Typologie(ën)
appartementsgebouw
Ontwerper(s)
Jos BAL – architect – 1933
Juridisch statuut
Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024
Stijlen
Art deco
Amsterdamse School
Inventaris(sen)
- Het monumentale erfgoed van België. Schaarbeek (Apeb - 2010-2015)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
Onderzoek en redactie
2012-2013
id
Urban : 21807
Beschrijving
Geheel van twee appartementsgebouwen in art-decostijl met invloed van de School van Amsterdam, gesigneerd en gedateerd op de onderbouwHoge sokkel, reikend tot ongeveer het midden van de toegang; meestal in hardsteen. op nr. 118 “JOS. BAL / ARCH. 1933”. De architect bouwde nr. 192-194 voor eigen rekening.
Gebouwen op boogvormige plattegrond van vier bouwlagen onder plat dak en elk drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) van variërende breedte. Ze hebben een gemeenschappelijke doorlopende gevel, in bruinkleurige baksteen op nr. 192-194 en geelgekleurde baksteen op nr. 118, met elementen in witsteen en similiBepleistering ter imitatie van natuursteen.. Uitkragende verdiepingen, op de aansluiting van de gebouwen verbonden door een verticale decoratieve friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). en uitmondend in boogvormige balkons. Sommige muurdammen op stenen platforms met talonprofiel. Stenen borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. met kogelvormige versiering. Ondiepe terugwijkende toegangsportieken onder getande luifelAfdak boven de ingang van een huis of handelszaak.; bewaarde deuren, breed opengewerkt en getralied met plat smeedijzerTaai, ‘kneedbaar’ ijzer dat ambachtelijk wordt ‘gesmeed’ (gehamerd bij hoge temperatuur) tot decoratieve bouwonderdelen als tuinhekken, borstweringen…, op nr. 192 geflankeerd door een getralied vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. rechts, op nr. 118 als drielichtGroep van drie smalle vensters binnen dezelfde omlijsting, onderling gescheiden door deelzuiltjes of stijlen/monelen; centraal venster soms hoger dan beide andere.. IJzerwerkVerzameling van alle metalen elementen van een gebouw. bewaard.
Op Voltairelaan nr. 192-194, op de laatste traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), winkelpui in 1949 door Jos Bal gewijzigd in een vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. en een deur. RaamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. en secundaire deur vervangen.
Op Louis Bertrandlaan nr. 118, drielichtGroep van drie smalle vensters binnen dezelfde omlijsting, onderling gescheiden door deelzuiltjes of stijlen/monelen; centraal venster soms hoger dan beide andere. van de toegang aan weerszijden afgeboord door drie boven elkaar geplaatste patrijspoorten met gebombeerdGebold; welvend oppervlak dat een gelijkmatige boogwerking vertoont. glas. Links, getralied vensterLicht- en/of luchtopening in een muur.. Rechts, garagepoort (vervangen). Laatste bouwlaag terugwijkend, achter een terras, oorspronkelijk bestemd voor een “oranjerie” en recent vergroot; de oorspronkelijke pergola is verdwenen. RaamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. vervangen, behalve dat op de benedenverdieping.
Gebouwen op boogvormige plattegrond van vier bouwlagen onder plat dak en elk drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) van variërende breedte. Ze hebben een gemeenschappelijke doorlopende gevel, in bruinkleurige baksteen op nr. 192-194 en geelgekleurde baksteen op nr. 118, met elementen in witsteen en similiBepleistering ter imitatie van natuursteen.. Uitkragende verdiepingen, op de aansluiting van de gebouwen verbonden door een verticale decoratieve friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). en uitmondend in boogvormige balkons. Sommige muurdammen op stenen platforms met talonprofiel. Stenen borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. met kogelvormige versiering. Ondiepe terugwijkende toegangsportieken onder getande luifelAfdak boven de ingang van een huis of handelszaak.; bewaarde deuren, breed opengewerkt en getralied met plat smeedijzerTaai, ‘kneedbaar’ ijzer dat ambachtelijk wordt ‘gesmeed’ (gehamerd bij hoge temperatuur) tot decoratieve bouwonderdelen als tuinhekken, borstweringen…, op nr. 192 geflankeerd door een getralied vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. rechts, op nr. 118 als drielichtGroep van drie smalle vensters binnen dezelfde omlijsting, onderling gescheiden door deelzuiltjes of stijlen/monelen; centraal venster soms hoger dan beide andere.. IJzerwerkVerzameling van alle metalen elementen van een gebouw. bewaard.
Op Voltairelaan nr. 192-194, op de laatste traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), winkelpui in 1949 door Jos Bal gewijzigd in een vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. en een deur. RaamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. en secundaire deur vervangen.
Op Louis Bertrandlaan nr. 118, drielichtGroep van drie smalle vensters binnen dezelfde omlijsting, onderling gescheiden door deelzuiltjes of stijlen/monelen; centraal venster soms hoger dan beide andere. van de toegang aan weerszijden afgeboord door drie boven elkaar geplaatste patrijspoorten met gebombeerdGebold; welvend oppervlak dat een gelijkmatige boogwerking vertoont. glas. Links, getralied vensterLicht- en/of luchtopening in een muur.. Rechts, garagepoort (vervangen). Laatste bouwlaag terugwijkend, achter een terras, oorspronkelijk bestemd voor een “oranjerie” en recent vergroot; de oorspronkelijke pergola is verdwenen. RaamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. vervangen, behalve dat op de benedenverdieping.
Bronnen
Archieven
GAS/DS 176-118, 283-192-194.
