Schoolcomplex "Saint-Louis"

Opgetrokken n.o.v. arch. V. VAN HAELEN (1931). De plannen voorzagen in de constructie van een pand in de Verviersstraat en de renovatie van Artisjokstraat Nr. 18 en de Spastraat Nr. 74.

De stichting van het instituut gaat terug tot 1856. Onder het voorzitterschap van pastoor Aertsen bekostigde een comité van weldoeners de aankoop van een terrein in de Artisjokstraat waarop het vervolgens twee huizen en twee klaslokalen rond een binnenplaats liet optrekken. De "Ecole paroissiale du Sacré-Coeur" dat gratis lager onderwijs verstrekte, opende er in 1856 zijn deuren.
In 1871 werd de school vergroot door de huur van het pand in de Spastraat Nr. 74. Hierin werd het ,"Institut épiscopal Saint-Josse" gehuisvest, een betalende lagere school met voorbereiding op het middelbaar onderwijs. Twee jaar later werd de leiding toevertrouwd aan paters die onderwezen aan het "Institut Saint-Louis" te Brussel.
Toen het schoolgebouw in 1902 te klein bleek te zijn, werd een nieuwe constructie opgetrokken in de J.W. Wilsonstraat (op Brussels grondgebied) waarnaar de "Ecole paroissiale du Sacré-Coeur" werd overgebracht. Vanaf 1927 was deze school afhankelijk van het "Institut Saint-Louis".
Vier jaar later zou het instituut - zoals vermeld - belangrijke wijzigingen ondergaan n.o.v. arch. V. VAN HAELEN. Deze voegde - op de plaats van een voormalig schildersatelier - een nieuw ruim gebouw toe in de Verviersstraat, bestemd om er een internaat in onder te brengen. Hij renoveerde eveneens de gebouwen aan de Artisjokstraat, die zich volgens een onregelmatig Y-plan rond een binnenplaats uitstrekten.

De voorgevel van het gebouw in de Verviersstraat heeft drie bouwlagen en vier traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder een mansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken. en vormt qua stijl een combinatie van art decoTendens tot de geometrisering van vormen en architecturale ornamenten die zich uitdrukt in het materiaal- en kleurgebruik. enerzijds en door de neo-Vlaamse renaissanceVlaams renaissance (vanaf 16e eeuw). Stijl die elementen uit de Italiaanse renaissance toepast op de traditionele bak- en zandsteenstijl. De neo-Vlaamse renaissance (ca 1860-1914) grijpt vanuit een nationalistische tendens terug naar de Vlaamse renaissance en haar specifieke ornamentiek. De stijl kenmerkt zich door een polychroom materiaalgebruik en een volumespel d.m.v. erkers, torentjes, trapgevels, enz. geïnspireerd eclectismeVeel voorkomende stijl (ca. 1850-1914) die inspiratie put uit verschillende architectuurstijlen uit het verleden. Komt door de combinatie van enerzijds verschillende stijlelementen en anderzijds nieuwe technieken en materialen tot een unieke eigentijdse creatie. anderzijds, voor wat het afwisselend materialengebruik betreft: blauwe hardsteen voor de hoge sokkelHoge plint van een gevel; fungeert als voetstuk in ordonnantie van de gevel., brede banden in afwisselend baksteen en similisteenBepleistering ter imitatie van natuursteen. en decoratieve elementen in natuursteen. In de eerste bouwlaag imposante deels beglaasde vleugeldeur met smeedijzerwerk en bovenlichtBovenste gedeelte van een raam- of deurkozijn, gescheiden door een dwarsregel; soms voorzien van glas-in-lood en/of roeden., rechts drie rechthoekige getraliede keldervensters waarboven drie muuropeningen met afgeschuindeSchuine vlakke kant aan een houten of stenen bouwonderdeel. hoeken en hoge smeedijzerenTaai, ‘kneedbaar’ ijzer dat ambachtelijk wordt ‘gesmeed’ (gehamerd bij hoge temperatuur) tot decoratieve bouwonderdelen als tuinhekken, borstweringen… borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust.; brede muuropeningen in identieke omlijsting, in eerste en laatste traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) bekroond met een decoratief Latijns kruis dat verderloopt over de borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. van de venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. op de eerste verdieping. Verdiepingen geleed door lisenenDecoratieve, uitspringende, verticale geleding, vaak met andere liseen verbonden door boog(fries). en voorzien van brede muuropeningen onder resp. rechthoekige en veelhoekige lateiBalkvormig element van hout, steen, beton of metaal dat een muuropening overspant en bovenliggend metselwerk steunt.. Borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. in de zijtraveeën van de eerste verdieping gedecoreerd met volutenSpiraalvormig ornament; meestal gebruikt als aanzetstuk van topgevels, bij deur- en vensteromlijstingen of als steunbeer., kruisen en irissen waartussen het centraal opschrift: "INSTITUT SAINT-LOUIS"; geometrische decoratie op tweede verdieping. Oorspronkelijke houten kozijnenSamenstel van stijlen en regels, geplaatst in een venster- of deuropening, waarin de ramen en/of deuren zijn gevat. en roedenverdeling. Eenvoudige houten kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement).. DakvenstersUit het dakvlak opgaand stenen venster dat met de gevel in verbinding staat of er enkel door een kroonlijst van gescheiden is. bedekt met leien en zink.
De achtergevel kijkt uit op de binnenplaats; opstandBouwkundige tekening op schaal van een verticaal vlak van een gevel, een binnenmuur,…; in ruime zin het verticaal vlak van een gevel of muur. in baksteen en similisteenBepleistering ter imitatie van natuursteen. van vier bouwlagen en twee traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), verlicht door brede muuropeningen met roedenverdeling.


