Typologie(ën)

architectenwoning
appartementsgebouw
kantoorgebouw

Ontwerper(s)

Adrien BLOMMEarchitect1928

Ossip ZADKINEbeeldhouwer

Juridisch statuut

Beschermd sinds 19 november 2009

Stijlen

Modernisme
Pakketbootstijl

Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)

Onderzoek en redactie

2006-2007

id

Urban : 16132
lees meer

Beschrijving

Voormalige eigen woning van Adrien Blomme, sinds 1964 rectoraat van de Université libre de Bruxelles (gebouw R). Modernistisch opbrengsteigendom met elementen van pakketbootstijlArchitectuurstijl uit interbellum en geïnspireerd op de gestroomlijnde pakketbootesthetiek (boegvormige volumes, patrijspoorten, enz.) n.o.v. arch. Adrien Blomme met woning, architectenbureau en huurappartementen, 1928.

De architect was toen reeds vijftig en vader van zes kinderen. Het gebouw werd ingericht om aan eventuele toekomstige familiale noden tegemoet te komen. Stad Brussel weigerde aanvankelijk ontwerp omdat modernismeInternationale stijl (vanaf ca. 1920) waarbij het functionele primeert op de vorm. Wordt gekenmerkt door een rationeel grondplan, eenvoudige geometrische vormen, platte daken en het gebruik van moderne materialen zoals gewapend beton. van gevels niet strookte met stijl van toenmalige Natiënlaan (huidige F. Rooseveltlaan). Blomme deed toen beroep op zijn collega-architecten en stagemeesters Georges Hobé en Alexis Dumont, en ook op arch. Victor Horta, Fernand Petit en Adolphe Puissant om druk uit te oefenen op de stad.

Franklin Rooseveltlaan 52 - Antoine Depagelaan 1, opstand, SAB/OW 35454 (1928).

Uiteindelijk werd zijn ontwerp onvoorwaardelijk aanvaard. In 1964 kocht de Université libre de Bruxelles het gebouw om er zijn rectoraat in onder te brengen en verbouwde het volledig tot kantoren.

Indrukwekkend hoekgebouw in vorm van asymmetrische V. In F. Rooseveltlaan domineren horizontale lijnen, in A. Depagelaan de verticale. BepleisterdeMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. gevels met schaarse elementen in hardsteen op dito onderbouwHoge sokkel, reikend tot ongeveer het midden van de toegang; meestal in hardsteen.. Platte daken. In F. Rooseveltlaan vier bouwlagen, in A. Depagelaan zes bouwlagen en in elke straat vier of vijf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), verbonden door brede afschuiningSchuine vlakke kant aan een houten of stenen bouwonderdeel. van drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). Overal rechthoekige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur., gevat in gemeenschappelijke nis of in registerVensterstrook in een topgevel., met hardstenen omlijsting.
Eerste traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) van A. Depagelaan terugspringend met halfverzonken garage. Tweede traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) of toegangstraveeTravee waarin de toegang is ondergebracht. tot bureaus en appartementen; inkom met hardstenen omlijsting. TraveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) doorbreekt kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). en is bekroond met bas-reliëf van beeldhouwer Ossip Zadkine, vriend van Adrien Blomme, motief: twee menselijke figuren. Laatste traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) verbonden met afgeronde hoektraveeTravee op de hoek (meestal 45°) van een gebouw. met in derde bouwlaag ronde erkerRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld..
Afgeschuinde hoek en eerste drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) in F. Rooseveltlaan vormen gigantische uitbouw van drie bouwlagen. Overgang tussen beide gevels wordt in eerste twee bouwlagen opgelost door een driehoekige insprong. Afgeschuinde hoek voorafgegaan door monumentale portiek1. Open galerij of zuilengang waarvan het dak op zuilen of arcades rust; - 2. Classicistische ruimte vóór een toegangsdeur die terugspringt of niet gelijk is met de voorgevel; - 3. Samenstel van twee zuilen onder architraaf die overgang tussen twee ruimtes accentueert. met op benedenverdieping uitgespaarde hoofdingang, loggiaOverdekte, halfopen ruimte; schaduwrijke inham in de gevel van een gebouw. met drie gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. rondboogvormige glasdeurenDeur waarvan het grootste deel uit glas bestaat. in tweede bouwlaag en bekronend terras met drie glasdeurenDeur waarvan het grootste deel uit glas bestaat. in derde bouwlaag. Hoofdingang geflankeerd door twee bas-reliëfs van Ossip Zadkine, met attributen van architect: links T-lat, driehoek, gradenboog, passer en tekenpapier; rechts maquette, rol papier en arm met passer.

Franklin Rooseveltlaan 52, bas-reliëf van beeldhouwer Ossip ZADKINE, rechts van hoofdingang (foto 2007).

In laatste traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) in F. Rooseveltlaan, oorspronkelijke garage verbouwd tot kantoren ten behoeve van ULB. SchrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ...  vervangen; oorspronkelijk tuinhek; oorspronkelijke metalen deuren; garagepoort in A. Depagelaan vervangen.

