Typologie(ën)

burgerwoning
fabriek
kunstencentrum/cultureel centrum

Ontwerper(s)

Édouard PARYSarchitect1889

Juridisch statuut

Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024

Stijlen

Neo-Vlaamse renaissance

Inventaris(sen)

Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)

Onderzoek en redactie

2013-2014

id

Urban : 22838
lees meer

Beschrijving

Burgerhuis in neo-Vlaamse renaissancestijl met asymmetrische compositieTypische gevelopstand bestaande uit twee ongelijke traveeën; in Brussel komt dit geveltype vaak voor met drie bouwlagen volgens verkleinende ordonnantie; de hoofdtravee is meestal breder, rijker uitgewerkt en wordt verder benadrukt door licht vooruit te springen en/of door één of meer balkons; de kelders zijn meestal hoog, wat zich vertaalt in een hoge onderbouw; het grondplan bestaat over het algemeen uit een aaneenschakeling van kamers., ontworpen door architect Edouard Parys i.o.v. aannemer Camille Simoens, 1889. Gesigneerd op de benedenverdieping “ED. PARYS / ARCHITECTE”.

In de jaren 1920 vestigde zich het farmaceutische bedrijf Albert Couvreur in de gebouwen. Tot in de jaren 1940 bouwde en vergrootte het bedrijf zijn kantoren en opslagplaatsen binnen het huizenblok. In de jaren 1950 verwierf het ook nr. 80 en 82 (zie deze nummers), evenals nr. 46 en 58 Vanderlindenstraat. Begin jaren 1980 werd het geheel aangekocht door het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, die er cultureel centrum De Kriekelaar in vestigde. Dit neemt thans, samen met vier andere verenigingen, nr. 76 tot 84 (zie deze nummers) en 86 (1886) in, met een toegang via nr. 46 Vanderlindenstraat.

Nr. 78 maakt deel uit van een homogene huizenrij uit dezelfde periode, van nr. 70 tot nr. 84.

Gevel in baksteen, witsteen en hardsteen. OnderbouwHoge sokkel, reikend tot ongeveer het midden van de toegang; meestal in hardsteen. met bossageIn oorsprong een gevelbehandeling waarbij ruwgehakte, rechthoekige blokken natuursteen uit de loodlijn steken en de gevel op die manier een fors, rustiek (rustica) karakter verleent; later op gevel vormelijk geïmiteerd door middel van uitspringend al dan niet bepleisterde bakstenen blokken of banden (doorlopende schijnvoegen).. HoofdtraveeBredere en rijker uitgewerkte travee, meestal van een huis met asymmetrische compositie; vaak in risaliet en onder bekronende topgevel. bekroond door een hoge puntgevelGevel waarvan de top driehoekig is. met dakvensterUit het dakvlak opgaand stenen venster dat met de gevel in verbinding staat of er enkel door een kroonlijst van gescheiden is.. Inrijpoort onder boogvormige kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). met volutes en obeliskvormig topstuk, onder een vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. onder inspringende archivoltGeprofileerde of versierde omlijsting van een boog. met timpaanMonumentaal driehoekig of segmentvormig boogveld, meestal besloten in een fronton; vaak rijkelijk versierd.. Op de hoofdtraveeBredere en rijker uitgewerkte travee, meestal van een huis met asymmetrische compositie; vaak in risaliet en onder bekronende topgevel., venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. tussen pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel., op de verdieping onder ontlastingsboogBoog boven een venster- of deuropening die druk van het muurwerk op de stijlen afwentelt en zo het linteel ontlast. met archivoltGeprofileerde of versierde omlijsting van een boog. met timpaanMonumentaal driehoekig of segmentvormig boogveld, meestal besloten in een fronton; vaak rijkelijk versierd.. Balkon met balustradeHekwerk van spijlen of balusters.. FriesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). op het hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel. en timpanenMonumentaal driehoekig of segmentvormig boogveld, meestal besloten in een fronton; vaak rijkelijk versierd. oorspronkelijk versierd. PuntgevelGevel waarvan de top driehoekig is. met vleugelstukken, obeliskvormige topstukken en een aediculaVersieringsmotief, ontleend aan de klassieke bouwkunst, vormt samenstel van pijlers en een klassieke bekroning. onder gebogen frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening. bekroond door een vaas; dakvensterUit het dakvlak opgaand stenen venster dat met de gevel in verbinding staat of er enkel door een kroonlijst van gescheiden is. onder een timpaanMonumentaal driehoekig of segmentvormig boogveld, meestal besloten in een fronton; vaak rijkelijk versierd. met waaiermotief en een frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening. doorbroken door een obeliskMonolithische pijler, naar boven toe smaller en bekroond met piramidale punt.. Decor van diamantkoppenPiramidaal ornament (3 of 4 zijden), onder andere gebruikt in banden en friezen.. SchrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ...  bewaard: kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). met tollen, fraaie bewerkte deur met impostvensterVenster boven een deur en ervan gescheiden door een stenen dorpel, een entablement of een muurvlak. met glas-in-loodraam, raamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. met tussendorpelStenen dorpel die een deur of venster horizontaal in tweeën deelt. met tandlijst.

Bronnen

Archieven
GAS/DS 108-78-80, 108-80, 108-76-86.

Publicaties en studies
CULOT, M. [red.], Schaerbeek. Inventaire visuel de l'architecture industrielle à Bruxelles, AAM, Brussel, 1980-1982, fiche 150.