Typologie(ën)
opslagplaats/loods
Ontwerper(s)
F. SYMONS – 1909
Paul HAMESSE – architect – 1919
Juridisch statuut
Beschermd sinds 29 maart 2001
Stijlen
Art nouveau
Inventaris(sen)
- Urgentie-inventaris van het bouwkundig erfgoed van de Brusselse agglomeratie (Sint-Lukasarchief 1979)
- Inventaris van de Industriële Architectuur (AAM - 1980-1982)
- Inventaris van het Industrieel Erfgoed (La Fonderie - 1993-1994)
- Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
- Bouwen door de eeuwen heen in Brussel. Stad Brussel (1989-1993)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem), authenticiteit (idem + de kwaliteit van de uitvoering) en integriteit (bewaringstoestand, oorspronkelijke elementen)). Een goed bevat ook artistieke waarde als het kunstwerken omvat (beeldhouwwerken, reliëfs ontworpen voor het goed, enz.) of decoratieve elementen uit de oorspronkelijke bouwperiode of met bijzondere kwaliteit (gesigneerd glasramen, sgraffito, lichtbeuk, enz.).
- Esthetisch Historisch gezien werd die waarde aangewend om waardevolle groene ruimten en natuurlijke of halfnatuurlijke gebieden aan te duiden. De waarde kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Een afweging met andere waarden dringt zich tevens op: de artistieke, de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en de stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen). De volgende selectiecriteria worden er eveneens aan gekoppeld: de ensemblewaarde en de contextuele waarde.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde : - als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente; - of als getuigenis van een periode en/of een zeldzame ontwikkeling van een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; de Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; - of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale lanen of in de Leopoldswijk); - of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur – met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (bv. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte); - of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (bv. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, de Congreskolom); - of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken); - of als het representatief is van het oeuvre van een belangrijke architect in de architectuurgeschiedenis op internationaal, nationaal, regionaal of lokaal niveau (dit betreft zowel befaamde architecten als V. Horta, V. Bourgeois, M. Polak als secundaire architecten, die lokaal verbonden worden aan een gemeente zoals Fernand Lefever in Koekelberg of Emile Hoebeke in Sint-Agatha-Berchem).
- Wetenschappelijk De wetenschappelijke waarde wordt vaak erkend in het geval van landschappen (parken, halfnatuurlijke gebieden). Binnen de context van een onroerend goed kan het gaan om de aanwezigheid van een (bouw)element (bijzonder materiaal, experimenteel materiaal, bouwprocédé of -component) of getuigenis van een ruimtelijk-structurele ruimte (stedenbouwkundig) waarvan het behoud moet worden overwogen met het oog op wetenschappelijk onderzoek. In het geval van archeologische vindplaatsen en overblijfselen wordt de wetenschappelijke waarde erkend in relatie tot het uitzonderlijke karakter van de resten op het gebied van ouderdom (bijvoorbeeld de Romeinse villa in Jette), de uitzonderlijke bewaringsomstandigheden (bijvoorbeeld de site van het vroegere dorp Oudergem) of de uniciteit van de elementen (bijvoorbeeld een volledig bewaard dakspant) en derhalve op dat vlak een uitzonderlijke en prominente wetenschappelijke bijdrage vormen tot de kennis van ons stedelijk en pre-stedelijk verleden.
- Sociaal Moeilijk te onderscheiden van de volkskundige waarde en over het algemeen onvoldoende om een selectie op zichzelf te rechtvaardigen. - herinneringsplaats van een gemeenschap of van van een sociale groep (bijvoorbeeld de bedevaartskapel op het Kerkplein in Sint-Agatha-Berchem, “de Oude Linde” in Boendael te Elsene); - een plaats met volkssymboliek (bijvoorbeeld het café het “Goudblommeke in papier” in de Cellebroersstraat); - een plaats waar een wijk samenkomt of gestructureerd is (bijvoorbeeld De gebouwen “Fer à Cheval”- in de Floréal tuinwijk); - een goed dat deel uitmaakt van of bestaat uit openbare voorzieningen (scholen, crèches, gemeenschaps- of parochiezalen, sporthallen, stadions, enz.); - goed of ensemble (al dan niet sociale huisvesting) ontworpen om sociale interactie, wederzijdse hulp en buurtcohesie te stimuleren (bijvoorbeeld de woonwijken die na de Tweede Wereldoorlog werden gebouwd in Ganshoren of de wijken die speciaal voor ouderen werden ontworpen); - goed dat deel uitmaakt van een industrieel complex dat een aanzienlijke activiteit heeft gegenereerd in de gemeente waar het zich bevindt of in het Gewest.
