DPC-DCE 2024-2025
Inventaris van koloniale sporen
Bekijk alle beschrijvingen met betrekking tot deze inventarisInventaris van koloniale sporen
Inleiding
In het kader van de resolutie van het Parlement van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest van 17 juli 2020 heeft Urban eind 2020 een werkgroep opgericht, bestaande uit 16 vertegenwoordigers uit het verenigingsleven en de academische wereld, en 4 vertegenwoordigers van de Brusselse administraties die direct betrokken zijn bij de openbare ruimte. Deze werkgroep kreeg de opdracht om na te denken over de symbolen die verband houden met de kolonisatie en de koloniale periode in de openbare ruimte. Na verschillende maanden van discussie, heeft de werkgroep op 17 februari 2022 een rapport uitgebracht met voorstellen voor de dekolonisatie van de Brusselse openbare ruimte (https://urban.brussels/nl/news/vers-la-decolonisation-de-l-espace-public-en-region-de-bruxelles-capitale ).
Urban.brussels heeft vervolgens een lijst van voorstellen opgesteld voor een actieplan dat gericht is op de dekolonisatie van de openbare ruimte in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, gebaseerd op de aanbevelingen van de hierboven genoemde werkgroep.
Het actieplan "Naar de dekolonisatie van de openbare ruimte in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest" (https://cdn.uc.assets.prezly.com/bc1fba51-d2a0-434d-915e-a013608d642a/-/inline/no/naar-een-dekolonisatie-van-de-openbare-ruimte-in-het-brussels-hoofdstedelijk-gewest.pdf) wordt gekenmerkt door een essentiële leidraad: de sporen mogen niet zomaar worden gewist. De koloniale geschiedenis moet worden gedocumenteerd en verteld vanuit een pluralistisch en niet eenzijdig perspectief. Dit plan omvat 14 acties, waaronder actie 3: "aanvullen van de inventarissen van roerend, onroerend en natuurlijk erfgoed in verband met de kolonisatie". Het doel van deze actie is om geleidelijk de online inventarissen van roerend, onroerend en natuurlijk erfgoed aan te vullen. Daarnaast worden objecten, locaties, wegen en haltes van het openbaar vervoer die tot het koloniale erfgoed behoren, geïdentificeerd door middel van een specifieke "etikettering" om ze beter te herkennen.
In het kader van de inventaris van het architecturaal erfgoed verloopt de actie in verschillende stappen. In eerste instantie is het label "inventaris van koloniale sporen" gecreëerd en geleidelijk gekoppeld aan alle (bestaande) beschrijvingen van wegen, gebouwen, gehelen en monumenten die als koloniale sporen kunnen worden beschouwd. Deze sporen zijn divers: straatnamen gerelateerd aan de kolonisatie, gebouwen gelieerd aan de koloniale administratie, ontmoetingsplaatsen van kolonisten, plekken van koloniale propaganda, gebouwen gelinkt aan de economische en commerciële exploitatie van de kolonie, gedenkmonumenten en -platen (voor een volledige inventaris van deze laatste, zie de inventaris van het roerend erfgoed en het thema "Over de sporen van de kolonisatie" (https://collections.heritage.brussels/nl/themas/Over_de_sporen_van_de_kolonisatie-12/12/ ). Een geavanceerde zoekopdracht op onze site maakt het nu mogelijk om de inventaris van koloniale sporen te selecteren en te filteren per gemeente. In een tweede fase zullen de beschrijvingen van deze wegen, gebouwen en monumenten worden bijgewerkt zodat de link met de kolonisatie duidelijk wordt geïdentificeerd.
De koloniale toponymie
In het Brusselse gewest verwijzen veel straatnamen naar de koloniale periode. "De meeste namen die verband houden met de kolonisatie van Congo dateren uit het interbellum, een periode waarin de wens om het koloniale project te promoten sterk was en gecorreleerd aan een actieve verstedelijking in de meeste gemeenten" (Chantal Kesteloot, " Toponymie et colonie ", Natrimoine, 1, sep-nov. 2022, p. 24). Deze benamingen zijn vaak privé-initiatieven van families en soms van koloniale kringen. Een gunstige wethouder is dan voldoende om het verzoek te realiseren.
