Gemeenteschool nr. 2 en voormalige Gemeenteschool nr. 12, thans gemeentelijke kleuterschool nr. 2.

Scholengroep in eclectische stijl met invloed van de neo-Vlaamse renaissancestijl, in verscheidene fases gebouwd tussen 1888 en 1898 volgens de plannen van gemeentearchitect Hippolyte Jaumot in het huizenblok tussen de Gallaitstraat, Quinauxstraat, Vondelstraat en Florisstraat.

Geschiedenis

In 1881 plande de gemeenteraad een nieuwe schoolinstelling in de wijk aan het Paviljoenplein om tegemoet te komen aan de groeiende vraag naar nieuwe scholen. Het gekozen terrein moest de geleidelijke vestiging van nieuwe gebouwen mogelijk maken in functie van het toenemende aantal leerlingen, en het moest ook een toegang via verschillende straten hebben. Er werd gekozen voor een uitgestrekt perceel dat heel breed was aan de Gallaitstraat en bijna honderd meter lang tot aan de Quinauxstraat liep, waar het een bocht vormde. Daartoe moest een deel van de oude Groenstraat verdwijnen, aan de onderzijde van de Gallaitstraat. Het ontwerp werd goedgekeurd bij K.B. van 01.07.1881 en de plannen voor het schoolcomplex werden in 1883 getekend door architect Hippolyte Jaumot. De uitvoering ervan, die in verscheidene fases moest verlopen, begon in 1888 met de bouw van twee langwerpige gebouwen aan de Quinauxstraat, bestemd voor een lagere jongensschool, op de plaats van de huidige gebouwen (IA en IB). In 1891 verordende het gemeentebestuur de bouw van het tweede deel van de scholengroep (II), in het midden van het huizenblok, volgens het plan van 1883. Deze werken werden in 1892 uitgevoerd.


In 1895 besliste de gemeenteraad tot de bouw van een lagere meisjesschool in de Gallaitstraat (III). Gevolg gevend aan de opmerkingen van het provinciebestuur werden de plannen voor deze school in 1896 volledig herzien. In 1898 werd het ontwerp nogmaals gewijzigd: de centrale overdekte speelplaats werd een feestzaal (IIIB) die tevens voor gemeentelijke plechtigheden kon worden gebruikt. De school werd op 17.10.1898 ingehuldigd. In die periode werden ook de eerste twee gebouwen van de Quinauxstraat vervangen door de huidige (IA en IB). In 1911 werd nr. 40 van de Quinauxstraat (IV) aangekocht om er een ingang voor de leerlingen te maken (n.o.v. gemeentearchitect Adolphe Paillet). In 1976 werd een van de volumes van het gebouw binnen het huizenblok (IIA) na een brand gedeeltelijk verhoogd om er nieuwe klaslokalen te vestigen.

Beschrijving

School nr. 2 (III), Gallaitstraat, en voormalige school nr. 12 (I), Quinauxstraat, delen het gebruik van een tussenliggend gebouw (II) en beschikken elk over een speelplaats. Om het niveauverschil van het terrein van de Quinauxstraat naar de Gallaitstraat te overbruggen, werden twee trappen gebouwd tussen de speelplaats van school nr. 2 naar het plateau van het tussenliggende gebouw (II).

School nr. 2 (III)

Aan de Gallaitstraat, gebouw van vier volumes van twee bouwlagen: twee langwerpige vleugels met klaslokalen (IIIA en IIIC) langs een overdekte speelplaats onder daklicht (IIIB), waartegen aan de zuidkant haaks een kleine vleugel met klaslokalen onder daklicht (IIID) is aangebouwd.

