Typologie(ën)

kerk/kathedraal/basiliek
beeldhouwwerk en herdenkingsmonument
orgel

Ontwerper(s)

Edmond SERNEELSarchitect1905-1923

Georges COCHAUX (-SEGARD)architect1905

Jean-Émile KERKHOFForgelbouwer1916

Statut juridique

Beschermd sinds 04 maart 2004

Stijlen

Neogotiek

Inventaris(sen)

  • Actualisatie van de Urgentie-Inventaris (Sint-Lukasarchief - 1993-1994)
  • Actualisatie van het inventarisatieproject van het Bouwkundig Erfgoed (DMS-DML - 1995-1998)
  • Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
  • Urgentie-inventaris van het bouwkundig erfgoed van de Brusselse agglomeratie (Sint-Lukasarchief 1979)
  • Inventaris van de orgels in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (DMS-DML - 2000)
  • Het monumentale erfgoed van België. Etterbeek (DMS-DML - 1994-1997)
  • Kerkkappen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 1830-1940 (Urban - 2019)

Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)

  • Artistiek
  • Esthetisch
  • Historisch
  • Landschappelijk
  • Wetenschappelijk
  • Sociaal
  • Technisch
  • Stedenbouwkundig

Onderzoek en redactie

1993-1995

id

Urban : 15562
lees meer

Beschrijving

Kerk in neogotische stijl, in de traditie van de spitsboogstijl uit de 12e en 13e eeuw.

De bouw neemt een aanvang in 1905 n.o.v. de architect Edmond Serneels en Georges Cochaux. Bij gebrek aan voldoende financiële middelen, zou ze pas voltooid worden in 1935. In 1906 waren drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) van de beuk en het koor voltooid. De inwijding vond plaats op 26 november van dat jaar; de kerk kreeg toen de naam Sint-Antonius van Padua. In 1930 drongen de parochiebewoners er bij de gemeenteraad op aan de kerk te voltooien. In 1931 werd de constructie van de laatste drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), de toren, het baptisterium, de orgeltribune en van het ingangsportaal met monumentale trap tegenover de Jules Maloulaan besproken.

Gevels met parementGevel- of muurbekleding. in arduinen breuksteenMetselwerk bestaande uit brokken onregelmatige natuursteen. van Namèche onder leien bedaking. Volgens uitgelengd plan, driebeukige kerk met middenbeuk van zeven traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) en koor van twee traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) met vlakke koorsluiting. Geen transept.

Asymmetrische voorgevel voorafgegaan door monumentale trap die naar portaal1. In muur uitgespaarde ruimte voor een deur of toegang; - 2. Meer gesloten, voor of achter een gebouw geplaatste beschutting (voorbouw, vestibule). leidt: centrale puntgevelGevel waarvan de top driehoekig is., rechts geflankeerd door vierkante klokkentoren onder vierkante torenspits met kruis en kleine hoektorentjes, links ronde hoektoren onder kegeldak waarin draaitrap die naar orgeltribune leidt. Spitsboogportaal bestaande uit drie deuren en vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. in timpaanMonumentaal driehoekig of segmentvormig boogveld, meestal besloten in een fronton; vaak rijkelijk versierd.. Middenbeuk verlicht door bovenlichtBovenste gedeelte van een raam- of deurkozijn, gescheiden door een dwarsregel; soms voorzien van glas-in-lood en/of roeden. met drielichtGroep van drie smalle vensters binnen dezelfde omlijsting, onderling gescheiden door deelzuiltjes of stijlen/monelen; centraal venster soms hoger dan beide andere. en roosvensters.

Parochiekerk Sint-Antonius van Padua, het koor, afgestempeld op 1909 (Verzameling postakaarten Dexia Bank).

