Typologie(ën)
Ontwerper(s)
Victor BESME – architect, wegeninspecteur – 1874
Yvan OBOZINSKY – architect – 1966
Juridisch statuut
Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024
Stijlen
Inventaris(sen)
- Het monumentale erfgoed van België. Sint-Gillis (DMS-DML - 1997-2004)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
Onderzoek en redactie
id
Beschrijving
Schoolcomplex op groot deel van bouwblok tussen J. Claesstraat en É. Féronstraat, Heldenplein, Vlogaertstraat en Vorstsesteenweg.
In 1875 officiële opening van (jongens)School nr. 3, gebouw in neo-Vlaamse renaissancestijl n.o.v. arch. Victor Besme, 1874. Bijna een eeuw later grondig gewijzigd en herdoopt tot Ulenspiegelschool, ingehuldigd in 1972. Deel van oorspronkelijke school gesloopt en complex uitgebreid op het Heldenplein en naar Vlogaertstraat, n.o.v. arch. Yvan Obozinski, 1966.
Oorspronkelijk had School nr. 3 twee gebouwen in huidige É. Féronstraat, namelijk conciërgerie en directiegebouw, gescheiden door binnenplaats. Midden op deze koer en loodrecht op straat, ligt de lange vleugel met klaslokalen (D), het enige restant van oorspronkelijke complex.
In verlengde van vleugel van 1874, turnzaal (F) n.o.v. arch. Julien Marchand, 1960.
Het westelijke gedeelte van vleugel van 1966 (A, B) als vervanging van twee gebouwen van 1874 in de É. Féronstraat.
Het oostelijke gedeelte (C) strekt zich uit tot aan hoek met Vlogaertstraat en vervangt ensemble van gebouwen dat teruggaat tot 1861 (arch. Frédéric Van Der Riet) en, rond 1920, ‘Ateliers Walschaerts, machines motrices et mécaniques' herbergde.
In Vlogaertstraat school geflankeerd door sociale woningen i.o.v. de Sint-Gillishaard en n.o.v. Yvan Obozinski, 1967 (zie Vlogaertstraat nr. 22 tot 26).
Vleugel van 1966 (A, B en C), op plein, drie volumes van drie bouwlagen onder plat dak.
Zijvolumes in gele baksteen, één (A) op rooilijn van É. Féronstraat, ander (C) op dat van Heldenplein. Eerste zijvolume (A) met vier traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), tweede (C) met vier reeksen van drie gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). Muuropeningen gescheiden door hoge inspringende borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. bekleed met leisteenplaten. Traliewerk beschermt venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. op benedenverdieping. Achtergevel met betonnen omlijstingen en borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust.. Volume op plein (C) heeft links, in blindZonder opening; blind venster, schijnopening. muurvlak, deur onder hoge claustra in keramiek. Middenvolume (B) heeft gevel van drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) op spits toelopend grondplan, dat hoek van É. Féronstraat met Heldenplein volgt. Bouwlagen volgens verkleinende ordonnantie en vensterregistersDoorlopende horizontale aaneenschakeling van vensters. omlijst door donkerblauwe keramiek. Gevel bekleed met hemelsblauwe keramiektegels, op verdieping versierd met polychroom friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…).: groep spelende kinderen. Benedenverdieping volledig opengewerkt met getraliede muuropeningen. Vlaggenstok in midden van derde bouwlaag. Recht van middenvolume extra afwijkende traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). bekleed met hardsteen en met kleine gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. venstersLicht- en/of luchtopening in een muur.. Bewaard aluminium schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... .
Vleugel van 1874 (D), twee bouwlagen onder schilddakDak met twee driehoekige dakvlakken aan de smalle zijde en twee trapeziumvormige aan de lange zijde., twintig Brugse traveeën(Neo-) Vlaamse renaissance gevelordonnantie, bestaande uit nisvormige traveeën. met getoogde muuropeningen. Bakstenen gevel met witstenen elementen. Op regelmatige afstanden liggen vier risaliterende toegangstraveeTravee waarin de toegang is ondergebracht., bekroond door puntgevelGevel waarvan de top driehoekig is. met oculusKlein rond, ovaal of polygonaal venster..
Turnzaal (F), één bouwlaag onder plat dak. Bakstenen (Boom) gevel met betonnen elementen. BreukstenenMetselwerk bestaande uit brokken onregelmatige natuursteen. sokkel in bruine Ardeense zandsteen. Grote muuropeningen in glastegels.
Bronnen
GASG/OW. (Niet geklasseerd fonds).
Publicaties en studies
BERNIER, F., Monographie de Saint-Gilles-lez-Bruxelles, P. Weissenbruch, Brussel, 1904, pp. 269, 326-333.