Rechts ingangstravee voorafgegaan door enkele trappen; hierboven in de hoek geplaatste veelhoekige arkelVeelhoekig of rond uitkragend volume op de hoek van een gebouw en langs één of meer verdiepingen opgaand; vaak in de vorm van een torentje. van twee verspringende bouwlagen die het gebouw verbindt met een vleugel van drie bouwlagen en drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) waarin de klaslokalen zijn gehuisvest. Rechts van deze vleugel een aanpalend bijgebouw van één bouwlaag dat aansluit op het naburig pand en de uitbreidingen aan de Artisjokstraat.
Deze uitbreiding dateert van XIX d en werd verbouwd in 1931. De gevel aan de binnenplaats is opgetrokken in baksteen en telt twee bouwlagen en in totaal twaalf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). De eerste traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) verleent - via een trap die naar de verdiepingen leidt - toegang tot het oksaal van de kapel van het instituut. De twee centrale traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) zijn in licht risalietRisaliet (Italiaans, van risalto: uitstekend deel), vooruitspringend volume van een gevel dat over de hele hoogte doorloopt en soms hoger is; naar gelang de positie worden er midden-, zij- en hoekrisalieten onderscheiden. en ingeschreven tussen doorlopende  pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel.; tot 1931 waren ze bekroond met een trapgevelGevel met een driehoekige bekroning die trapsgewijs versmalt.. De laatste drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) zijn geïsoleerd van de rest door een smalle overdekte doorgang die naar het huis van de Artisjokstraat leidt en die langs de muur van het aanpalend pand loopt. De muuropeningen zijn resp. getoogdBoog die minder dan een halve cirkel beschrijft; boog in de vorm van een cirkelsegment. Bij vensters spreekt men dan van een getoogd venster of steekboogvenster. en spiegelboogvormig en ingeschreven in doorlopende  velden met smeedijzerenTaai, ‘kneedbaar’ ijzer dat ambachtelijk wordt ‘gesmeed’ (gehamerd bij hoge temperatuur) tot decoratieve bouwonderdelen als tuinhekken, borstweringen… sierankers(Smeedijzeren) bouwonderdeel waarmee de uiteinden van een balk in een muur worden bevestigd; soms ook louter decoratief. op de muurdammenParement tussen twee muuropeningen (vensters of deuren) in dezelfde bouwlaag.. Ter hoogte van de kapel bevinden zich glasramen. Aan de oostelijke muur van de binnenplaats werd in 1947 een klein afdak aangebracht; tegen de hoek werd een kleine uitbouw aangebracht met een Mariabeeldje achter smeedijzerenTaai, ‘kneedbaar’ ijzer dat ambachtelijk wordt ‘gesmeed’ (gehamerd bij hoge temperatuur) tot decoratieve bouwonderdelen als tuinhekken, borstweringen… tralies.

Interieur: het hoofdgebouw heeft het merendeel van zijn oorspronkelijke inrichting behouden, waaronder houten tussenwanden die de klaslokalen onderverdelen. Artisjokstraat Nr. 18 en het toegevoegde deel huisvesten op de begane grond een turnzaal en klaslokalen; de kapel met oksaal en sacristie op de verdieping is heden buiten gebruik.