- Technisch Onder de technische waarde van een onroerend goed kan men het vroege gebruik van een bepaald materiaal of een bepaalde techniek verstaan (ingenieur), ook gebouwen met een constructief of technologisch belang, een technisch hoogstandje of een technologische innovatie kunnen in aanmerking komen. Het kan eveneens industrieel-archeologisch waardevol worden begrepen zoals getuigenissen van verouderde bouwmethodes. Vanzelfsprekend dringt een koppeling zich aan m.b.t. een wetenschappelijke waarde.
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen of landschappen hebben in het verleden een prominente rol gespeeld in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte en de stedelijke ruimte. Meestal bepalen zij andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het daarin een rol speelt, bijvoorbeeld : - hoekgebouwen; - coherente pleinen of homogene huizenrijen (gevels die een ensemble vormen van dezelfde stijl, periode en volume); - tuinwijken, - deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, - relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe die architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2016
id
Urban : 31737
Beschrijving
Markant
pakhuis en bottelarij van wijnen, naar ontwerp van architect Fernand Symons van
1909, gebouwd in opdracht van de firma Brias & Cie ter vervanging
van een eerder complex van 1892. Licht uitgebreid naar ontwerp van architect Paul
Hamesse, 1919.
Langgerekt, expressief gevelfront van twee bouwlagen in art nouveauInternationale beweging (1893 - ca. 1914) als reactie op de ‘neo’-stijlen, maar met sterk lokale verschillen. In België kent de stijl twee stromingen, namelijk de florale art nouveau met Victor Horta als boegbeeld en anderzijds de geometrische art nouveau beïnvloed door Paul Hankar of de Wiener Secession., met uitgesproken publicitair karakter, gekenmerkt door een polychroom materiaalgebruik en een repeterend verticaal ritme. Oorspronkelijk slechts tien traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) met inkom in de laatste. Toegang ontdubbeld met een nieuwe centrale inkom voor de kantoren in 1917, vervolgens links met één, en rechts met vier traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) uitgebreid in 1919, telkens gepaard met inwendige aanpassingen.
ParementGevel- of muurbekleding. van geelgekleurde baksteen - in het als decoratieve friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). behandelde bovenste registerVensterstrook in een topgevel. alternerend licht- en geel geglazuurde baksteen met ruitmotief -, met overvloedig gebruik van natuursteen voor de gegroefde sokkelHoge plint van een gevel; fungeert als voetstuk in ordonnantie van de gevel., speklagen, hoekblokkenAfwisselende opeenvolging van lange en korte zijden van natuurstenen hoekblokken of neggen (geprofileerd) in een bakstenen gevel., lijsten en de gevelbekroning. Gevelritme aangegeven door verticaal oplopende, rondbogige vensternissen onder gedrukt spitsboogvormige waterlijstenVooruitspringende rand in het gevelvlak die regenwater buiten gevel laat afdruppelen.: ingedeeld door de lekdrempel, ijzeren tussendorpelStenen dorpel die een deur of venster horizontaal in tweeën deelt. met rozettenRozet, versiering met concentrische vorm, lijkend op een bloem; in ruime zin roosvenster, groot rondlicht, gevuld met gotisch maaswerk van rozetten, drie-, vier- en veelpassen in concentrische schikking en/of gevuld met glas-in-lood., en gegroefde lateiBalkvormig element van hout, steen, beton of metaal dat een muuropening overspant en bovenliggend metselwerk steunt. op kraagstenen; houten raamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. en gesmeed ijzeren tralies in het onderste registerVensterstrook in een topgevel.. Polychrome sgraffito’s met geïdentificeerde wapens van wijncentra in de boogveldenEen vlak omsloten door de binnenbegrenzing van een boog en de horizontale lijn die de aanzetten verbindt; meestal boven muuropeningen en soms versierd (beeldhouwwerk, blinde traceringen, cementtegels, …).: OPORTO / COBLENCE / MAYENCE / MADERE / MALAGA / ANJOU / TOURS / REIMS / BEAUNE / BORDEAUX / SAUMUR / VOUVRAYE / BARSAC / BOURGOGNE. Toegang tot kantoor onder dito waterlijstVooruitspringende rand in het gevelvlak die regenwater buiten gevel laat afdruppelen. in de vijfde traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), met fraaie ijzeren vleugeldeur en glas-in-lood bovenlichtBovenste gedeelte van een raam- of deurkozijn, gescheiden door een dwarsregel; soms voorzien van glas-in-lood en/of roeden. met wijnrankmotieven; inrijpoorten in de elfde en uiterste traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). MonumentaalZuilen of pilasters die over de volle hoogte of over meer dan één verdieping opgaan, onafhankelijk van de door vensters en bouwlagen gegeven maten., rondboogvormigBoog waarvan de kromming een halve cirkel beschrijft. frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening. met druiventros op de sluitsteenSluitsteen van een opening; weerhoudt de gewelfstenen in een boog of gewelf. en halfronde topstukken, opengewerktOpengewerkt, voorzien van een stelsel van kleine, decoratieve openingen. door een drielichtGroep van drie smalle vensters binnen dezelfde omlijsting, onderling gescheiden door deelzuiltjes of stijlen/monelen; centraal venster soms hoger dan beide andere. met metalen roedenDunne houten of metalen staaf in een kozijn waarin glasruiten worden bevestigd. in ruitpatroon.
