Typologie(ën)
appartementsgebouw
Ontwerper(s)
Juridisch statuut
Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024
Stijlen
naoorlogs modernisme
Inventaris(sen)
- Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
- Het monumentale erfgoed van België. Vorst (DPC-DCE - 2014-2020)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen spelen, meer dan andere bouwkundige goederen, een prominente rol in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte in het verleden. Meestal determineren zijn andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het hierin een rol speelt, bijvoorbeeld hoekgebouwen, coherente pleinen of (straatwanden), deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, maar ook relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe deze architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2014-2016
id
Urban : 29183
Beschrijving
Imposant geheel van zes modernistische
appartementsgebouwen n.o.v. architecten Roger Dejeneffe en Joseph Thomas
volgens verschillende bouwaanvragen tussen 1934 en 1966. Het betreffen
respectievelijk de Residentie Le Belvédère (1950, Jupiterlaan nr.131), de Residentie Jupiter (1948, Jupiterlaan nr.139),
de Residentie
Les éspaces verts (1966, Jupiterlaan nr. 147), de Residentie Le Timmermans (1934, Timmermansstraat nr. 84) en
de Residentie
Le Cervantes (1951, A. Bertrandlaan nr. 51). Allen gebouwd voor eigen rekening. De Residentie
Altitude, het appartementsgebouw gelegen Alexandre Bertrandlaan nr. 65
n.o.v. Gaston en Roger IDE, 1951. Allen gebouwd
volgens een standaardmodel inzake materialen, architecturale expressie en plan.
Tot het begin van de twintigste eeuw bevond zich hier een villa met uitgestrekte tuin van Herman Bertrand. Het domein strekte zich uit van de hoek van de Timmermansstraat tot aan het overgrote deel van de noordzijde van de Cervantesstraat. Vanaf 1934 werd de noordwestzijde verkaveld om er appartementen op te bouwen.
Appartementsgebouwen van zeven tot tien bouwlagen onder plat dak. Kunststenen gevels van gereconstitueerde quartz op meestal hardstenen benedenverdieping of met dito elementen. Spel van convexe en concave in- en uitspringende elementen, cirkelvormige erkersRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld. en balkons, met voor laatstgenoemde ijzeren leuningen of buisreling.
Nr. 131. Cirkelvormige portiek1. Open galerij of zuilengang waarvan het dak op zuilen of arcades rust; - 2. Classicistische ruimte vóór een toegangsdeur die terugspringt of niet gelijk is met de voorgevel; - 3. Samenstel van twee zuilen onder architraaf die overgang tussen twee ruimtes accentueert. met betegelde vloer en aan weerszijden ingewerkte brievenbussen. Betonnen kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). volgt kenmerkende ritmiek van de gevel. Gedeeltelijk vervangen schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... .
Nr. 139. Centrale inkompartij geflankeerd door twee garages en twee getraliede venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. waaronder toegang naar twee half verzonken garages. Verdiepingen beklemtoond door monumentale pilaster. Laatste bouwlaag terugwijkend. Grotendeels vervangen schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... .
Nr. 147. Drie ongelijke traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) met schuin afgesneden hoeken ter opvanging van de hoek gevormd met de Timmermansstraat. Inkompartij bekleed met mozaïek. Grotendeels vervangen schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... .
Timmermansstraat nr. 84 . Gebouwd door aannemer René Gillion. Inkompartij in de Timmermansstraat onder portiek1. Open galerij of zuilengang waarvan het dak op zuilen of arcades rust; - 2. Classicistische ruimte vóór een toegangsdeur die terugspringt of niet gelijk is met de voorgevel; - 3. Samenstel van twee zuilen onder architraaf die overgang tussen twee ruimtes accentueert. met vier treden in getrapte deuromlijsting.
Alexandre Bertrandlaan nr. 51. Gevel met centrale inkompartij geflankeerd door twee venstersLicht- en/of luchtopening in een muur.. Voorbouwstrook met hardstenen plint. Betonnen kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). volgt kenmerkende ritmiek van de gevel.
