Typologie(ën)
appartementsgebouw
Ontwerper(s)
Stanislas JASINSKI – architect – 1936-1937
Juridisch statuut
Beschermd sinds 14 januari 2016
Stijlen
Modernisme
Inventaris(sen)
- Actualisatie van de Urgentie-Inventaris (Sint-Lukasarchief - 1993-1994)
- Actualisatie van het inventarisatieproject van het Bouwkundig Erfgoed (DMS-DML - 1995-1998)
- Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen spelen, meer dan andere bouwkundige goederen, een prominente rol in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte in het verleden. Meestal determineren zijn andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het hierin een rol speelt, bijvoorbeeld hoekgebouwen, coherente pleinen of (straatwanden), deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, maar ook relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe deze architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2005-2006
id
Urban : 16040
Beschrijving
Nr. 453, Résidence Belvédère. Appartementsgebouw in modernistische stijl n.o.v. arch. Sta Jasinski, 1936-1937. Op doorlopend perceel met Paul Lautersstraat nr. 13: toegang tot parking. Ter vervanging van herenhuis op Louizalaan, n.o.v. arch. C. Bosmans en H. Vandeveld, 1900.
Architecturaal manifest van Jasinski die oude stad en de manier waarop daarin werd gewoond als verouderd beschouwde. Hij zocht bewust polemiek op en wilde reacties uitlokken door middel van publiciteit in kranten en tijdschriften. Diende in 1936 eerste plan in bij de stad voor gebouw met elf verdiepingen en twee appartementen per verdieping. In 1937 nieuw ontwerp dat ook werd uitgevoerd, met één appartement per verdieping. Sta Jansinski ontwierp in 1947-1948 vrijwel identiek gebouw in Louizalaan nr. 339-341.
Tijdens WO II zetel van Duitse Gestapo en Reichssicherheitshaupamt. Op 20.01.1943 maakte kapitein de Sélys Longchamps met zijn vliegtuig een duikvlucht in Émile Demotlaan om dit gebouw aan te vallen. Een herdenkingsplaat op de benedenverdieping herinnert aan deze heldendaad. De gestapo nam ook de gebouwen op nr. 347, 418 en 510 op dezelfde laan in beslagVerzameling van metalen elementen op een deur of raam.. De kelders van het gebouw op nr. 347 werden uitgerust met cellen, waarvan we tot op de dag van vandaag nog altijd getuigenissen terugvinden van de gevangenen, getekend of gekrast op de keldermuren. De voormalige cellen in de kelders van de nr. 453 en 347 (appartementsgebouw n.o.v. architect Jean-Florian Collin, 1937) werden definitief beschermd als monument op 14.01.2016.
Witstenen gevel van twaalf bouwlagen, waarvan drie laatste successief inspringend. Hardstenen benedenverdieping met centrale toegangsdeur. Grotendeels beglaasde centrale polygonale erkerRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld. geflankeerd door loggia'sOverdekte, halfopen ruimte; schaduwrijke inham in de gevel van een gebouw. met stenen borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. en metalen leuning. Oorspronkelijke metalen deur. SchrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... deels vervangen.
Interieur: één appartement met vier slaapkamers per verdieping.
Architecturaal manifest van Jasinski die oude stad en de manier waarop daarin werd gewoond als verouderd beschouwde. Hij zocht bewust polemiek op en wilde reacties uitlokken door middel van publiciteit in kranten en tijdschriften. Diende in 1936 eerste plan in bij de stad voor gebouw met elf verdiepingen en twee appartementen per verdieping. In 1937 nieuw ontwerp dat ook werd uitgevoerd, met één appartement per verdieping. Sta Jansinski ontwierp in 1947-1948 vrijwel identiek gebouw in Louizalaan nr. 339-341.
Tijdens WO II zetel van Duitse Gestapo en Reichssicherheitshaupamt. Op 20.01.1943 maakte kapitein de Sélys Longchamps met zijn vliegtuig een duikvlucht in Émile Demotlaan om dit gebouw aan te vallen. Een herdenkingsplaat op de benedenverdieping herinnert aan deze heldendaad. De gestapo nam ook de gebouwen op nr. 347, 418 en 510 op dezelfde laan in beslagVerzameling van metalen elementen op een deur of raam.. De kelders van het gebouw op nr. 347 werden uitgerust met cellen, waarvan we tot op de dag van vandaag nog altijd getuigenissen terugvinden van de gevangenen, getekend of gekrast op de keldermuren. De voormalige cellen in de kelders van de nr. 453 en 347 (appartementsgebouw n.o.v. architect Jean-Florian Collin, 1937) werden definitief beschermd als monument op 14.01.2016.
Witstenen gevel van twaalf bouwlagen, waarvan drie laatste successief inspringend. Hardstenen benedenverdieping met centrale toegangsdeur. Grotendeels beglaasde centrale polygonale erkerRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld. geflankeerd door loggia'sOverdekte, halfopen ruimte; schaduwrijke inham in de gevel van een gebouw. met stenen borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. en metalen leuning. Oorspronkelijke metalen deur. SchrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... deels vervangen.
Interieur: één appartement met vier slaapkamers per verdieping.
Bronnen
Archieven
SAB/OW 2268 (1900), 50622 (1936), 50623 (1937); 339-341: 60782 (1948).
Publicaties en studies
PONTEVILLE, I., DARTEVELLE, A., Avenue Louise 347 Louizalaan. Dans les caves de la Gestapo / In de kelders van de Gestapo, Centre de recherches et d'Etudes Historiques de la Seconde Guerre Mondiale/Navorsings – en Studiecentrum voor Geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog, Buch Edition, Ceges, Brussel, 1996.
Tijdschriften
FLOUQUET, P.-L., « Détruire pour créer… ! », Bâtir, 49, 1936, pp. 952-954.
« Le résidence Belvédère », Clarté, 3, 1939, pp. XXVI-XXVIII.
« Hôtel, avenue Louise, no 453, à Bruxelles », L'Émulation, 1903, pl. 44-47.
Persartikels
Le Soir, 22.11.1936.
Websites
http://www.brusselsremembers.irisnet.be
SAB/OW 2268 (1900), 50622 (1936), 50623 (1937); 339-341: 60782 (1948).
Publicaties en studies
PONTEVILLE, I., DARTEVELLE, A., Avenue Louise 347 Louizalaan. Dans les caves de la Gestapo / In de kelders van de Gestapo, Centre de recherches et d'Etudes Historiques de la Seconde Guerre Mondiale/Navorsings – en Studiecentrum voor Geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog, Buch Edition, Ceges, Brussel, 1996.
Tijdschriften
FLOUQUET, P.-L., « Détruire pour créer… ! », Bâtir, 49, 1936, pp. 952-954.
« Le résidence Belvédère », Clarté, 3, 1939, pp. XXVI-XXVIII.
« Hôtel, avenue Louise, no 453, à Bruxelles », L'Émulation, 1903, pl. 44-47.
Persartikels
Le Soir, 22.11.1936.
Websites
http://www.brusselsremembers.irisnet.be
