Neptunium

Modernistisch zwembad in pakketbootstijlArchitectuurstijl uit interbellum en geïnspireerd op de gestroomlijnde pakketbootesthetiek (boegvormige volumes, patrijspoorten, enz.), ontworpen door gemeentelijke architect Laurent Senterre in 1950, gesigneerd en gedateerd links op de benedenverdieping “L. SENTERRE / ARCHITECTE / 1957”.

Geschiedenis

Het Neptunium staat op de plaats van het oude gemeentelijke slachthuis, gebouwd in 1865 en kort na de Eerste Wereldoorlog gesloopt. Van dit complex blijven enkel nog een paar bakstenen gebouwen aan de achterzijde van het terrein over. Het zwembad vervangt dat van de Kesselsstraat, dat verouderd was geworden. Het was onder impuls van schepen van Openbare Werken en Handel Emile Xhignesse dat het project vanaf 1946 van start ging. Er werden verscheidene reizen ondernomen om de jongste verwezenlijkingen op dit gebied in binnen- en buitenland te bestuderen. Nadat de plannen tweemaal waren herwerkt, werd de eerste steen van het nieuwe complex op 22.05.1950 gelegd, en de installaties werden op 17.12.1957 ingehuldigd. Het interieur van het gebouw werd versierd met verscheidene kunstwerken waarvoor een openbare wedstrijd was uitgeschreven. Vooral in de jaren 1970 en 1990 werden diverse renovaties uitgevoerd om het complex in stand te houden en het te uit te rusten met moderne installaties zoals jacuzzi's en sauna's, en een nieuw dak.


Beschrijving

Het complex bestaat uit een volume met rechthoekige plattegrond waarin zich het grote zwembad bevindt, onder een schilddakDak met twee driehoekige dakvlakken aan de smalle zijde en twee trapeziumvormige aan de lange zijde. met een groot daklicht. Het wordt geflankeerd door hoekpaviljoenen met daarin de trappen en de sanitaire voorzieningen, die zich achteraan bevinden, in een lager volume waarin zich het kleine bad bevindt, alles onder een plat dak. Aan de straatkant wordt het hoofdvolume verborgen door een breder en ondiep toegangsvolume, ook onder plat dak. Langs de zuidgevel, voormalig terras-solarium, thans overdekt door een glazen afdak met een halve koepelBolvormig gewelf op cirkelvormige, elliptische, vierkante of veelhoekige basis..

Buitenkant

In tegenstelling tot de andere gevels, die met cement zijn bekleed, heeft het toegangsvolume een heel verzorgde gevel. Hij is symmetrisch en monumentaal en omvat drie bouwlagen, de benedenverdieping in hardsteen en de verdiepingen bekleed met platen witsteen. Centraal, portiek1. Open galerij of zuilengang waarvan het dak op zuilen of arcades rust; - 2. Classicistische ruimte vóór een toegangsdeur die terugspringt of niet gelijk is met de voorgevel; - 3. Samenstel van twee zuilen onder architraaf die overgang tussen twee ruimtes accentueert. met vijf gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. deuren met gemeenschappelijke tussendorpelStenen dorpel die een deur of venster horizontaal in tweeën deelt. en latei, geflankeerd door pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. met geprofileerde bekroning. Aan weerszijden hiervan, vijf venstersLicht- en/of luchtopening in een muur., die aan de zijkanten smaller; links is een van de venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. tot winkelpui verbouwd. Aan de uiteinden, brede inrijpoorten geflankeerd door zuilen. Verdiepingen in risalietRisaliet (Italiaans, van risalto: uitstekend deel), vooruitspringend volume van een gevel dat over de hele hoogte doorloopt en soms hoger is; naar gelang de positie worden er midden-, zij- en hoekrisalieten onderscheiden., voorzien van vensterregistersDoorlopende horizontale aaneenschakeling van vensters. die het horizontale karakter van het geheel beklemtonen. Centraal, hoger gevelvlak met zeven hoge venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. tussen pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. waarop bronzen masten zijn bevestigd. Koperen schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ...  bewaard; beglaasde deuren met gecanneleerde buisvormige stootstangen. Deuren van de inrijpoorten in hout.