Zijgevels met twee torentjes voorafgegaan door vier puntvormige kapelgevels onder leien zadeldakDak met twee hellende dakvlakken. met spitsboogvensters en bekronende nissen. Aan weerszijden van het koor sacristie en kapel onder gecombineerd zadeldakDak met twee hellende dakvlakken.. Koor verbouwd in 1964 n.o.v. architect Dom Grégoire Watelet. Rond 1965 constructie van een moderne kapel in linker traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) en verbouwing koor, sacristie en kapel volgens plannen die goedgekeurd werden door de abdij van Maredsous.

Interieur
Gebruik van baksteen afgewisseld met natuurstenen banden voor zuilen en colonnetten, gordelbogen, kapitelenKopstuk van een zuil, pijler of pilaster; algemeen om de gedragen last op een smaller draagvlak over te brengen. en basementen en met bepleisterdeMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. wanden voor polychroom effect. Middenbeuk onder gebroken tongewelf met lambriseringenWandbetimmering, meestal bestaande uit paneelwerk, aangebracht tegen een binnenmuur (vaak het onderste gedeelte ervan); later ook in marmer, stucwerk, …, verlicht door lichtbeuk met spitsbogige drielichtenGroep van drie smalle vensters binnen dezelfde omlijsting, onderling gescheiden door deelzuiltjes of stijlen/monelen; centraal venster soms hoger dan beide andere. en één met rondbogige; per drie gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. rondboogvensters. Zijbeuk met onderling verbanden kapellen onder gebroken en gelambriseerde tongewelven.

Meubilair
Heiligenbeelden vóór pijlers1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…) van eerste drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). Orgeltribune met stenen, opengewerkte borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. van middeleeuwse inspiratie. Koor verlicht door drie spitsboogvensters en roosvenster met glasramen door meester-glazenier Edouard Steyaert, geplaatst in 1927; de acht glasramen in de zijbeuken zijn het werk van meester-glazenier Colpaert. In 1949 discussies omtrent het plaatsen van twee glasramen in het baptisterium door Weemaes: het eerste glasraam met 'Mozes die water uit de rotsen slaat', het tweede met 'Het doopsel van Christus'.
Zijaltaar uit 1923 n.o.v. architect Edmond Serneels. In 1933 plaatsing van twee beelden in het portaal1. In muur uitgespaarde ruimte voor een deur of toegang; - 2. Meer gesloten, voor of achter een gebouw geplaatste beschutting (voorbouw, vestibule).; een H. Benedictus en een H. Antonius, beiden door beeldhouwer Vergaert. Twee decoratieve panelen met 'De verschijning van de Maagd in Lourdes' en 'Pius IX verkondigt het dogma van de onbevlekte ontvangenis' van schilder Jos Desmedt. Biechtstoel van beeldhouwer De Maertelaere uit 1934.

Parochiekerk Sint-Antonius van Padua, de onafgewerkte westgevel, s.d. (Verzameling postakaarten Dexia Bank).

Kruisweg op doek uit 1935 door Jos Desmedt. De in 1911 gewijde klokken van edelsmid Pirotte zijn verdwenen en vervangen. Tribune met neogotisch orgel vervaardigd door orgelbouwer Emile Kerkhoff in 1916.

Links van de grote kerktrap arduinen buste van architect Edmond Serneels op sokkel in gelijkaardig materiaal met inscriptie: 'EDMOND SERNEELS / ARCHITECTE / 1875-1934'; werk van beeldhouwer De Valériola.

Bronnen

Archieven
KCML 1.1, Etterbeek. Sint-Antonius van Paduakerk.

Publicaties en studies
COEKELBERGHS, D., JANSSENS, W., Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen. Provincie Brabant. Kanton Etterbeek, KIK, Brussel, 1978, p. 15.
Inventaire exhaustif des orgues en région bruxelloise, La Renaissance de l'Orgue, Brussel, 1992, p. 73.

Persartikels
BROU, W., “A Etterbeek…Saint-Antoine de Padoue” in Le Folklore brabançon, 226, 1980, pp. 177-183.

Websites
Orgels in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest