Typologie(ën)
museum
Ontwerper(s)
E. WILLAME – 1879
Barnabé GUIMARD – 1780
Juridisch statuut
Beschermd sinds 06 mei 2004
Stijlen
Neoclassicisme
Inventaris(sen)
- Urgentie-inventaris van het bouwkundig erfgoed van de Brusselse agglomeratie (Sint-Lukasarchief 1979)
- Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
- Bouwen door de eeuwen heen in Brussel. Stad Brussel (1989-1993)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
- Landschappelijk Een landschap is een gebied, zoals waargenomen door de mens, waarvan het karakter het resultaat is van ondernomen actie en interactie van natuurlijke en/of menselijke factoren. Het is een schaalbegrip bestaande uit verschillende (erfgoed)componenten, die elk, al of niet hun intrinsieke waarde hebben, maar alles samen tot een groter meerwaardegeheel verheffen én dat dit ook zo word gepercipieerd vanop een bepaalde afstand. Wijde stadspanorama’s zijn het landschap bij uitstek, denken we bijvoorbeeld het zicht over de benedenstad van Brussel vanop het Koningsplein, maar ook op kleinere schaal kunnen dergelijke uit verschillende samengestelde componenten landschappen voorkomen.
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen spelen, meer dan andere bouwkundige goederen, een prominente rol in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte in het verleden. Meestal determineren zijn andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het hierin een rol speelt, bijvoorbeeld hoekgebouwen, coherente pleinen of (straatwanden), deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, maar ook relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe deze architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2016
id
Urban : 30362
Beschrijving
Homogene bepleisterdeMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. gevelwand met classicerend uitzicht, opgetrokken naar
ontwerp van architect E. Willame van 1879, als scherm voor de noordelijke uitbreiding
van het toenmalige Paleis voor Schone Kunsten (zie Regentschapsstraat nr. 3) en
de Koninklijke Bibliotheek in het Nijverheidspaleis (zie Museumplein).
Stilistische voortzetting van de gevelarchitectuur aan het Koningsplein, aan
het Museumplein eindigend op rotondevormige, rijker uitgewerkte hoekpartij, als
inverse pendant van de ertegenover liggende ingangspartij van het Paleis van
Karel van Lotharingen. Museum voor Oude Kunst gerenoveerd en heringericht met
onder meer tentoonstellingszalen, museumbibliotheek en cafetaria, naar ontwerp
van architecten R. Delers en E. de Felice (cf. ook Regentschapsstraat nr. 3).
Nr. 3. Convexe gevel van drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), tussen flankerende risalietpartijen van één traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), ten zuiden aansluitend op het gevelfront van het Museumplein. Nagenoeg identieke opstand, uitwerking en decor als de ingangspartij van het paleis van Lotharingen. Balkonbeelden de Kunst en de Poëzie door G. Charlier en de Letteren en de Wetenschappen door A. de Tombay; bas-reliëfs de Drukkunst en de Muntslag door P. Du Bois; medaillonsRonde of ovale cartouche. en corresponderende attiektrofeeën met uitbeelding van de Schilder-, Beeldhouw-, Bouw- en Muziekkunst (cf. ook inscripties) door J. Herain, G. Van den Kerckhoven, G. Devreese, Ch. Samuel; genieën door E. Namur en H. Pickery (sr.). Gehalveerde muuropeningen in de steekboognissen op de begane grond; hoogteverschil tussen Museumplein en Museumstraat in 1885 opgevangen door een als area opgevatte afdeling naar ontwerp van architect Alphonse Balat, heden afgezoomd door een keerwand met decoratief hekwerk van aluminium door beeldhouwer A. Willequet, als maskering voor de verluchtingsinstallatie van het ondergrondse museum.
Nr. 5. Sobere vier traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) brede gevel met drie en een halve bouwlaag: deurrisaliet in eerste traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), belijnde sokkel en rechthoekige omlijste vensters en poort met gestrekte druiplijst.
Nr. 7-9. Twee bouwlagen en totaal negen traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). Nr. 7 als pendant van de drie traveeën brede aanleunende uitbreiding (1880) van Koningsplein nr. 3 (cf. aldaar). Nr. 9 in risalietRisaliet (Italiaans, van risalto: uitstekend deel), vooruitspringend volume van een gevel dat over de hele hoogte doorloopt en soms hoger is; naar gelang de positie worden er midden-, zij- en hoekrisalieten onderscheiden., met op bovenverdieping middenbalkon en rondboognissen aan weerszij, waarin allegorische uitbeelding van de decoratieve kunsten in relatie tot de architectuur en de industrie door J. Dillens. Centraal bas-reliëf boven deur, met embleem van Sint-Lukas, tussen de Glorie en de Vrede, uitgevoerd door E. Lefever.
Nr. 3. Convexe gevel van drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), tussen flankerende risalietpartijen van één traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), ten zuiden aansluitend op het gevelfront van het Museumplein. Nagenoeg identieke opstand, uitwerking en decor als de ingangspartij van het paleis van Lotharingen. Balkonbeelden de Kunst en de Poëzie door G. Charlier en de Letteren en de Wetenschappen door A. de Tombay; bas-reliëfs de Drukkunst en de Muntslag door P. Du Bois; medaillonsRonde of ovale cartouche. en corresponderende attiektrofeeën met uitbeelding van de Schilder-, Beeldhouw-, Bouw- en Muziekkunst (cf. ook inscripties) door J. Herain, G. Van den Kerckhoven, G. Devreese, Ch. Samuel; genieën door E. Namur en H. Pickery (sr.). Gehalveerde muuropeningen in de steekboognissen op de begane grond; hoogteverschil tussen Museumplein en Museumstraat in 1885 opgevangen door een als area opgevatte afdeling naar ontwerp van architect Alphonse Balat, heden afgezoomd door een keerwand met decoratief hekwerk van aluminium door beeldhouwer A. Willequet, als maskering voor de verluchtingsinstallatie van het ondergrondse museum.
Nr. 5. Sobere vier traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) brede gevel met drie en een halve bouwlaag: deurrisaliet in eerste traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), belijnde sokkel en rechthoekige omlijste vensters en poort met gestrekte druiplijst.
Nr. 7-9. Twee bouwlagen en totaal negen traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). Nr. 7 als pendant van de drie traveeën brede aanleunende uitbreiding (1880) van Koningsplein nr. 3 (cf. aldaar). Nr. 9 in risalietRisaliet (Italiaans, van risalto: uitstekend deel), vooruitspringend volume van een gevel dat over de hele hoogte doorloopt en soms hoger is; naar gelang de positie worden er midden-, zij- en hoekrisalieten onderscheiden., met op bovenverdieping middenbalkon en rondboognissen aan weerszij, waarin allegorische uitbeelding van de decoratieve kunsten in relatie tot de architectuur en de industrie door J. Dillens. Centraal bas-reliëf boven deur, met embleem van Sint-Lukas, tussen de Glorie en de Vrede, uitgevoerd door E. Lefever.
Bronnen
Archieven
SAB/OW 17291 (1879-1880, 1882-1885).
