Typologie(ën)
beeldhouwwerk en herdenkingsmonument
Ontwerper(s)
Auguste PUTTEMANS – beeldhouwer – 1911
Adolphe PUISSANT – architect – 1911
Juridisch statuut
Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
Onderzoek en redactie
2006-2007
id
Urban : 16102
Beschrijving
Op centraal plantsoen tegenover rectoraat van Université Libre de Bruxelles. Bronzen sculptuur n.o.v. Auguste Puttemans ter herinnering aan Catalaanse vrijmetselaar en anarchist Francisco Ferrer (1859-1909). Sokkel in hardsteen en roze graniet n.o.v. arch. Adolphe Puissant; diverse bronzen inscripties met uitgesproken politiek karakter.
De verzetsstrijder wordt naakt en ten voeten uit afgebeeld met een fakkel in de hand. Het beeld werd een eerste maal ingewijd in 1911 en op het Zaterdagplein geplaatst. Omwille van de symboliek leidde dit tot een felle polemiek. Tijdens W.O. I werd het beeld door de bezetter verwijderd. In 1920 werd het een tweede maal ingewijd op het Sint-Katelijneplein. Na wijziging van oorspronkelijke inscripties, verhuisde het naar de Kalkkaai. Tenslotte werd het een derde en laatste maal ingewijd in 1984 op haar huidige locatie.
De verzetsstrijder wordt naakt en ten voeten uit afgebeeld met een fakkel in de hand. Het beeld werd een eerste maal ingewijd in 1911 en op het Zaterdagplein geplaatst. Omwille van de symboliek leidde dit tot een felle polemiek. Tijdens W.O. I werd het beeld door de bezetter verwijderd. In 1920 werd het een tweede maal ingewijd op het Sint-Katelijneplein. Na wijziging van oorspronkelijke inscripties, verhuisde het naar de Kalkkaai. Tenslotte werd het een derde en laatste maal ingewijd in 1984 op haar huidige locatie.
Bronnen
Publicaties en studies
DEROM, P. (red.), De beelden van Brussel, Galerie Patrick Derom, Brussel, uitgeverij Pandora, Antwerpen, 2000, pp. 213-215.
DEROM, P., Les sculptures de Bruxelles. Catalogue raisonné, uitgeverij Pandora, Galerie Patrick Derom, Brussel, 2002, p. 73.
Itinéraire de l'Université libre de Bruxelles, coll. Hommes et paysages, 34, Société Royale Belge de Géographie, ULB, Brussel, 2004, p. 40.
Opmerkelijke bomen in de nabijheid