Interieur. Ondanks verbouwing tot kantoren is oorspronkelijke indeling en bestemming van verschillende ruimten thans nog leesbaar.

Algemene indeling. Via toegangstraveeTravee waarin de toegang is ondergebracht. in A. Depagelaan waren op eerste drie verdiepingen drie kleine appartementen bereikbaar. Vervolgens twee grote appartementen over hele vleugelbreedte op twee hoogste verdiepingen. Achter vensterregistersDoorlopende horizontale aaneenschakeling van vensters. in vierde bouwlaag groot atelier bestaande uit  groot landschapsbureau in afgeschuinde traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) en deze van F. Rooseveltlaan. Daarbij aansluitend aan kant van A. Depagelaan, kantoor van secretaresse en wachtzaal voor klanten.
Rest van gebouw, nl. op benedenverdieping en eerste twee verdiepingen van afgeschuinde traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) en deze in F. Rooseveltlaan, en grootste deel van eerste en tweede verdieping in Depagelaan waren voorbehouden voor familie Blomme. Met uitzondering van landschapsbureau doen talrijke, vaak smalle kamers denken aan pakketbootesthetica.

Circulatie. Afzonderlijke appartementen en architectenbureau op verdieping in A. Depagelaan, bereikbaar via klassieke trap of lift. TrappaalHoofdbaluster aan de eerste trede van een trap. met gedreven metalen bas-reliëf, motief: twee hagedissen. Centrale cirkelvormige ontvangsthal bereikbaar via hoofdingang in afschuiningSchuine vlakke kant aan een houten of stenen bouwonderdeel., geflankeerd door twee trappenhuizenGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht.. Links met achthoekige eretrap naar hal op eerste verdieping en rechts, via zijgang in sas, diensttrap naar drie verdiepingen van woning van familie Blomme.

Vertrekken met oorspronkelijk decor. Cirkelvormige ontvangsthal geplaveid met verschillende soorten roze (Prémeau, Imperor's red) en zwart marmer.

Franklin Rooseveltlaan 52 - Antoine Depagelaan 1, ontvangsthal.

Oorspronkelijk met centrale fontein. Centrale deur naar tuin. In wand geïntegreerde lampen achter mooi smeedijzeren traliewerk. Indirect licht in keellijst van plafond waarin zeshoekige ster is verwerkt. Achthoekige eretrap met dezelfde materialen als hal; getrapte muurvlakken vormen leuning. Opmerkelijke achthoekige kegelvormige plafondlamp.
Op bel-etage, grote leefruimte verlicht door drie rondboogvensters van afgeschuinde traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...).

Franklin Rooseveltlaan 52 - Antoine Depagelaan 1, living ([i]La Technique des Travaux[/i], 8, 1931, p. 479).

Thans verbouwd tot kantoor van rector; oorspronkelijk aankleding deels verloren. Oorspronkelijke schouw met spiegel en geïntegreerde wandlampen, maar verborgen achter wand. Oorspronkelijk via enkele treden verbonden met eetkamer aan kant van F. Rooseveltlaan en klein halfcirkelvormig muzieksalon aan kant van A. Depagelaan. Muzieksalon gaf uit op kantoor van Blomme, thans nog met oorspronkelijke in palissander lambriseringWandbetimmering, meestal bestaande uit paneelwerk, aangebracht tegen een binnenmuur (vaak het onderste gedeelte ervan); later ook in marmer, stucwerk, … geïntegreerde bibliotheek.

Huidige staat. Toen rectoraat en deel van administratie van Université libre de Bruxelles gebouw betrokken, werd interieur op meerdere plaatsen sterk verbouwd. Ingrijpende wijzigingen van grondplannen hebben perceptie van bepaalde vertrekken of zelfs hele verdiepingen verstoord. Verdieping met voormalig architectuurbureau, volledig in kleine kamers verdeeld. Bovendien groot deel van aankleding verdwenen, met uitzondering van hoger vermelde elementen. Oorspronkelijk meubilair en tapijten volledig verwijderd. In achtergevel oorspronkelijk metalen schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... .

Bescherming 27.09.2007

Bronnen

Archieven
SAB/OW 35454 (1928), 39748 (1928).

Publicaties en studies
BLOMME, F., À la rencontre d'Adrien Blomme (1878-1940), CIVA, Brussel, 2004, pp. 97-107, 153.
DE HENS, G., MARTINY, V.-G., Une école d'architecture, des tendances 1766-1991, Académie royale des Beaux-Arts de Bruxelles, Brussel, 1992, p. 81.
Itinéraire de l'Université libre de Bruxelles, coll. Hommes et paysages, 34, Société Royale Belge de Géographie,  Université libre de Bruxelles éd., Brussel, 2004, p. 42.

Tijdschriften
“L'œuvre de l'arch. Adrien Blomme”, Le Document, 8, 1933, s.p.
IMBERT, C. “la maison d'un arch., 52, avenue des Nations, Bruxelles”, La Technique des Travaux, 8, 1931, pp. 471-482.