Typologie(ën)

school

Ontwerper(s)

INCONNU - ONBEKEND1910

Charles VERHELLEarchitect1961

Juridisch statuut

Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024

Stijlen

Eclectisme

Inventaris(sen)

  • Het monumentale erfgoed van België. Anderlecht-Kuregem (Archistory - 2017-2019)

Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)

Onderzoek en redactie

2019

id

Urban : 39705
lees meer

Beschrijving

Lagere en kleuterschool gelegen binnen het huizenblok en bestaande uit een heterogeen geheel van gebouwen die vanaf de jaren 1910 werden gebouwd, in eclectischeVeel voorkomende stijl (ca. 1850-1914) die inspiratie put uit verschillende architectuurstijlen uit het verleden. Komt door de combinatie van enerzijds verschillende stijlelementen en anderzijds nieuwe technieken en materialen tot een unieke eigentijdse creatie. stijl, tot in 1961.

Geschiedenis

De site van de school, met een bijna driehoekige plattegrond, werd rond 1888 afgebakend toen hier een bocht werd rechtgetrokken van de Kleine Zenne, die aan de steenweg raakte. Op een plan van de gemeente uit 1912 is de site nog volledig vrij van bouwwerken te zien. Kort na die datum verrees in het midden van het terrein een sober volume met klaslokalen, in eclectischeVeel voorkomende stijl (ca. 1850-1914) die inspiratie put uit verschillende architectuurstijlen uit het verleden. Komt door de combinatie van enerzijds verschillende stijlelementen en anderzijds nieuwe technieken en materialen tot een unieke eigentijdse creatie. stijl, met een op het westen gerichte hoofdgevel. De speelplaats werd voorzien van toiletten en afgeboord met bomen aan de kant van de Zenne. Een lang bijgebouw uit dezelfde periode, in baksteen en vrij karakterloos, stond aan de oostzijde van het perceel, achter een boomrijke tuin. In de jaren 1925 werd het volume met klaslokalen aan de westgevel meer dan verdubbeld, in dezelfde stijl. Vóór 1953 werd tegen de zuidelijke omheiningsmuur een ondiepe overdekte speelplaats met plat dak op betonnen zuilenCilindervormig steunpunt; vaak voorzien van basis en kapiteel. De kleine en/of dunne variant ervan wordt colonnet genoemd. aangebouwd; daartegen werd een L-vormig blok met toiletten en een bergruimte gebouwd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd in het oostelijke deel van de binnenplaats een bunker gebouwd die nog altijd bestaat. In 1961 werd een deel van het bijgebouw gesloopt en vervangen door een tweede, modernistischInternationale stijl (vanaf ca. 1920) waarbij het functionele primeert op de vorm. Wordt gekenmerkt door een rationeel grondplan, eenvoudige geometrische vormen, platte daken en het gebruik van moderne materialen zoals gewapend beton. volume met klaslokalen, ontworpen door architect Ch. Verhelle. Vóór 2012 integreerde een nieuw gebouw aan de laan de koetsdoorgang die naar de school leidde. De instelling is verbonden met de Sint-Mariaschool (zie Pastoor Cuylitsstraat nr. 30).

Beschrijving

Eerste volume met klaslokalen

Gebouw ingedeeld in twee volumes, met twee bouwlagen met vier klaslokalen, onder schilddakDak met twee driehoekige dakvlakken aan de smalle zijde en twee trapeziumvormige aan de lange zijde.. Bakstenen gevels versierd met hardsteen. Op de westelijke, oostelijke en zuidelijke opstandenBouwkundige tekening op schaal van een verticaal vlak van een gevel, een binnenmuur,…; in ruime zin het verticaal vlak van een gevel of muur., traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) gevat tussen licht uitspringende pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. en met getoogdeBoog die minder dan een halve cirkel beschrijft; boog in de vorm van een cirkelsegment. Bij vensters spreekt men dan van een getoogd venster of steekboogvenster. muuropeningen: zeven traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) voor de eerste twee opstandenBouwkundige tekening op schaal van een verticaal vlak van een gevel, een binnenmuur,…; in ruime zin het verticaal vlak van een gevel of muur. en twee traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) voor de derde, met blindeZonder opening; blind venster, schijnopening. venstersLicht- en/of luchtopening in een muur.. Op de oude westelijke gevel, aan het zicht onttrokken door de uitbreiding, deur die vroeger werd bekroond door een vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. en die uitgeeft op een trappenhuisGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht. dat op de gevel wordt verlicht door een tweede vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. ter hoogte van het bordes1. Verhoogd platform vóór de ingang van een gebouw, bereikbaar via een aantal treden; - 2. Vloertje, boven aan of midden in een trap.. De uitbreiding behield de ordonnantie van de gevel door de aanleg van twee boven elkaar geplaatste overlangse gangen, maar het centrale vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. werd verbouwd tot deur van de gang en de overige muuropeningen werden gedicht. RaamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. en kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). vernieuwd.