Buitenzijde

Gevel van vijftien traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) die elk in een arcadeEén of meerdere bogen, steunend op zuilen of pijlers; kan ook blind zijn. zijn gevat. De bredere vijfde, negende en dertiende traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) zijn in risalietRisaliet (Italiaans, van risalto: uitstekend deel), vooruitspringend volume van een gevel dat over de hele hoogte doorloopt en soms hoger is; naar gelang de positie worden er midden-, zij- en hoekrisalieten onderscheiden. en doorbreken de kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement).; in de vijfde en de dertiende traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) bevinden zich de toegangen. Op de eerste traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) leidt een lage deur naar de conciërgewoning. Bakstenen gevel versierd met hardstenen elementen. Decor van keramiektegels met reliëfwerk. VenstersLicht- en/of luchtopening in een muur. onder latei en ontlastingsboogBoog boven een venster- of deuropening die druk van het muurwerk op de stijlen afwentelt en zo het linteel ontlast. met een timpaanMonumentaal driehoekig of segmentvormig boogveld, meestal besloten in een fronton; vaak rijkelijk versierd., meestal bepleisterdMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen., waarop een decor moest komen. TraveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) in risalietRisaliet (Italiaans, van risalto: uitstekend deel), vooruitspringend volume van een gevel dat over de hele hoogte doorloopt en soms hoger is; naar gelang de positie worden er midden-, zij- en hoekrisalieten onderscheiden. met venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. met een of meer monelenStenen vensterstijl., op de verdiepingen onder ontlastingsbogenBoog boven een venster- of deuropening die druk van het muurwerk op de stijlen afwentelt en zo het linteel ontlast. met doorlopende  archivoltGeprofileerde of versierde omlijsting van een boog. met volutes en timpanenMonumentaal driehoekig of segmentvormig boogveld, meestal besloten in een fronton; vaak rijkelijk versierd. versierd met cartouchesOmlijsting van een uitspringend vlak in de vorm van ingesneden en omkrullend papier of leer; vaak met opschrift of intern versierd. op de toegangstraveeënTravee waarin de toegang is ondergebracht. en met symbolen van schoolactiviteiten (muziek, aardrijkskunde, schrijven en lezen) op de negende traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). Op de toegangstraveeënTravee waarin de toegang is ondergebracht., deuren met latei op kussenblokken1. Dekplaat dat ligt tussen de drager (kapiteel) en het gedragene (balk of boog); 2. Kwartronde kraagsteen van een venster- of deurboog., onder entablementHoofdgestel of onderdeel ervan (vb. kroonlijst) als bekroning van muuropening; entablement vaak op consoles. met gebogen frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening.; friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). versierd met twee chimaera die een cartoucheOmlijsting van een uitspringend vlak in de vorm van ingesneden en omkrullend papier of leer; vaak met opschrift of intern versierd. met het woord “ENTREE” flankeren; entablementHoofdgestel of onderdeel ervan (vb. kroonlijst) als bekroning van muuropening; entablement vaak op consoles. met friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). met het opschrift “ECOLE COMMUNALE N^r 2” links, “GEMEENTESCHOOL N^r 2” rechts, onder een aediculaVersieringsmotief, ontleend aan de klassieke bouwkunst, vormt samenstel van pijlers en een klassieke bekroning. met vleugelstukken en frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening. versierd met een cartoucheOmlijsting van een uitspringend vlak in de vorm van ingesneden en omkrullend papier of leer; vaak met opschrift of intern versierd..


De negende traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) wordt bekroond door een puntgevelGevel waarvan de top driehoekig is. met vleugelstukken en bolvormige en obeliskvormige topstukken; vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. met monelenStenen vensterstijl. en timpaanMonumentaal driehoekig of segmentvormig boogveld, meestal besloten in een fronton; vaak rijkelijk versierd. versierd met waaiermotief, onder een cartoucheOmlijsting van een uitspringend vlak in de vorm van ingesneden en omkrullend papier of leer; vaak met opschrift of intern versierd. met het jaartal “1897” en een anker(Smeedijzeren) bouwonderdeel waarmee de uiteinden van een balk in een muur worden bevestigd; soms ook louter decoratief. dat de “S” van Schaarbeek vormt. Borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. versierd met een bepleisterdMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. paneel, wellicht een oude ventilatieopening. EntablementHoofdgestel of onderdeel ervan (vb. kroonlijst) als bekroning van muuropening; entablement vaak op consoles. met architraafHoofdbalk; het onderste, dragende deel van een klassiek hoofdgestel, meestal geleed door banden. op klossenKraagstuk van een kroonlijst met verfijnd uitgesneden en/of gefreesd hangend element of drop. en kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). met tollen. Oorspronkelijke deuren, de hoofddeur onder impostvensterVenster boven een deur en ervan gescheiden door een stenen dorpel, een entablement of een muurvlak. met roedeverdeling. RaamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. vervangen.

Bepleisterde achtergevel. Kleine binnenplaats afgeboord door een bakstenen en hardstenen muurtje. KroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). en deuren bewaard. RaamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. vervangen.

Interieur

Overdekte speelplaats onder een zadeldakDak met twee hellende dakvlakken. met een daklicht in dezelfde vorm en waarvan enkel de zijvlakken beglaasd zijn. Metalen gebinte met korfbogenBoog samengesteld uit een aantal ineenvloeiende cirkelbogen die samen nagenoeg een liggende ellips vormen. en een decor van volutes. Langs de verdieping loopt een galerij op metalen korbelen1. Diagonale houten balk ter ondersteuning van overkragende elementen zoals een luifel, een kroonlijst,…; 2. Balk om de verbinding tussen trekker en spantbeen in een kapspant te versterken., met smeedijzeren borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust.. Muren geritmeerd door dubbele pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel., op de verdieping met Ionisch kapiteelKopstuk van een zuil, pijler of pilaster; algemeen om de gedragen last op een smaller draagvlak over te brengen., onder entablementHoofdgestel of onderdeel ervan (vb. kroonlijst) als bekroning van muuropening; entablement vaak op consoles. met boogfriesReeks van kleine (decoratieve) bogen, vaak steunend op kraagstenen.. Elk van de smalle zijden is voorzien van een groot halfcirkelvormig glasraam met monelenStenen vensterstijl. die in Ionische zuiltjes uitmonden en met glas met loodstrips; zuilengalerij aan de noordzijde, muuropeningen die de kleine aangebouwde vleugel met klaslokalen verlicht aan de zuidzijde. Podium aan de noordzijde van de benedenverdieping.