De verwijzingen naar de koloniale periode in de Brusselse toponymie zijn talrijk: er wordt verwezen naar Leopold II, ontdekkingsreizigers, militairen, diplomaten, industriëlen, politici, missionarissen en plaatsnamen (steden en regio’s van Congo).
Tot op heden, behalve de Leopold II-tunnel die is omgedoopt tot Annie Cordy-tunnel, is geen enkele weg die naar de koloniale periode verwijst hernoemd. Desondanks zijn er nieuwe wegen gecreëerd, zoals het Patrice Lumumba-plein (Brussel) en de Gemba-straat (Koekelberg).
Dekoloniseren van de inventaris
Bij het maken van de inventaris van Koloniale Sporen in de Brusselse regio zijn veel bestaande beschrijvingen (van wegen of gebouwen) herzien. De inventaris is niet in één dag gemaakt en sommige beschrijvingen op onze site dateren uit de jaren 1980. Het blijkt dat sommige van deze beschrijvingen de link met de koloniale periode verzwijgen, minimaliseren of in onaanvaardbare termen beschrijven. Zo komen uitdrukkingen zoals "helden van de strijd tegen slavernij" (om de officieren te beschrijven aan wie vele straten zijn gewijd), rechtstreeks uit de koloniale propaganda, voor in de teksten van de inventaris. Deze vermeldingen zullen geleidelijk worden vervangen om de rol van deze soldaten te verduidelijken. De teksten die als onvolledig worden beschouwd, zullen worden aangepast. Nieuwe onderzoeken zullen worden uitgevoerd om de link van het object of de straatnaam met de koloniale periode zo nauwkeurig mogelijk te specificeren. Hoewel het mogelijk is om de online gepubliceerde inventaris te dekoloniseren, geldt dit niet voor de oudste teksten die oorspronkelijk in papiervorm zijn gepubliceerd en later online zijn heruitgegeven (Brussel-Vijfhoek, Sint-Joost-Ten-Node en Etterbeek). Onder deze teksten betreuren we het gebruik van de term "neger" twee keer om stereotypische voorstellingen van Afrikaanse personages aan de gevel van twee gebouwen te beschrijven.
Inleiding
In het kader van de resolutie van het Parlement van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest van 17 juli 2020 heeft Urban eind 2020 een werkgroep opgericht, bestaande uit 16 vertegenwoordigers uit het verenigingsleven en de academische wereld, en 4 vertegenwoordigers van de Brusselse administraties die direct betrokken zijn bij de openbare ruimte. Deze werkgroep kreeg de opdracht om na te denken over de symbolen die verband houden met de kolonisatie en de koloniale periode in de openbare ruimte. Na verschillende maanden van discussie, heeft de werkgroep op 17 februari 2022 een rapport uitgebracht met voorstellen voor de dekolonisatie van de Brusselse openbare ruimte (https://urban.brussels/nl/news/vers-la-decolonisation-de-l-espace-public-en-region-de-bruxelles-capitale ).
Urban.brussels heeft vervolgens een lijst van voorstellen opgesteld voor een actieplan dat gericht is op de dekolonisatie van de openbare ruimte in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, gebaseerd op de aanbevelingen van de hierboven genoemde werkgroep.
Het actieplan "Naar de dekolonisatie van de openbare ruimte in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest" (https://cdn.uc.assets.prezly.com/bc1fba51-d2a0-434d-915e-a013608d642a/-/inline/no/naar-een-dekolonisatie-van-de-openbare-ruimte-in-het-brussels-hoofdstedelijk-gewest.pdf) wordt gekenmerkt door een essentiële leidraad: de sporen mogen niet zomaar worden gewist. De koloniale geschiedenis moet worden gedocumenteerd en verteld vanuit een pluralistisch en niet eenzijdig perspectief. Dit plan omvat 14 acties, waaronder actie 3: "aanvullen van de inventarissen van roerend, onroerend en natuurlijk erfgoed in verband met de kolonisatie". Het doel van deze actie is om geleidelijk de online inventarissen van roerend, onroerend en natuurlijk erfgoed aan te vullen. Daarnaast worden objecten, locaties, wegen en haltes van het openbaar vervoer die tot het koloniale erfgoed behoren, geïdentificeerd door middel van een specifieke "etikettering" om ze beter te herkennen.
