loopt van de Paleizenstraat tot de Groenstraat, en ze worden door gangen of loopbruggen met elkaar verbonden, terwijl trappen de helling tussen de twee straten overbruggen.

Aan de Paleizenstraat, langwerpig gebouw onder plat dak, met vier bouwlagen aan de voorgevel en vijf aan de achtergevel. Grotendeels beglaasde benedenverdieping. Overdekte doorgang naar de binnenplaats. Verdiepingen gescandeerd door smalle verticale vlakken, sommige beglaasd en met een metalen lijst, andere glad of getextureerd.

Aan de binnenplaats liggen de oorspronkelijke L-vormige gebouwen van de school, gebouwd tussen 1887 en 1930 (A tot E). Gevels in neogotische stijl, in baksteen met witstenen en hardstenen elementen. SchrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ...  vervangen.


Opstanden van gebouwen A en B-D van vier bouwlagen onder plat dak, de laatste volledig beglaasd. Gevels van respectievelijk vijf en vier traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). Op de hoek, rond traptorentje (1889) met arcadesEén of meerdere bogen, steunend op zuilen of pijlers; kan ook blind zijn. in de eerste twee bouwlagen – in de tweede bouwlaag ter vervanging van venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. (1921) – en met lancetbogen in de derde; de top is volledig beglaasd en vervangt een spits. Op de benedenverdieping, beeld van een koning onder baldakijn, misschien van Lodewijk de Heilige. Uiterst rechts van volume B-D bevond zich een thans verdwenen vierkante voorbouw van twee bouwlagen. De meeste muuropeningen hebben een of twee monelenStenen vensterstijl., onder spitsboog, gekoppeldTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. in de derde bouwlaag van volume A. Uiterst rechts van dit volume, deur onder hoog impostvensterVenster boven een deur en ervan gescheiden door een stenen dorpel, een entablement of een muurvlak.; deur in de hogere bouwlaag gedicht toen de loopbrug werd verwijderd.
Aan de Paleizenstraat, volume C (1916) van twee bouwlagen onder zadeldakDak met twee hellende dakvlakken., met het koor, het oratorium en de sacristie van de voormalige kapel. PuntgevelGevel waarvan de top driehoekig is. met spitsboogvormige arcadeEén of meerdere bogen, steunend op zuilen of pijlers; kan ook blind zijn. waarin vier lancetbogen onder een oculusKlein rond, ovaal of polygonaal venster. het voormalige oratorium verlichtten. Koor verlicht door drie lancetbogen, met glas-in-loodramen waarschijnlijk uit 1935.

Naar de Groenstraat, drie in elkaar grijpende structuren (2003-2012): de overdekte loopbrug (H), het hoge volume J en het gebouw aan de Groenstraat.
Grotendeels beglaasde loopbrug, met een zaagtandstructuur van metalen balken.


Volume J met gebogen hoeken en afgeknotte top. Betonstructuur bekleed met bakstenen, met willekeurig geplaatste rechthoekige muuropeningen met een variërende breedte en tussenafstand. Asymmetrische uitkragingen bekroond door een terras op de west- en noordgevel.
Gebouw aan de straat met brede bepleisterdeMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. gevel van drie bouwlagen, voorzien van een reeks smalle rechthoekige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur.. Brede getraliede ingang met vijf betonnen zuilen.
Interieurs met muren van zichtbaar beton.