![Pletinckxstraat 29-33 en Kartuizersstraat 70. Voormalige Goederenstation Brussel-Kartuizers van de Staatsspoorwegen, loodsen, [s.d.]](https://monument.heritage.brussels/medias/buildings/10003126/10003126_0029_M06.jpg)
![Pletinckxstraat 29-33 en Kartuizersstraat 70. Voormalige Goederenstation Brussel-Kartuizers van de Staatsspoorwegen, loodsen, [s.d.]](https://monument.heritage.brussels/medias/buildings/10003126/10003126_0029_M07.jpg)
Typologie(ën)
opslagplaats/loods
Spoorwegerfgoed
Spoorwegerfgoed
Juridisch statuut
Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024
Stijlen
Eclectische stijl met polychroom parement
Inventaris(sen)
- Inventaris van de Industriële Architectuur (AAM - 1980-1982)
- Inventaris van het Industrieel Erfgoed (La Fonderie - 1993-1994)
- Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
- Bouwen door de eeuwen heen in Brussel. Stad Brussel (1989-1993)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
- Wetenschappelijk Over het algemeen gebruikt om natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden te waarderen in hun botanische kwaliteiten. Binnen de context van een onroerend goed kan het de aanwezigheid van een (bouw)element (bijzonder materiaal, experimenteel materiaal, bouwprocédé of -component) of getuigenis van een ruimtelijk-structurele ruimte (stedenbouwkundig) waarvan het behoud moet worden overwogen met het oog op wetenschappelijk onderzoek.
- Sociaal Moeilijk te onderscheiden van de volkskundige waarde en over het algemeen onvoldoende om een selectie op zichzelf te rechtvaardigen. - plaats van herinnering van een gemeenschap, van een sociale groep (bijvoorbeeld: potale in Sainte-Agathe, het kerkplein in Berhem-Sainte-Agathe, Vieux Tilleuls de Boendael in Elsene) - een plaats met volkssymboliek (b.v. Café La Fleur en Papier Doré in de Alexiensstraat) - een plaats waar een wijk gegroepeerd of gestructureerd is (bv. de Fer à Cheval-gebouwen in de Floréal-woonwijk).
- Technisch Onder de technische waarde van een onroerend goed kan men het vroeg gebruik van een bepaald materiaal of een bepaalde techniek verstaan (> engineering), ook gebouwen met een constructief of technologisch belang, een technisch hoogstandje of een technologische innovatie kunnen in aanmerking komen. Het kan eveneens industrieel-archeologisch waardevol worden begrepen zoals getuigenissen van verouderde bouwmethodes. Vanzelfsprekend dringt een koppeling zich aan mbt een wetenschappelijke waarde.
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen spelen, meer dan andere bouwkundige goederen, een prominente rol in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte in het verleden. Meestal determineren zijn andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het hierin een rol speelt, bijvoorbeeld hoekgebouwen, coherente pleinen of (straatwanden), deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, maar ook relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe deze architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2016
id
Urban : 32880
Beschrijving
Pletinckxstraat 29-33, 35 en
Kartuizerstraat 70-70A-70B. Voormalig
Goederenstation Brussel-Kartuizers van de Staatsspoorwegen (huidige
NMBS) in eclectische stijl, bestemd voor colli en militaire uitrusting en enkel
bediend door vrachtwagens. Hoofdgebouw - goederenkantoor en woning van de
stationschef - in de Pletinckxstraat, loodsen met loskaden in Kartuizersstraat.
In drie fasen gerealiseerd : bouwaanvragen voor het hoofdgebouw van 1884-1885
gesigneerd Wisselez (diensthoofd), voor de linker loods van 1886 gesigneerd H.
Fouquet (hoofdarchitect), voor de rechter loods van 1894-1895.
Bakstenen gevels met hardstenen elementen onder meer voor sokkels, muurbanden, friezen en pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel.. Goederenkantoor met twee bouwlagen en vijf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder zadeldak. Gevel geritmeerd door pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. en benadrukte registerindeling. Brede muuropeningen met sluitsteen, lekdrempel en paneel op de borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust., getoogd en getralied op benedenverdieping, rondbogig op de verdiepingen; vleugeldeuren in de uiterste traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), rechter gewijzigd met I-balkIJzeren latei met I-profiel.. Zwak middenrisaliet met opschriften “CHEMINS DE FER DE L’ETAT – STAATSSPOORWEGEN”, in het ontwerp bekroond door een frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening.. Klassiek hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel.. Aanpalende woning van de stationschef met drie bouwlagen en twee ongelijke traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder mansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken.. Breder rechter risalietRisaliet (Italiaans, van risalto: uitstekend deel), vooruitspringend volume van een gevel dat over de hele hoogte doorloopt en soms hoger is; naar gelang de positie worden er midden-, zij- en hoekrisalieten onderscheiden. met balkon op de eerste verdieping, markerende pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. en tweelicht op de tweede. Linker deur met frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening., bovenvensters met entablement op de eerste verdieping en omlopende waterlijst op de tweede. KroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). op klossenKraagstuk van een kroonlijst met verfijnd uitgesneden en/of gefreesd hangend element of drop.; œil- de-bœuf en dakkapelUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap..