Aan weerszijden van de overdekte speelplaats, klaslokalen, de conciërgewoning en het bureau van de directrice, rond vijf trappenhuizenGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht. met eikenhouten treden en leuningen en optreden in opengewerkt gietijzerHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons.. Bewaarde gietijzerenHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. lusters. Binnenschrijnwerk bewaard.

Tussenliggend gebouw (II)

Gebouw binnen het huizenblok bestaande uit drie langwerpige, aan elkaar palende vleugels van twee bouwlagen – een gymnastiekzaal (B) en twee vleugels met klaslokalen (A en C) – haaks geflankeerd door twee andere vleugels (D en E) met de overdekte speelplaatsen, die werden verbouwd tot respectievelijk een gymnastiekzaal en klaslokalen. Het geheel wordt overkapt door een zadeldakDak met twee hellende dakvlakken..

Bepleisterde gevels met hardstenen elementen. Vleugels A en C hebben zeven traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), met in de centrale traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) het uitspringende trappenhuisGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht.; het linkerdeel van volume A werd in 1976 verhoogd. Vleugels D en E onder metalen gebinte en trapgevels, voorzien van een vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. met monelenStenen vensterstijl.; de oostgevel van gebouw E is gewijzigd. Oorspronkelijk, luifelAfdak boven de ingang van een huis of handelszaak. met kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). met lambrekijn op elke traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). Gebouw D is toegankelijk via nr. 40 van de Quinauxstraat (IV), de voormalige leerlingeningang, thans een dienstgang. Gymnastiekzaal (B) onder metalen gebinte, aan de smalle zijden verlicht door een halfcirkelvormig raam. KroonlijstenStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). en deuren bewaard. RaamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. vervangen.

Kleuterschool nr. 2, voormalige lagere jongensschool nr. 12 (I)

Aan de Quinauxstraat, vleugel (A) van twee bouwlagen onder zadeldakDak met twee hellende dakvlakken., met de bureaus van de leraars en van de directrice, de portiersloge en de bibliotheek. Achteraan, langwerpig gebouw (B) van twee bouwlagen onder zadeldakDak met twee hellende dakvlakken., met de klaslokalen.




Buitenzijde

Aan de Quinauxstraat, symmetrische gevel van vijf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), in crèmekleurige baksteen met hardstenen elementen. TraveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) gevat in een arcadeEén of meerdere bogen, steunend op zuilen of pijlers; kan ook blind zijn., de bredere toegangstraveeTravee waarin de toegang is ondergebracht. bekroond door een trapgevelGevel met een driehoekige bekroning die trapsgewijs versmalt. met dakvensterUit het dakvlak opgaand stenen venster dat met de gevel in verbinding staat of er enkel door een kroonlijst van gescheiden is., vleugelstukken, boogvormig frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening. en bolvormige topstukken. Muuropeningen onder latei en ontlastingsboogBoog boven een venster- of deuropening die druk van het muurwerk op de stijlen afwentelt en zo het linteel ontlast., op de verdieping met borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. en timpaanMonumentaal driehoekig of segmentvormig boogveld, meestal besloten in een fronton; vaak rijkelijk versierd. versierd met keramiektegels met bloemendecor in reliëf. Op de toegangstraveeTravee waarin de toegang is ondergebracht., vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. met monelenStenen vensterstijl. onder timpaanMonumentaal driehoekig of segmentvormig boogveld, meestal besloten in een fronton; vaak rijkelijk versierd. met cartoucheOmlijsting van een uitspringend vlak in de vorm van ingesneden en omkrullend papier of leer; vaak met opschrift of intern versierd. met het jaartal “1897”, versierd met een uil. Op het hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel., opschrift in keramiek “GEMEENTESCHOOL N^r 12” links en “ECOLE COMMUNALE N^r 12” rechts. DiamantkoppenPiramidaal ornament (3 of 4 zijden), onder andere gebruikt in banden en friezen.. SchrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ...  bewaard; kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). met tollen en raamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. met metalen roedeverdeling.

Vleugel met klaslokalen met symmetrische gevel van tweemaal zeven traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), de centrale in risalietRisaliet (Italiaans, van risalto: uitstekend deel), vooruitspringend volume van een gevel dat over de hele hoogte doorloopt en soms hoger is; naar gelang de positie worden er midden-, zij- en hoekrisalieten onderscheiden., met het trappenhuisGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht.. BepleisterdeMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. gevel met hardstenen elementen. KroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). en deuren met roedeverdeling bewaard. RaamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. vervangen.