Interieur

In het toegangsvolume, hal met vloer van rood en wit marmer gevat in metaal, en witstenen lambriseringWandbetimmering, meestal bestaande uit paneelwerk, aangebracht tegen een binnenmuur (vaak het onderste gedeelte ervan); later ook in marmer, stucwerk, …, onder plafond met opengewerkte caissons. Op de achtermuur, grote compositie van mozaïek van Muranoglas van Géo de Vlamynck, gemaakt in 1956. Om de bezoekers te overtuigen van de heilzame werking van het zwemmen, overeenkomstig de voorschriften van de openbare wedstrijd, toont deze mozaïek een groep van drie najaden, rechts, tegenover drie baders, links. In het midden bevindt zich een beeldhouwwerk in gedreven koper van Stan Hensen naar een ontwerp van Géo de Vlamynck. Centraal op de eerste verdieping, verlicht door de hoge venstersLicht- en/of luchtopening in een muur., een bar – oorspronkelijk ook deels bestemd als refter voor scholieren – met bewaard plafond met keellijsten en de beglaasde deuren met boemerangvormige klinken; gymnastiekzaal op de tweede verdieping. In de linkerhoek van dit volume, twee appartementen, oorspronkelijk dat van de directeur en dat van de conciërge, terwijl de rechte hoek werd ingenomen door de badzalen, op de eerste verdieping thans een sauna.


In het hoofdvolume, benedenverdieping voorbehouden voor de kleedhokjes en de bergvakken, evenals voor de technische lokalen. Op de eerste verdieping, groot bad van 33,33 x 16 meter, toen de Olympische norm. Via patrijspoorten kan de staat van het bad worden gecontroleerd. Langs het bad, rijen kleedhokjes met dubbele ingang, bekleed met crèmekleurige keramiek en voorzien van een raampje, gelijkvloers; de andere liggen aan de drie zijden van een mezzanine voorzien van een klimmende bankenrij. Een tweede galerij met dezelfde vorm dient uitsluitend als bankenrij. Metalen leuningen op elke bouwlaag. Op de zuidgevel, pijlers1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…) rond hoge muuropeningen waarvan het oorspronkelijke raamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. met schuifraam elektrisch werd ingekanteld in het onderste gedeelte, om het bad zo wijd mogelijk op het terras-solarium te kunnen openen. Plat plafond voorzien van een doorschijnend daklicht, oorspronkelijk gemaakt van banden glas in een hoek van 45 graden.

In het volume achteraan, klein bad van 8 x 16 meter dat op de eerste verdieping in verbinding staat met het groot bad en is versierd met een granieten beeldhouwwerk van René Harvent dat een zeeleeuw voorstelt. Schoolvestiaires op de tweede verdieping.


In de hoekpaviljoenen vooraan, trappenhuizenGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht. met een vloer in hetzelfde marmer als dat van de hal. Volle leuningen met buisvormige metalen handlijstGeprofileerde lijst op een borstwering of tegen een muur bevestigd, waaraan men zich met de hand kan vastgrijpen. rustend op elementen versierd met golven. In de paviljoenen achteraan, trappen in granito en lambriseringWandbetimmering, meestal bestaande uit paneelwerk, aangebracht tegen een binnenmuur (vaak het onderste gedeelte ervan); later ook in marmer, stucwerk, … in witte tegels; buisvormige handlijstGeprofileerde lijst op een borstwering of tegen een muur bevestigd, waaraan men zich met de hand kan vastgrijpen..

De meeste voorzieningen, sommige meubels en zelfs de opschriften met hun typische schrift van het complex zijn bewaard. Deze elementen zijn overwegend door architect Laurent Senterre ontworpen.