Typologie(ën)

klooster/abdij

Ontwerper(s)

FRÈRE STANISLAUS1889-1890

INCONNU - ONBEKEND1854-1858

Stijlen

Neorenaissance

Inventaris(sen)

  • Bouwen door de eeuwen heen in Brussel. Stad Brussel (1989-1993)
  • Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)

Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)

  • Artistiek
  • Esthetisch
  • Historisch
  • Stedenbouwkundig

Onderzoek en redactie

2016

id

Urban : 31748
lees meer

Beschrijving

De aanwezigheid van de kapucijnen te Brussel klimt op tot 1587. Bouw van een eerste klooster op terreinen tussen de Sint-Gisleinsstraat en de latere zogenoemde Kapucijnenstraat aangevat in 1587, en beëindigd met de inwijding van de kerk in 1595. In 1651 eerstesteenlegging voor een nieuw klooster, ontworpen door pater Carolus van Arenberg, waarvan de kerk werd ingewijd in 1652, betrokken in 1653. Omvatte de kerk met voorplein aan de Hoogstraat, aansluitend een gesloten kloosterpand en tuinen doorlopend  tot de Huidevettersstraat. Opgeheven in 1796, openbaar verkocht en in 1803-1804 gesloopt.
Nieuwe vestiging van de Kapucijnen te Brussel in 1852, op vraag van de pastoor van de Minimenparochie. Aankoop van een voormalige sterkwaterfabriek - de huidige locatie grenzend aan de Huidevettersstraat en het Vossenplein - in 1852, waarvan de gebouwen voorlopig werden ingericht onder meer met een eerste kapel ingezegend in 1853. Nog uitgebreid met panden grenzend aan de Zuinigheidsstraat in 1856. Eerstesteenlegging voor de nieuwe kerk in 1854, in twee fasen opgetrokken, voltooid in 1862-1863 (zie Vossenplein, Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt).

Huidig kloostercomplex naar ontwerp van broeder Stanislaus (J. Van Iseghem), waarvoor eerstesteenlegging in 1889, voltooid in 1890; opgetrokken na afbraak van de vroegere gebouwen.
Geknikte voorbouw met drie bouwlagen en zes traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder zadeldakDak met twee hellende dakvlakken.. Lijstgevel in neo-Vlaamse-renaissancestijl, opgetrokken uit baksteen en hardsteen onder meer voor de sokkel, speklagen, hoekblokken en kozijnenSamenstel van stijlen en regels, geplaatst in een venster- of deuropening, waarin de ramen en/of deuren zijn gevat.. Tweede travee uitgewerkt als ingangsrisaliet, opgaand in een getrapte top met oculusKlein rond, ovaal of polygonaal venster., overhoeks topfiaal en ijzeren kruis. RegistersVensterstrook in een topgevel. van zware kruiskozijnen, deur tussen kloosterkozijnen in het risalietRisaliet (Italiaans, van risalto: uitstekend deel), vooruitspringend volume van een gevel dat over de hele hoogte doorloopt en soms hoger is; naar gelang de positie worden er midden-, zij- en hoekrisalieten onderscheiden.; hardstenen korfboogpoort met imposten en sluitsteen met bolornament in de rechter traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). KroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). boven steigergaten; drie dakkapellenUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap. met driepas. Aanleunend, aan drie zijden gesloten kloosterpand, ten zuiden geopend naar de tuin. Sobere baksteenbouw met drie bouwlagen onder zadeldakDak met twee hellende dakvlakken., volgens de traditie van de minorietenkloosters. Oorspronkelijk kleinere cellenvenstertjes, ca. 1904 vergroot met I-balkIJzeren latei met I-profiel.. Traditionele indeling met onder meer een refter, en cellen grenzend aan een omlopende gang.

Oostzijde van het kloosterpand grotendeels ingenomen door een hoger oplopende vleugel met puntgevelGevel waarvan de top driehoekig is., aanleunend bij het koor van de kerk, waarmee hij gelijktijdig, in 1854-1858, werd opgetrokken. Fraai overwelfde keuken op de begane grond. Koor van de religieuzen met bewerkte gewelfsleutel, via luiken verbonden met het koor van de kerk op de eerste verdieping.
Bibliotheek, volledig gelambriseerd door middel van houten boekenkasten met galerij en verlicht door een spitsboogvenster met ijzeren roeden, ingericht in 1861.

Ruime, beboomde kloostertuin begrensd door de vroegere patronaatsvleugel en omliggende percelen, afgesplitst in 1983.




Bronnen

Archieven
SAB/OW 22820 (1889-1890).

Publicaties en studies
BOEVE A., 400 jaar Kapucijnen in Brussel 1587- 1987, Brussel, 1987.
Bouwgeschiedenis van het klooster te Brussel.
 Uittreksels uit het Archief (onuitgegeven manuscript).