Typologie(ën)

herenhuis
woning met kunstenaarsatelier

Ontwerper(s)

INCONNU - ONBEKEND1845-1855

Alexandre MARKELBACHschilder1865

Juridisch statuut

Beschermd sinds 25 mei 2023

Stijlen

Neoclassicisme

Inventaris(sen)

  • Het monumentale erfgoed van België. Schaarbeek (Apeb - 2010-2015)

Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)

Onderzoek en redactie

2012-2013

id

Urban : 22024
lees meer

Beschrijving

Herenhuis in neoclassicistische stijl, voormalige persoonlijke atelierwoning van de schilder Alexandre Markelbach (Antwerpen, 1824 – Schaarbeek, 1906), ca. 1850.

Opstand van vier bouwlagen, de laatste als hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel., en vier traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), de laatste als toegang, breder en in risalietRisaliet (Italiaans, van risalto: uitstekend deel), vooruitspringend volume van een gevel dat over de hele hoogte doorloopt en soms hoger is; naar gelang de positie worden er midden-, zij- en hoekrisalieten onderscheiden.. Benedenverdieping met doorlopende  schijnvoegenImitatievoeg in metsel - of pleisterwerk, aangebracht om regelmatige verdeling te bewerkstelligen of bijvoorbeeld natuurstenen parement (simili) te suggereren.. Rondbogige inrijpoort. Balkon met balustradeHekwerk van spijlen of balusters., voor een glasdeurDeur waarvan het grootste deel uit glas bestaat. onder entablementHoofdgestel of onderdeel ervan (vb. kroonlijst) als bekroning van muuropening; entablement vaak op consoles.. Bewaarde kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement).. RaamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. deels bewaard.

Haachtsesteenweg 159, bas-reliëf op een bovendeurstuk in het salon (foto 2013).

Interieur. Achter de twee linkertraveeën bevinden zich een aaneensluitende salon en eetkamer; de derde traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) wordt ingenomen door twee ingewerkte trappen, de ene als eretrap naar de eerste verdieping, de andere als diensttrap van de kelder naar de laatste verdieping. Op de vierde traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), inrijpoort voorzien van een deur die naar de secundaire trap leidt, tussen twee brede toegangen met zuilen in Toscaanse orde aangevuld met een pilasterPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel., achter een vestibule leidend naar respectievelijk de salon en de eretrap, en de eetkamer.
Salon met weelderig decor met régence-invloed in goudkleurige watergroene en witte tinten: lambriseringenWandbetimmering, meestal bestaande uit paneelwerk, aangebracht tegen een binnenmuur (vaak het onderste gedeelte ervan); later ook in marmer, stucwerk, …, friezenHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…)., pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. rond spiegels. Geheel van schilderijen: groteskenVersiering, samengesteld uit grillige, fantastische figuren en krullen waarin dier- en mensengedaanten zijn verwerkt. die Cordobaleder evoceren, en taferelen met engeltjes die de Lente, de Herfst en de Zomer symboliseren. De Winter is gesigneerd Alexandre Markelbach en 1865 gedateerd. Imposante schoorsteen van wit marmer met accenten in verguld brons. Deur en valse deur bekroond door een bas-reliëf met putti.
Eetkamer in neo-Vlaamse renaissancestijl met schoorsteen in wit geaderd roze marmer, en plafondmedaillon met rankenmotieven versierd met putti en vogels. Veranda, waarschijnlijk toegevoegd tussen 1858 en 1876, met caissonplafond.
Eretrap onder vals tongewelf, leidend naar een soort galerij, misschien voor schilderijen, onder afgeschuinde hoeken en verlicht door een oculusKlein rond, ovaal of polygonaal venster. en twee smalle rondbogige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur.. Ze is versierd met een friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). met een voorstelling van de optocht van de Panathenaea uit het Parthenon van Athene.

Haachtsesteenweg 159, schoorsteen in het atelier (foto 2013).

Deze ruimte leidt naar een atelier met hoog plafond met zichtbare liggers en dwarsbalken, onder meer verlicht door een groot vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. voorzien van een hoektraveeTravee op de hoek (meestal 45°) van een gebouw. gericht op het noorden. De muur ertegenover heeft een bolrond vlak dat de kromming van de eretrap vormt. Imposante schoorsteen in neorenaissancestijl, in zwart marmer versierd met een decor van imitatiealbast. Haardplaat bekleed met Delftse tegels. Rookvang met Ionische zuilen en imposante kooflijst. Sommige delen van dit geheel zijn misschien hergebruik van elementen uit de renaissance, zoals het bas-reliëf onder aan de rookvang, met voorstelling van Jezus tussen de Schriftgeleerden.