De trap, met smal trapgatHet vrije, open gedeelte in een trappenhuis., leidt naar de zolderverdieping en wordt gevormd door vier rechte trapdelen en twee bordessen1. Verhoogd platform vóór de ingang van een gebouw, bereikbaar via een aantal treden; - 2. Vloertje, boven aan of midden in een trap.. Oorspronkelijk was hij volledig van hout gemaakt, met gedraaide balustersVaasvormige spijl van een borstwering., zoals nog altijd het geval is in de bovenste helft. Tijdens de bouw van het tweede volume met klaslokalen, dat in 1961 werd ontworpen, werden de eerste twee trapdelen herbouwd in beton bekleed met granitoBedekking met veelkleurige (marmer)stukjes, gebed in cementmortel, die na verharding glanzend wordt geschuurd. en werden ze voorzien van een metalen leuning van plat smeedijzerTaai, ‘kneedbaar’ ijzer dat ambachtelijk wordt ‘gesmeed’ (gehamerd bij hoge temperatuur) tot decoratieve bouwonderdelen als tuinhekken, borstweringen… en een met plastic omhulde handgreep. In de klaslokalen, waarvan de afgesneden hoeken de verluchtingskokers bevatten, zijn de geprofileerde deur en de schoorsteenschacht bewaard gebleven. De vloeren zijn bekleed met rode en beige tegels en de plafonds worden gevormd door gewelfbogen op metalen balken.

Uitbreiding van het eerste volume

Uitbreiding van twee bouwlagen in baksteen, onder plat dak. Ze bevat zes klaslokalen die langs de al vermelde gangen liggen en toegankelijk zijn via een getoogdeBoog die minder dan een halve cirkel beschrijft; boog in de vorm van een cirkelsegment. Bij vensters spreekt men dan van een getoogd venster of steekboogvenster. deur op de zuidgevel, die voor de rest blindZonder opening; blind venster, schijnopening. is. Een geheel van pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. dat analoog is aan dat van het eerste volume markeert hier de traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) met muuropeningen onder gecementeerdeMet portlandcement bestrijken. lateiBalkvormig element van hout, steen, beton of metaal dat een muuropening overspant en bovenliggend metselwerk steunt.. SchrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ...  vervangen.
De klaslokalen, met platte plafonds op metalen liggers en afgesneden hoeken, hebben een gele en rode betegeling, die we ook meer uitgewerkt in de gangen aantreffen; de deuren zijn oorspronkelijk.

Tweede volume met klaslokalen

Ondiep volume onder plat dak, met drie bouwlagen met elk één klaslokaal, gelegen langs een trappenhuisGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht. links. Gevel in gele baksteen met drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) met de venstersLicht- en/of luchtopening in een muur., onder betonnen lateiBalkvormig element van hout, steen, beton of metaal dat een muuropening overspant en bovenliggend metselwerk steunt., van de klaslokalen. Links, deur onder een betonnen luifelAfdak boven de ingang van een huis of handelszaak. met schuine pijlers1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…), onder een doorlopende  traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) met het impostvensterVenster boven een deur en ervan gescheiden door een stenen dorpel, een entablement of een muurvlak. van de deur en de venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. van de overloop; borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. van blauw mozaïek, verdeeld door twee betonnen monelenStenen vensterstijl.. De platte kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). is in hetzelfde materiaal uitgevoerd. KozijnenSamenstel van stijlen en regels, geplaatst in een venster- of deuropening, waarin de ramen en/of deuren zijn gevat. vernieuwd.
De trapdelen van de trap zijn vergelijkbaar met die van het eerste volume met klaslokalen, die uit dezelfde periode dateren. Bas-reliëf in keramiek gesigneerd Roger Duterme. Glanzend gele vloertegels en zwarte plintenHoge plint van een gevel; fungeert als voetstuk in ordonnantie van de gevel..


Bronnen

Archieven
GAA/DS 40691 (05.12.1961).

Kaarten / plannen
DIENST OPENBARE WERKEN, Plan général de la commune d’Anderlecht, 1912.