Typologie(ën)
herenhuis
burgerwoning
burgerwoning
Ontwerper(s)
Juridisch statuut
Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024
Stijlen
Neoclassicisme
Inventaris(sen)
- Urgentie-inventaris van het bouwkundig erfgoed van de Brusselse agglomeratie (Sint-Lukasarchief 1979)
- Actualisatie van de Urgentie-Inventaris (Sint-Lukasarchief - 1993-1994)
- Actualisatie van het inventarisatieproject van het Bouwkundig Erfgoed (DMS-DML - 1995-1998)
- Het monumentale erfgoed van België. Elsene (DMS-DML - 2005-2015)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem), authenticiteit (idem + de kwaliteit van de uitvoering) en integriteit (bewaringstoestand, oorspronkelijke elementen)). Een goed bevat ook artistieke waarde als het kunstwerken omvat (beeldhouwwerken, reliëfs ontworpen voor het goed, enz.) of decoratieve elementen uit de oorspronkelijke bouwperiode of met bijzondere kwaliteit (gesigneerd glasramen, sgraffito, lichtbeuk, enz.).
- Esthetisch Historisch gezien werd die waarde aangewend om waardevolle groene ruimten en natuurlijke of halfnatuurlijke gebieden aan te duiden. De waarde kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Een afweging met andere waarden dringt zich tevens op: de artistieke, de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en de stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen). De volgende selectiecriteria worden er eveneens aan gekoppeld: de ensemblewaarde en de contextuele waarde.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde : - als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente; - of als getuigenis van een periode en/of een zeldzame ontwikkeling van een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; de Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; - of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale lanen of in de Leopoldswijk); - of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur – met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (bv. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte); - of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (bv. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, de Congreskolom); - of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken); - of als het representatief is van het oeuvre van een belangrijke architect in de architectuurgeschiedenis op internationaal, nationaal, regionaal of lokaal niveau (dit betreft zowel befaamde architecten als V. Horta, V. Bourgeois, M. Polak als secundaire architecten, die lokaal verbonden worden aan een gemeente zoals Fernand Lefever in Koekelberg of Emile Hoebeke in Sint-Agatha-Berchem).
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen of landschappen hebben in het verleden een prominente rol gespeeld in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte en de stedelijke ruimte. Meestal bepalen zij andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het daarin een rol speelt, bijvoorbeeld : - hoekgebouwen; - coherente pleinen of homogene huizenrijen (gevels die een ensemble vormen van dezelfde stijl, periode en volume); - tuinwijken, - deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, - relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe die architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2007-2009
id
Urban : 18733
Beschrijving
Geheel van drie huizen en herenhuis in neoclassicistischeArchitectuurstroming (vanaf eind 18e eeuw tot ca. 1914) met voorliefde voor orde en symmetrie, gekenmerkt door bepleisterde en wit beschilderde lijstgevels die het stadsbeeld uniformiseren. Verhoudingen en vormentaal van deze stroming evolueren met de tijd. stijl deel uitmakend van het voormalige eigendom Solvay, tweede helft 19e eeuw.
Op nr. 43, vrijstaand herenhuis met bijgebouw. Drie bouwlagen onder mansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken.. BepleisterdeMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. gevel. Benedenverdieping met doorlopende schijnvoegenImitatievoeg in metsel - of pleisterwerk, aangebracht om regelmatige verdeling te bewerkstelligen of bijvoorbeeld natuurstenen parement (simili) te suggereren.. Rechthoekige muuropeningen. In Elyzeese Veldenstraat voorgevel met vijf regelmatige traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...); centrale toegangstraveeTravee waarin de toegang is ondergebracht. inspringend en bekroond met dakvensterUit het dakvlak opgaand stenen venster dat met de gevel in verbinding staat of er enkel door een kroonlijst van gescheiden is. onder gebogen frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening..
