Typologie(ën)

herenhuis
architectenwoning

Ontwerper(s)

Victor TAELEMANSarchitect1901

Juridisch statuut

Beschermd sinds 08 augustus 1988

Stijlen

Art nouveau

Inventaris(sen)

Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)

Onderzoek en redactie

2006-2008

id

Urban : 18376
lees meer

Beschrijving

Op hoek met Pacificatiestraat, voormalig herenhuis in art nouveauInternationale beweging (1893 - ca. 1914) als reactie op de ‘neo’-stijlen, maar met sterk lokale verschillen. In België kent de stijl twee stromingen, namelijk de florale art nouveau met Victor Horta als boegbeeld en anderzijds de geometrische art nouveau beïnvloed door Paul Hankar of de Wiener Secession. van architect Victor Taelemans, 1901.

Het is geïnspireerd op het huis dat in 1894 door de architecten Octave Van Rysselberghe en Henry Van de Velde werd ontworpen (zie Florencestraat nr. 13 – Livornostraat nr. 48).

Filips de Goedestraat 70 ([i]Album de la Maison Moderne[/i], reeks VIII, [1908], pl. XXXI).

Drie bouwlagen en twee ongelijke traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) in elke straat, verbonden door hoektraveeTravee op de hoek (meestal 45°) van een gebouw.. Gevel in witsteen. In twee eerste bouwlagen korfboogvensters met geprofileerde boogrugBuitenwelfvlak; buitenste kromming van een boog; wanneer deze boog getrapt is, spreekt men van een hanenkam., die in eerste bouwlaag spitsboogvormig, die in tweede bouwlaag met tussendorpelStenen dorpel die een deur of venster horizontaal in tweeën deelt.. In derde bouwlaag rechthoekige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur.; dat van eerste traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) in Filips de Goedestraat met stijl en in de tweede traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) van de Pacificatiestraat drie gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. venstersLicht- en/of luchtopening in een muur..

Filips de Goedestraat 70, deur (Photo Ch. Bastin & J. Evrard © MBHG).

Op benedenverdieping twee muuropeningen onder hoefijzerboogBoog die meer dan een halve cirkel beschrijft; boog in de vorm van een hoefijzer.: deur in Filips de Goedestraat en vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. in tweede traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) van Pacificatiestraat; boogConstructie waarvan de beschrijvende lijnen delen van cirkels of gebogen lijnen zijn en waarin alle drukkrachten optreden. boven deur eindigend in volutenSpiraalvormig ornament; meestal gebruikt als aanzetstuk van topgevels, bij deur- en vensteromlijstingen of als steunbeer. en doorkruist door deurposten zodat twee smalle zijvensters ontstaan; drielichtGroep van drie smalle vensters binnen dezelfde omlijsting, onderling gescheiden door deelzuiltjes of stijlen/monelen; centraal venster soms hoger dan beide andere. met tussendorpelStenen dorpel die een deur of venster horizontaal in tweeën deelt..

Filips de Goedestraat 70, detail van de rechtertravee in de Pacificatiestraat (foto 2007).

Vier erkersRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld. met tussendorpelsStenen dorpel die een deur of venster horizontaal in tweeën deelt. en monelenStenen vensterstijl.. In Filips de Goedestraat trapezoïdale erkerRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld.. Op hoek en in andere straat rechthoekige erkersRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld. waarvan zijkanten onderaan doorlopen in geprofileerde consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief. en bovenaan wangenStenen zijkanten van schouwmantel, balkonborstwering, of andere. vormen van terras of kleine topgevelHoogste deel van een gevel, vaak driehoekig en/of getrapt. met lessenaardak. ErkerRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld. op hoek met gebogen tussendorpelStenen dorpel die een deur of venster horizontaal in tweeën deelt. en bovenlichtBovenste gedeelte van een raam- of deurkozijn, gescheiden door een dwarsregel; soms voorzien van glas-in-lood en/of roeden. met dubbele stijl; terras met houten borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust.. Op eerste traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) van Pacificatiestraat kleine driehoekige erkerRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld..

Filips de Goedestraat 70, detail van de hoek (foto 2006).

Tweede bouwlaag onderaan belijnd met driedubbele groef. FriesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). op hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel. met thans verdwenen sgraffiti. Bewaard schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ...  met roedeverdeling met geel glas.

Filips de Goedestraat 70, eetkamer, <a href='/nl/glossary/257' class='info'>venster<span>Licht- en/of luchtopening in een muur.</span></a> onder <a href='/nl/glossary/116' class='info'>hoefijzerboog<span>Boog die meer dan een halve cirkel beschrijft; boog in de vorm van een hoefijzer.</span></a> (foto 2008).

Omheiningmuur met gesculpteerde bekroningen in Pacificatiestraat, oorspronkelijk met centrale inkom, thans vervangen door brede garagepoort. Binnenplaats vervangen door garage bekroond met terras met houten borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust..

Interieur

Vestibule op benedenverdieping geeft uit op vierkante hal met trap. Het bureau van de architect op de hoek in de Pacificatiestraat, geeft uit op de eetkamer. Deze grenst aan de bijkeuken gelegen achter het trappenhuisGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht.. Op eerste verdieping drie met elkaar in verbinding staande kamers, alle met erkerRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld.: rookkamer aan kant van Filips de Goedestraat en twee salons aan kant van Pacificatiestraat. Op tweede verdieping drie kamers, toilet en badkamer.

Filips de Goedestraat 70, plattegrond van het terrein ([i]Album de la Maison Moderne[/i], reeks VIII, [1908], pl. XXXI).