Loodsen achter geknikt gevelfront van één bouwlaag, met oorspronkelijk tien traveeën, teruggebracht tot acht. Vrij strenge ordonnantie met neoclassicistische inslag: centrale en hoekrisalieten gemarkeerd door Toscaanse pilasters vanaf een hoog basement. Getraliede rondboogvensters en centrale poorten met geprofileerde booglijst op doorgetrokken imposten. Oorspronkelijke poort en vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. van de uiterste traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) in 1925 gewijzigd tot brede inrijpoorten onder I-balkIJzeren latei met I-profiel.. Bekronende friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). met zelfde opschriften, waarop blindeZonder opening; blind venster, schijnopening. attiekMuur of bouwlaag boven de kroonlijst die meestal het dak aan het gezicht onttrekt..
Interieur; twee gescheiden eenbeukige loodsen onder Polonceauspanten met bovenlichtenBovenste gedeelte van een raam- of deurkozijn, gescheiden door een dwarsregel; soms voorzien van glas-in-lood en/of roeden.; opgehoogde loskaden. Gesloopt in 1991, met uitzondering van de woning en het gevelfront aan de Kartuizersstraat.
Bakstenen gevels met hardstenen elementen onder meer voor sokkels, muurbanden, friezen en pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel.. Goederenkantoor met twee bouwlagen en vijf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder zadeldak. Gevel geritmeerd door pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. en benadrukte registerindeling. Brede muuropeningen met sluitsteen, lekdrempel en paneel op de borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust., getoogd en getralied op benedenverdieping, rondbogig op de verdiepingen; vleugeldeuren in de uiterste traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), rechter gewijzigd met I-balkIJzeren latei met I-profiel.. Zwak middenrisaliet met opschriften “CHEMINS DE FER DE L’ETAT – STAATSSPOORWEGEN”, in het ontwerp bekroond door een frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening.. Klassiek hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel.. Aanpalende woning van de stationschef met drie bouwlagen en twee ongelijke traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder mansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken.. Breder rechter risalietRisaliet (Italiaans, van risalto: uitstekend deel), vooruitspringend volume van een gevel dat over de hele hoogte doorloopt en soms hoger is; naar gelang de positie worden er midden-, zij- en hoekrisalieten onderscheiden. met balkon op de eerste verdieping, markerende pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. en tweelicht op de tweede. Linker deur met frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening., bovenvensters met entablement op de eerste verdieping en omlopende waterlijst op de tweede. KroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). op klossenKraagstuk van een kroonlijst met verfijnd uitgesneden en/of gefreesd hangend element of drop.; œil- de-bœuf en dakkapelUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap..
Loodsen achter geknikt gevelfront van één bouwlaag, met oorspronkelijk tien traveeën, teruggebracht tot acht. Vrij strenge ordonnantie met neoclassicistische inslag: centrale en hoekrisalieten gemarkeerd door Toscaanse pilasters vanaf een hoog basement. Getraliede rondboogvensters en centrale poorten met geprofileerde booglijst op doorgetrokken imposten. Oorspronkelijke poort en vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. van de uiterste traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) in 1925 gewijzigd tot brede inrijpoorten onder I-balkIJzeren latei met I-profiel.. Bekronende friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). met zelfde opschriften, waarop blindeZonder opening; blind venster, schijnopening. attiekMuur of bouwlaag boven de kroonlijst die meestal het dak aan het gezicht onttrekt..
Interieur; twee gescheiden eenbeukige loodsen onder Polonceauspanten met bovenlichtenBovenste gedeelte van een raam- of deurkozijn, gescheiden door een dwarsregel; soms voorzien van glas-in-lood en/of roeden.; opgehoogde loskaden. Gesloopt in 1991, met uitzondering van de woning en het gevelfront aan de Kartuizersstraat.
Bronnen
Archieven
SAB/OW 19570 (1884-1885), 9091 (1886, 1894-1895), 30892 (1925).