Interieur
Toen Ernest Solvay dit eigendom verwierf, behield hij de gevels, maar vroeg de architecten Constant Bosmans en Henri Vandeveld het interieur te verbouwen (1884). Deze maakten het ontwerp en trokken voor de decoraties Alban Chambon, de gebroeders Dillens en Henri Baes aan. LambriseringenWandbetimmering, meestal bestaande uit paneelwerk, aangebracht tegen een binnenmuur (vaak het onderste gedeelte ervan); later ook in marmer, stucwerk, …, schouwen en meubelen in neo-Vlaamse renaissanceVlaams renaissance (vanaf 16e eeuw). Stijl die elementen uit de Italiaanse renaissance toepast op de traditionele bak- en zandsteenstijl. De neo-Vlaamse renaissance (ca 1860-1914) grijpt vanuit een nationalistische tendens terug naar de Vlaamse renaissance en haar specifieke ornamentiek. De stijl kenmerkt zich door een polychroom materiaalgebruik en een volumespel d.m.v. erkers, torentjes, trapgevels, enz..
![Elyzeese Veldenstraat , 43-45, [i]L’Émulation[/i], 1887, pl. 14.](/medias/500/buildings/10500630_0043_W02.jpg)
Het huis is omgeven door een groot park waarin sinds 2002 een monument van Alfred Solvay staat. Het werd naar hier overgebracht naar aanleiding van de renovatiewerken op het fabrieksterrein van Couillet van de maatschappij Solvay. Het betreft een buste van Alfred Solvay tussen twee engeltjes, op een door Victor Horta ontworpen drieledige sokkelHoge plint van een gevel; fungeert als voetstuk in ordonnantie van de gevel..
Het park is omheind met een muur gecombineerd met smeedijzerenTaai, ‘kneedbaar’ ijzer dat ambachtelijk wordt ‘gesmeed’ (gehamerd bij hoge temperatuur) tot decoratieve bouwonderdelen als tuinhekken, borstweringen… traliewerk van 1884 (architecten Constant Bosmans en Henri Vandeveld); de omheining wordt aan de kant van de Kluisstraat op gelijke afstanden geritmeerd door houten zitbanken op hardstenen sokkelsHoge plint van een gevel; fungeert als voetstuk in ordonnantie van de gevel., in 1918 ontworpen door architect Edouard Pelseneer.
Nr. 58 en 58a vormden oorspronkelijk een geheel bestaande uit een hoofdgebouw (nr. 58) met aan de andere kant een met een smeedijzerenTaai, ‘kneedbaar’ ijzer dat ambachtelijk wordt ‘gesmeed’ (gehamerd bij hoge temperatuur) tot decoratieve bouwonderdelen als tuinhekken, borstweringen… hek afgesloten tuin een bijgebouw (nr. 58a). Nr. 58 heeft twee bouwlagen en twee bepleisterdeMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. gevels. Aan straatzijde drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...); hoofdgevel aan tuinkant zes traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) waarvan laatste in verbinding staat met bijgebouw onder mansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken.. Op verdieping van hoofdgevel getoogdeBoog die minder dan een halve cirkel beschrijft; boog in de vorm van een cirkelsegment. Bij vensters spreekt men dan van een getoogd venster of steekboogvenster. venstersLicht- en/of luchtopening in een muur.; alle venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. met houten luiken. Houten luifelAfdak boven de ingang van een huis of handelszaak. boven toegangsdeur. DakkapellenUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap..
Bijgebouw (nr. 58a) van twee bouwlagen en met twee gevels. Meermaals gewijzigd (garagepoort aan straatzijde van 1910).
Nr. 61. Drie bouwlagen en vier traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). BepleisterdeMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. gevel. Rechthoekige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. met in derde bouwlaag bewaarde leuningen. Benedenverdieping met schijnvoegenImitatievoeg in metsel - of pleisterwerk, aangebracht om regelmatige verdeling te bewerkstelligen of bijvoorbeeld natuurstenen parement (simili) te suggereren.. Deur en kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). bewaard.
Nr. 63. Twee bouwlagen en vier traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). BepleisterdeMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. gevel. MansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken. met dakkapellenUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap. onder frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening..
Nr. 61, 63. In 2003 interieur grondig gewijzigd door verbouwing tot appartementen.