Beglaasde wand tussen vestibule en inkomhal met roedeverdeling en in vorm van hoefijzerboogBoog die meer dan een halve cirkel beschrijft; boog in de vorm van een hoefijzer. die deze van inkomdeur herhaalt; opmerkelijk glas-in-lood in gele tinten met spinnenwebmotief. Vloer van hal bedekt met mozaïek waarin in hoeken zweepslagmotieven verwerkt zijn.

Filips de Goedestraat 70, deur tussen vestibule en hal, gezien vanaf de hal (foto 2008).

Rechthoekig trappenhuisGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht. met rechte trapdelen; platte balustersVaasvormige spijl van een borstwering., sommige met opengewerkt hartmotief. Trap naar souterrainHoge kelder of half verzonken verdieping. afgesloten met wand met roedeverdeling met glas-in-lood met motief van omgekeerde harten; gietijzerenHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. radiator voor deze wand met kunstig bewerkt kastje, misschien gebruikt als bordenwarmer. Twee identieke kasten in hal, flankeerden waarschijnlijk oorspronkelijk schouw van een van de kamers op de verdiepingen.

Filips de Goedestraat 70, <a href='/nl/glossary/248' class='info'>trappenhuis<span>Gedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht.</span></a> gezien vanaf de tweede verdieping (foto 2008).

Bureau en eetkamer met elkaar verbonden door grote muuropening, thans zonder schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... ; allebei vlak plafond met houten elementen die geometrisch patroon vormen; in bureau elementen in art nouveauInternationale beweging (1893 - ca. 1914) als reactie op de ‘neo’-stijlen, maar met sterk lokale verschillen. In België kent de stijl twee stromingen, namelijk de florale art nouveau met Victor Horta als boegbeeld en anderzijds de geometrische art nouveau beïnvloed door Paul Hankar of de Wiener Secession. en schouw met twee pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. met marmeren basis en kapiteelKopstuk van een zuil, pijler of pilaster; algemeen om de gedragen last op een smaller draagvlak over te brengen.; stookplaats met golvende omlijsting en kleine metalen schoorsteenmond. Eetkamer verlicht door hoefijzerboogvenster met daaronder valse schouw. Deur naar bijkeuken met geometrische roedeverdeling en geslepen glas.

Filips de Goedestraat 70, het bureau op de hoek (foto 2008).

Op eerste verdieping rookkamer en hoeksalon met gelijkaardig plafond als dat op benedenverdieping. Twee vertrekken van elkaar gescheiden door muuropening zonder schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ...  met bovenlichtBovenste gedeelte van een raam- of deurkozijn, gescheiden door een dwarsregel; soms voorzien van glas-in-lood en/of roeden. met roedeverdeling. In hoeksalon bovenlichtBovenste gedeelte van een raam- of deurkozijn, gescheiden door een dwarsregel; soms voorzien van glas-in-lood en/of roeden. van erkerRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld. voorafgegaan door ander bovenlichtBovenste gedeelte van een raam- of deurkozijn, gescheiden door een dwarsregel; soms voorzien van glas-in-lood en/of roeden., eveneens met roedeverdeling. In tweede salon decor met elementen van Vlaamse renaissance: balkenplafond, erkervensters met glas-in-lood met netwerkmotief; middelste met medaillonRonde of ovale cartouche. met bruegeliaans tafereel. BovenlichtBovenste gedeelte van een raam- of deurkozijn, gescheiden door een dwarsregel; soms voorzien van glas-in-lood en/of roeden. van deuren naar trappenhuisGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht. met glas-in-lood.

Filips de Goedestraat 70, eerste verdieping, <a href='/nl/glossary/79' class='info'>erker<span>Rechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld.</span></a> van de salon met elementen in neo - <a href='/nl/glossary/549' class='info'>Vlaamse renaissance<span></span></a> (foto 2008).

Hang- en sluitwerk in art nouveauInternationale beweging (1893 - ca. 1914) als reactie op de ‘neo’-stijlen, maar met sterk lokale verschillen. In België kent de stijl twee stromingen, namelijk de florale art nouveau met Victor Horta als boegbeeld en anderzijds de geometrische art nouveau beïnvloed door Paul Hankar of de Wiener Secession. in belangrijkste vertrekken bewaard.

Beschermd op 08.08.1988.

Bronnen

Archieven
SAB/OW 168 (1901).

Publicaties en studies
BORSI, F., WIESER, H., Bruxelles capitale de l'Art Nouveau, coll. Europe 1900, trad. fr. J.-M. Van der Meerschen, Marc Vokaer éd., Brussel, 1992, pp. 238, 264-265.
Bruxelles, Monuments et Sites classés, Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Dienst Monumenten en Landschappen, Brussel, 1994, p. 157.
DIERKENS-AUBRY, F., VANDENBREEDEN, J., Art nouveau en Belgique. Architecture et Intérieurs, Racine, Brussel, 1991, p. 102.
LOZE, P. et F., Belgique Art Nouveau. De Victor Horta à Antoine Pompe, Eiffel Éditions, Brussel, 1991, pp. 138-140.
MEERS, L., Promenades Art Nouveau à Bruxelles, Racine, Brussel, 1996, p. 119.
VANDENBREEDEN, J., VAN SANTVOORT, L., DE THAILLE, P., et al., Encyclopédie de l'Art nouveau. Tome premier. Le quartier Nord-Est à Bruxelles, CIDEP, Brussel, 1999, pp. 171-172.

Tijdschriften
Album de la Maison Moderne, [1908], reeks VIII, pl. XXXI.