Gevelbeëindiging door bewerkte postamenten1. Rechthoekig voetstuk van een standbeeld; - 2. Balkvormige stenen bekroning; - 3. Stenen zijstukken van een balkonborstwering. in het verlengde van de penantenParement tussen twee muuropeningen (vensters of deuren) in dezelfde bouwlaag., waartussen ijzeren hekken op waterlijstenVooruitspringende rand in het gevelvlak die regenwater buiten gevel laat afdruppelen..
Samenstel van bedrijfsruimten en hallen met plattegrond in de vorm van een onregelmatige rechthoek. Eenvoudige bakstenen constructie met gebruik van beton en ijzer voor overspanningen en steunen. Overkapping van de hallen door twee haaks op elkaar staande tongewelven met ijzeren kapspantMeestal driehoekig samenstel van dragende onderdelen van een kap, in één vlak, haaks op het dakvlak en veelal opgebouwd uit één of meerdere elementen op elkaar (kapgebinten)., beglaasde boogveldenEen vlak omsloten door de binnenbegrenzing van een boog en de horizontale lijn die de aanzetten verbindt; meestal boven muuropeningen en soms versierd (beeldhouwwerk, blinde traceringen, cementtegels, …). en nokruiter. Omlopende ijzeren galerijOverdekte gang, aan één of beide zijden geritmeerd door zuilen, kolommen of pijlers, bogengang genoemd indien geritmeerd door arcaden. op bakstenen troggewelven en trappen leidend naar de lokalen op de bovenverdieping. Achterliggende magazijnen van 1892, met troggewelven en parallelle zadeldakenDak met twee hellende dakvlakken..
Langgerekt, expressief gevelfront van twee bouwlagen in art nouveauInternationale beweging (1893 - ca. 1914) als reactie op de ‘neo’-stijlen, maar met sterk lokale verschillen. In België kent de stijl twee stromingen, namelijk de florale art nouveau met Victor Horta als boegbeeld en anderzijds de geometrische art nouveau beïnvloed door Paul Hankar of de Wiener Secession., met uitgesproken publicitair karakter, gekenmerkt door een polychroom materiaalgebruik en een repeterend verticaal ritme. Oorspronkelijk slechts tien traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) met inkom in de laatste. Toegang ontdubbeld met een nieuwe centrale inkom voor de kantoren in 1917, vervolgens links met één, en rechts met vier traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) uitgebreid in 1919, telkens gepaard met inwendige aanpassingen.