In het kader van de inventaris van het architecturaal erfgoed verloopt de actie in verschillende stappen. In eerste instantie is het label "inventaris van koloniale sporen" gecreëerd en geleidelijk gekoppeld aan alle (bestaande) beschrijvingen van wegen, gebouwen, gehelen en monumenten die als koloniale sporen kunnen worden beschouwd. Deze sporen zijn divers: straatnamen gerelateerd aan de kolonisatie, gebouwen gelieerd aan de koloniale administratie, ontmoetingsplaatsen van kolonisten, plekken van koloniale propaganda, gebouwen gelinkt aan de economische en commerciële exploitatie van de kolonie, gedenkmonumenten en -platen (voor een volledige inventaris van deze laatste, zie de inventaris van het roerend erfgoed en het thema "Over de sporen van de kolonisatie" (https://collections.heritage.brussels/nl/themas/Over_de_sporen_van_de_kolonisatie-12/12/ ). Een geavanceerde zoekopdracht op onze site maakt het nu mogelijk om de inventaris van koloniale sporen te selecteren en te filteren per gemeente. In een tweede fase zullen de beschrijvingen van deze wegen, gebouwen en monumenten worden bijgewerkt zodat de link met de kolonisatie duidelijk wordt geïdentificeerd.
De koloniale toponymie
In het Brusselse gewest verwijzen veel straatnamen naar de koloniale periode. "De meeste namen die verband houden met de kolonisatie van Congo dateren uit het interbellum, een periode waarin de wens om het koloniale project te promoten sterk was en gecorreleerd aan een actieve verstedelijking in de meeste gemeenten" (Chantal Kesteloot, " Toponymie et colonie ", Natrimoine, 1, sep-nov. 2022, p. 24). Deze benamingen zijn vaak privé-initiatieven van families en soms van koloniale kringen. Een gunstige wethouder is dan voldoende om het verzoek te realiseren.
De verwijzingen naar de koloniale periode in de Brusselse toponymie zijn talrijk: er wordt verwezen naar Leopold II, ontdekkingsreizigers, militairen, diplomaten, industriëlen, politici, missionarissen en plaatsnamen (steden en regio’s van Congo).
Tot op heden, behalve de Leopold II-tunnel die is omgedoopt tot Annie Cordy-tunnel, is geen enkele weg die naar de koloniale periode verwijst hernoemd. Desondanks zijn er nieuwe wegen gecreëerd, zoals het Patrice Lumumba-plein (Brussel) en de Gemba-straat (Koekelberg).
Dekoloniseren van de inventaris
Bij het maken van de inventaris van Koloniale Sporen in de Brusselse regio zijn veel bestaande beschrijvingen (van wegen of gebouwen) herzien. De inventaris is niet in één dag gemaakt en sommige beschrijvingen op onze site dateren uit de jaren 1980. Het blijkt dat sommige van deze beschrijvingen de link met de koloniale periode verzwijgen, minimaliseren of in onaanvaardbare termen beschrijven. Zo komen uitdrukkingen zoals "helden van de strijd tegen slavernij" (om de officieren te beschrijven aan wie vele straten zijn gewijd), rechtstreeks uit de koloniale propaganda, voor in de teksten van de inventaris. Deze vermeldingen zullen geleidelijk worden vervangen om de rol van deze soldaten te verduidelijken. De teksten die als onvolledig worden beschouwd, zullen worden aangepast. Nieuwe onderzoeken zullen worden uitgevoerd om de link van het object of de straatnaam met de koloniale periode zo nauwkeurig mogelijk te specificeren. Hoewel het mogelijk is om de online gepubliceerde inventaris te dekoloniseren, geldt dit niet voor de oudste teksten die oorspronkelijk in papiervorm zijn gepubliceerd en later online zijn heruitgegeven (Brussel-Vijfhoek, Sint-Joost-Ten-Node en Etterbeek). Onder deze teksten betreuren we het gebruik van de term "neger" twee keer om stereotypische voorstellingen van Afrikaanse personages aan de gevel van twee gebouwen te beschrijven.