Alexandre Bertrandlaan nr. 65. Gevel met half verzonken benedenverdieping en centrale inkompartij. Laatste bouwlaag terugwijkend.
Tot het begin van de twintigste eeuw bevond zich hier een villa met uitgestrekte tuin van Herman Bertrand. Het domein strekte zich uit van de hoek van de Timmermansstraat tot aan het overgrote deel van de noordzijde van de Cervantesstraat. Vanaf 1934 werd de noordwestzijde verkaveld om er appartementen op te bouwen.
Appartementsgebouwen van zeven tot tien bouwlagen onder plat dak. Kunststenen gevels van gereconstitueerde quartz op meestal hardstenen benedenverdieping of met dito elementen. Spel van convexe en concave in- en uitspringende elementen, cirkelvormige erkersRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld. en balkons, met voor laatstgenoemde ijzeren leuningen of buisreling.
Nr. 131. Cirkelvormige portiek1. Open galerij of zuilengang waarvan het dak op zuilen of arcades rust; - 2. Classicistische ruimte vóór een toegangsdeur die terugspringt of niet gelijk is met de voorgevel; - 3. Samenstel van twee zuilen onder architraaf die overgang tussen twee ruimtes accentueert. met betegelde vloer en aan weerszijden ingewerkte brievenbussen. Betonnen kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). volgt kenmerkende ritmiek van de gevel. Gedeeltelijk vervangen schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... .
Nr. 139. Centrale inkompartij geflankeerd door twee garages en twee getraliede venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. waaronder toegang naar twee half verzonken garages. Verdiepingen beklemtoond door monumentale pilaster. Laatste bouwlaag terugwijkend. Grotendeels vervangen schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... .
Nr. 147. Drie ongelijke traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) met schuin afgesneden hoeken ter opvanging van de hoek gevormd met de Timmermansstraat. Inkompartij bekleed met mozaïek. Grotendeels vervangen schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... .
Timmermansstraat nr. 84 . Gebouwd door aannemer René Gillion. Inkompartij in de Timmermansstraat onder portiek1. Open galerij of zuilengang waarvan het dak op zuilen of arcades rust; - 2. Classicistische ruimte vóór een toegangsdeur die terugspringt of niet gelijk is met de voorgevel; - 3. Samenstel van twee zuilen onder architraaf die overgang tussen twee ruimtes accentueert. met vier treden in getrapte deuromlijsting.
Alexandre Bertrandlaan nr. 51. Gevel met centrale inkompartij geflankeerd door twee venstersLicht- en/of luchtopening in een muur.. Voorbouwstrook met hardstenen plint. Betonnen kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). volgt kenmerkende ritmiek van de gevel.
Alexandre Bertrandlaan nr. 65. Gevel met half verzonken benedenverdieping en centrale inkompartij. Laatste bouwlaag terugwijkend.
Bronnen
Archieven
GAV/DS 131: 15346 (1950); 139: 14678 (1946), 25321 (2013); 147: 17214, 18889 (1966); Timmermansstraat 85: 3992 (1906), 12523 (1934); Alexandre Bertrandlaan 51: 15746 (1951); Alexandre Bertrandlaan 65: 15636 (1951).
AAM/Fonds Roger Dejeneffe, "Roger Dejeneffe (1903-1981)", Culot, M. (dir.), Catalogue des collections des Archieves d'Architecture Moderne, t.II, AAM, Bruxelles, 1999, pp. 106-115.
Tijdschriften
A.H.Z., ‘L’immeuble d’appartements. Les architectes Roger Dejeneffe et Joseph Thomas’, in Le Document, 12/6, 1936: p.83-87
‘Les architectes Dejeneffe et Thomas’, in Le Document, 5, 1945: p. 115.
PIRLOT, A.-M., De Hoogte Honderdwijk, GOB, Brussel 2014 (Brussel, stad van kunst en geschiedenis, 53), pp. 45-47.