ParementGevel- of muurbekleding. van geelgekleurde baksteen - in het als decoratieve friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). behandelde bovenste registerVensterstrook in een topgevel. alternerend licht- en geel geglazuurde baksteen met ruitmotief -, met overvloedig gebruik van natuursteen voor de gegroefde sokkelHoge plint van een gevel; fungeert als voetstuk in ordonnantie van de gevel., speklagen, hoekblokkenAfwisselende opeenvolging van lange en korte zijden van natuurstenen hoekblokken of neggen (geprofileerd) in een bakstenen gevel., lijsten en de gevelbekroning. Gevelritme aangegeven door verticaal oplopende, rondbogige vensternissen onder gedrukt spitsboogvormige waterlijstenVooruitspringende rand in het gevelvlak die regenwater buiten gevel laat afdruppelen.: ingedeeld door de lekdrempel, ijzeren tussendorpelStenen dorpel die een deur of venster horizontaal in tweeën deelt. met rozettenRozet, versiering met concentrische vorm, lijkend op een bloem; in ruime zin roosvenster, groot rondlicht, gevuld met gotisch maaswerk van rozetten, drie-, vier- en veelpassen in concentrische schikking en/of gevuld met glas-in-lood., en gegroefde lateiBalkvormig element van hout, steen, beton of metaal dat een muuropening overspant en bovenliggend metselwerk steunt. op kraagstenen; houten raamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. en gesmeed ijzeren tralies in het onderste registerVensterstrook in een topgevel.. Polychrome sgraffito’s met geïdentificeerde wapens van wijncentra in de boogveldenEen vlak omsloten door de binnenbegrenzing van een boog en de horizontale lijn die de aanzetten verbindt; meestal boven muuropeningen en soms versierd (beeldhouwwerk, blinde traceringen, cementtegels, …).: OPORTO / COBLENCE / MAYENCE / MADERE / MALAGA / ANJOU / TOURS / REIMS / BEAUNE / BORDEAUX / SAUMUR / VOUVRAYE / BARSAC / BOURGOGNE. Toegang tot kantoor onder dito waterlijstVooruitspringende rand in het gevelvlak die regenwater buiten gevel laat afdruppelen. in de vijfde traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), met fraaie ijzeren vleugeldeur en glas-in-lood bovenlichtBovenste gedeelte van een raam- of deurkozijn, gescheiden door een dwarsregel; soms voorzien van glas-in-lood en/of roeden. met wijnrankmotieven; inrijpoorten in de elfde en uiterste traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). MonumentaalZuilen of pilasters die over de volle hoogte of over meer dan één verdieping opgaan, onafhankelijk van de door vensters en bouwlagen gegeven maten., rondboogvormigBoog waarvan de kromming een halve cirkel beschrijft. frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening. met druiventros op de sluitsteenSluitsteen van een opening; weerhoudt de gewelfstenen in een boog of gewelf. en halfronde topstukken, opengewerktOpengewerkt, voorzien van een stelsel van kleine, decoratieve openingen. door een drielichtGroep van drie smalle vensters binnen dezelfde omlijsting, onderling gescheiden door deelzuiltjes of stijlen/monelen; centraal venster soms hoger dan beide andere. met metalen roedenDunne houten of metalen staaf in een kozijn waarin glasruiten worden bevestigd. in ruitpatroon.
Gevelbeëindiging door bewerkte postamenten1. Rechthoekig voetstuk van een standbeeld; - 2. Balkvormige stenen bekroning; - 3. Stenen zijstukken van een balkonborstwering. in het verlengde van de penantenParement tussen twee muuropeningen (vensters of deuren) in dezelfde bouwlaag., waartussen ijzeren hekken op waterlijstenVooruitspringende rand in het gevelvlak die regenwater buiten gevel laat afdruppelen..
Samenstel van bedrijfsruimten en hallen met plattegrond in de vorm van een onregelmatige rechthoek. Eenvoudige bakstenen constructie met gebruik van beton en ijzer voor overspanningen en steunen. Overkapping van de hallen door twee haaks op elkaar staande tongewelven met ijzeren kapspantMeestal driehoekig samenstel van dragende onderdelen van een kap, in één vlak, haaks op het dakvlak en veelal opgebouwd uit één of meerdere elementen op elkaar (kapgebinten)., beglaasde boogveldenEen vlak omsloten door de binnenbegrenzing van een boog en de horizontale lijn die de aanzetten verbindt; meestal boven muuropeningen en soms versierd (beeldhouwwerk, blinde traceringen, cementtegels, …). en nokruiter. Omlopende ijzeren galerijOverdekte gang, aan één of beide zijden geritmeerd door zuilen, kolommen of pijlers, bogengang genoemd indien geritmeerd door arcaden. op bakstenen troggewelven en trappen leidend naar de lokalen op de bovenverdieping. Achterliggende magazijnen van 1892, met troggewelven en parallelle zadeldakenDak met twee hellende dakvlakken..
Bronnen
Archieven
SAB/OW 3898 (1909), 22806 (1882), 28807 (1917, 1919).
