Onderzoek en redactie
Bekijk de weerhouden gebouwenBrede laan met aanvang in de Victor Rousseaulaan naar het kruispunt gevormd door de Alsembergsesteenweg met het Albertplein waar ze met een knik in uitmondt. Het zuidelijk stuk van de laan kijkt uit op het Dudenpark en werd enkel bebouwd langs de onpare zijde.
De Jupiterlaan volgt het tracé van de oude Galgestraet die reeds op de Ferrariskaart van 1777 zichtbaar is, weliswaar als een smallere en meer kronkelende weg langs een bosrijk gebied. Rond de eeuwwisseling naar 1900 werd de straat omgedoopt tot de Beukstraat. Het rechttrekken en verbreden van de oude straat maakt deel uit van het aanlegplan uitgewerkt door de Belgische Staat en de gemeente Vorst om de verbinding tussen de parken (plan getekend door Victor Besme in 1876) en de nieuwe Sint-Augustinuswijk (getekend door de Société Anonyme de villas in 1899) te verbeteren. Het project werd goedgekeurd volgens KB van 08.02.1912.
Kort na 1930 en in navolging van de net aangelegde Minerva-, Ulysse-, Penelope-, Neptunus- en Telemachuslaan (recentere wijk ten zuiden van de Hoogte Honderdwijk) krijgt de laan een nieuwe benaming eveneens naar de Romeinse mythologie: die van de oppergod Jupiter.
De hellende zone tussen de Gabriel Fauré-, Besmelaan en de Jupiterlaan werd ingericht als parkzone aansluitend bij het Dudenpark. Het Jupiterpark werd volgens MB van 26.03.1998 op de bewaarlijst ingeschreven.
Alhoewel de straat reeds vanaf 1912 bouwklaar was, zou het nog tot de interbellum periode duren vooraleer de Société Anonyme de Forest de terreinen die ze in haar bezit had, verkavelde en verkocht. De bebouwing langs de onpare zijde vond grotendeels plaats tussen 1923 en 1939 en bestaat uit zeer gevarieerde architectuurstijlen. Een voorbeeld van een verzorgd eclectisch gebouw is de opbrengstwoning nr. 37-39 van architect Jos Roy (1931). Opmerkelijke art deco woningen zijn terug te vinden op nr. 113 van François Van Meulecom (1931, zie dit nr.), de (sterk verbouwde) herenwoning nr. 17 van architect Pierre Verbruggen (1924) en het appartementsgebouw nr. 149 van aannemer Jules Van Oncem (1934). In het geheel van kleine appartementsgebouwen nr. 83, 85 en 87 (zie dit nr.) n.o.v. Paul Hamesse uit 1924-1925 speelt de art deco een meer discrete rol op de decoratieve elementen van de gevels. De gebouwenrij van appartementsgebouwen van nr. 155 t.e.m. 171 valt op door haar homogene stijl in art deco (zie nr. 155, 159 en 171). Zoals nr. 157 (Charles Neirynck, 1935) en nr. 161 (Charles Dewys, 1937) werden ze gebouwd in de jaren 1930 in een hoogstaande kwaliteit. Ook werden enkele merkwaardige gebouwen opgetrokken in modernistische stijl: zo getuigen nr. 9 van architect Pierre Verbruggen (zie dit nr.), nr. 57 n.o.v. architect A.E. Cornut uit 1939 en nr. 79 n.o.v. architect G. De Beys uit 1936. Allen bestaan uit strakke gevels met de nadruk op de horizontale lijn.
Enkele monumentale hoekgebouwen zoals nr. 61, 91, 93, 131, 139 en 147 werden pas in de jaren 1950 opgericht (zie deze nr.). Voorbeelden van deze moderne hoogbouw is nr. 61 van architect Louis Philippe Lesage (1954). De recente appartementsblokken op het einde van de Jupiterlaan werden in de jaren 1990 opgericht. Dit terrein werd in het begin van de twintigste eeuw ingenomen door kleine industriële gebouwen voor een schrijnwerkersbedrijf, een tuinkwekerij en een autogarage.
De bebouwing aan de pare zijde, in het laatste stuk van de laan,bestaat voornamelijk uit aanhorigheden van de gebouwen in de Besmelaan. Zo bevindt zich op nr. 176 een paardenstal en remise van 1899 dat zich nog op de rooilijn bevindt van de oude Galgestraet. Langs de pare zijde, op het einde van de laan, bevindt zich het schoolcomplex I.N.R.A.C.I. dat tussen 1967 en 1989 ontstond in bestaande gebouwen of nieuwbouw.
Bronnen
Archieven
GAV/OW 106 (niet geklasseerd fonds).
GAV/OW dossier 45, AR 08-02-1912.
GAV/DS 17: 8371 (1924), 10576 (1929)21571 (1993); 37-39: 11197 (1931), 24885 (2011), 25643 (2014); 43: 9095 (1926), 24233 (2008); 57: 13971 (1939); 61: 15349 (1950), 16271 (1954); 79: 13208 (1936); 83 en 85: 8225 (1924); 87: 8568 (1925), 13824 (1938); 149: 12581 (1934), 21738 (1994); 157: 12852 (1935).
Geschied-en patrimoniumkring van Vorst, ‘Rues Quartiers Avenues de Forest: Avenue Jupiter.
Publicaties en studies
CABUY, Y., DEMETER, S., LEUXE, F., Atlas van de archeologische ondergrond van het Gewest Brussel, 4, Vorst, MRBC – MRAH, Brussel, 1993.
DONS, R., «Les voies de communication à Obbrussel-Saint-Gilles jusqu’au début de 1840», Le Folklore brabançon, 269, 1991, pp.75-77.
FRANCIS J., La chanson des rues de Forest, Louis Musin éditeur, s.l., 1976: p.41.
HUSTACHE A., Forest, CFC-Éditions, Bruxelles, 2001, (coll. Guide des communes de la Région bruxelloise), pp.57-58.
PIRLOT, A.-M., De Hoogte Honderdwijk, GOB, Brussel 2014 (Brussel, stad van kunst en geschiedenis, 53), pp. 8-17.
VOKAER J.-P., Par les rues de Forest. Études sur la toponymie locale, Imp. Cantrin, Bruxelles, 1954: p.84 en 97.