Typologie(ën)

burgerwoning
manufactuur

Ontwerper(s)

François (alias Frans) HEMELSOETarchitect1910

Stijlen

Eclectisme
Art nouveau

Inventaris(sen)

  • Actualisatie van de Urgentie-Inventaris (Sint-Lukasarchief - 1993-1994)
  • Inventaris van de Industriële Architectuur (AAM - 1980-1982)
  • Actualisatie van het inventarisatieproject van het Bouwkundig Erfgoed (DMS-DML - 1995-1998)
  • Urgentie-inventaris van het bouwkundig erfgoed van de Brusselse agglomeratie (Sint-Lukasarchief 1979)
  • Het monumentale erfgoed van België. Schaarbeek (Apeb - 2010-2015)

Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)

  • Artistiek
  • Esthetisch
  • Historisch
  • Landschappelijk
  • Wetenschappelijk
  • Technisch
  • Stedenbouwkundig

Onderzoek en redactie

2012-2013

id

Urban : 22369
lees meer

Beschrijving

Geheel van twee burgerhuizen in eclectische stijl met invloed van de art nouveauInternationale beweging (1893 - ca. 1914) als reactie op de ‘neo’-stijlen, maar met sterk lokale verschillen. In België kent de stijl twee stromingen, namelijk de florale art nouveau met Victor Horta als boegbeeld en anderzijds de geometrische art nouveau beïnvloed door Paul Hankar of de Wiener Secession. op nr. 42 en in art-nouveaustijl op nr. 44. Nr. 42 is gesigneerd en gedateerd “E.Hemelsoet. / Arch. Schaerbeek. / 1910”; het initiaal van de voornaam is fout, want de architect heet Frans. Nr. 44 is gesigneerd “F. HEMELSOET / ARCHITECTE” en is ook 1910 gedateerd. De architect ontwierp ook de aanpalende huizen (zie nr. 34 tot 40).

Opstanden met asymmetrische compositieTypische gevelopstand bestaande uit twee ongelijke traveeën; in Brussel komt dit geveltype vaak voor met drie bouwlagen volgens verkleinende ordonnantie; de hoofdtravee is meestal breder, rijker uitgewerkt en wordt verder benadrukt door licht vooruit te springen en/of door één of meer balkons; de kelders zijn meestal hoog, wat zich vertaalt in een hoge onderbouw; het grondplan bestaat over het algemeen uit een aaneenschakeling van kamers., in crèmekleurige baksteen met hardstenen elementen. DrielichtenGroep van drie smalle vensters binnen dezelfde omlijsting, onderling gescheiden door deelzuiltjes of stijlen/monelen; centraal venster soms hoger dan beide andere. op de hoofdtraveeBredere en rijker uitgewerkte travee, meestal van een huis met asymmetrische compositie; vaak in risaliet en onder bekronende topgevel.. Bewaard schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... ; raamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. met gewelfde dwarsregelEen dwarsregel deelt het kozijn van een deur of raam horizontaal op..

Op nr. 42, drielichtGroep van drie smalle vensters binnen dezelfde omlijsting, onderling gescheiden door deelzuiltjes of stijlen/monelen; centraal venster soms hoger dan beide andere. met zuilen met Ionisch kapiteelKopstuk van een zuil, pijler of pilaster; algemeen om de gedragen last op een smaller draagvlak over te brengen. op de benedenverdieping. Op de verdiepingen, gewelfde balkons met ijzeren borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust.. AanzetstenenGeprofileerd of versierd blok (natuur)steen waarop een boog of een strek steunt. van de muuropeningen versierd met volutes en bladertrossen. Muuropeningen van de verdiepingen met archivoltGeprofileerde of versierde omlijsting van een boog.. Deur met sleutelSluitsteen van een opening; weerhoudt de gewelfstenen in een boog of gewelf. met gestileerde schelp.

Op nr. 44, op de hoofdtraveeBredere en rijker uitgewerkte travee, meestal van een huis met asymmetrische compositie; vaak in risaliet en onder bekronende topgevel., brede drielichtenGroep van drie smalle vensters binnen dezelfde omlijsting, onderling gescheiden door deelzuiltjes of stijlen/monelen; centraal venster soms hoger dan beide andere. met pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. in de eerste bouwlaag, met zuiltjes in de volgende, de laatste onder gebroken archivoltGeprofileerde of versierde omlijsting van een boog.. Verdiepingen geflankeerd door pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. met asymmetrisch topstuk, rond een stuk rondbogige kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement).. Half-ovale erkerRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld. bekroond door een terras met postamenten1. Rechthoekig voetstuk van een standbeeld; - 2. Balkvormige stenen bekroning; - 3. Stenen zijstukken van een balkonborstwering.. Op de toegangstraveeTravee waarin de toegang is ondergebracht., inrijpoort onder rondboogBoog waarvan de kromming een halve cirkel beschrijft.. VenstersLicht- en/of luchtopening in een muur. met gebogen onderdorpel, gietijzerenHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. deelzuiltjes en vensterleuningLage, versierde leuning boven een onderdorpel, meestal in metaal., op de tweede verdieping onder dubbele keellijst met gebroken boogrugBuitenwelfvlak; buitenste kromming van een boog; wanneer deze boog getrapt is, spreekt men van een hanenkam.. Gekoofde kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement).. Smeedijzeren traliewerk.
De inrijpoort leidt naar industriële gebouwen gelegen rond de tuin en gebouwd volgens dezelfde vergunning als het huis; er bevond zich het papier- en kartonbedrijf G. en R. Delcorde. Magazijn uitgebreid in 1922. In 1927, uitbreiding naar de Emile Verhaerenlaan nr. 69, waar architect Henri Jacobs een langwerpige opslagplaats ontwierp. Kantoren vergroot in 1933 naar de plannen van architect Félix Van Meir.

Bronnen

Archieven
GAS/DS 42: 244-42; 44: 244-44; Emile Verhaerenlaan 69: 77-69.

Publicaties en studies
CULOT, M. [o.l.v.], Schaerbeek. Inventaire visuel de l'architecture industrielle à Bruxelles, AAM, Brussel, 1980-1982, fiche 54.