Op nr. 43, vrijstaand herenhuis met bijgebouw. Drie bouwlagen onder mansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken.. BepleisterdeMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. gevel. Benedenverdieping met doorlopende schijnvoegenImitatievoeg in metsel - of pleisterwerk, aangebracht om regelmatige verdeling te bewerkstelligen of bijvoorbeeld natuurstenen parement (simili) te suggereren.. Rechthoekige muuropeningen. In Elyzeese Veldenstraat voorgevel met vijf regelmatige traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...); centrale toegangstraveeTravee waarin de toegang is ondergebracht. inspringend en bekroond met dakvensterUit het dakvlak opgaand stenen venster dat met de gevel in verbinding staat of er enkel door een kroonlijst van gescheiden is. onder gebogen frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening..
Interieur
Toen Ernest Solvay dit eigendom verwierf, behield hij de gevels, maar vroeg de architecten Constant Bosmans en Henri Vandeveld het interieur te verbouwen (1884). Deze maakten het ontwerp en trokken voor de decoraties Alban Chambon, de gebroeders Dillens en Henri Baes aan. LambriseringenWandbetimmering, meestal bestaande uit paneelwerk, aangebracht tegen een binnenmuur (vaak het onderste gedeelte ervan); later ook in marmer, stucwerk, …, schouwen en meubelen in neo-Vlaamse renaissanceVlaams renaissance (vanaf 16e eeuw). Stijl die elementen uit de Italiaanse renaissance toepast op de traditionele bak- en zandsteenstijl. De neo-Vlaamse renaissance (ca 1860-1914) grijpt vanuit een nationalistische tendens terug naar de Vlaamse renaissance en haar specifieke ornamentiek. De stijl kenmerkt zich door een polychroom materiaalgebruik en een volumespel d.m.v. erkers, torentjes, trapgevels, enz..
![Elyzeese Veldenstraat , 43-45, [i]L’Émulation[/i], 1887, pl. 14.](/medias/500/buildings/10500630_0043_W02.jpg)
Het huis is omgeven door een groot park waarin sinds 2002 een monument van Alfred Solvay staat. Het werd naar hier overgebracht naar aanleiding van de renovatiewerken op het fabrieksterrein van Couillet van de maatschappij Solvay. Het betreft een buste van Alfred Solvay tussen twee engeltjes, op een door Victor Horta ontworpen drieledige sokkelHoge plint van een gevel; fungeert als voetstuk in ordonnantie van de gevel..
Het park is omheind met een muur gecombineerd met smeedijzerenTaai, ‘kneedbaar’ ijzer dat ambachtelijk wordt ‘gesmeed’ (gehamerd bij hoge temperatuur) tot decoratieve bouwonderdelen als tuinhekken, borstweringen… traliewerk van 1884 (architecten Constant Bosmans en Henri Vandeveld); de omheining wordt aan de kant van de Kluisstraat op gelijke afstanden geritmeerd door houten zitbanken op hardstenen sokkelsHoge plint van een gevel; fungeert als voetstuk in ordonnantie van de gevel., in 1918 ontworpen door architect Edouard Pelseneer.
Nr. 58 en 58a vormden oorspronkelijk een geheel bestaande uit een hoofdgebouw (nr. 58) met aan de andere kant een met een smeedijzerenTaai, ‘kneedbaar’ ijzer dat ambachtelijk wordt ‘gesmeed’ (gehamerd bij hoge temperatuur) tot decoratieve bouwonderdelen als tuinhekken, borstweringen… hek afgesloten tuin een bijgebouw (nr. 58a). Nr. 58 heeft twee bouwlagen en twee bepleisterdeMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. gevels. Aan straatzijde drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...); hoofdgevel aan tuinkant zes traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) waarvan laatste in verbinding staat met bijgebouw onder mansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken.. Op verdieping van hoofdgevel getoogdeBoog die minder dan een halve cirkel beschrijft; boog in de vorm van een cirkelsegment. Bij vensters spreekt men dan van een getoogd venster of steekboogvenster. venstersLicht- en/of luchtopening in een muur.; alle venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. met houten luiken. Houten luifelAfdak boven de ingang van een huis of handelszaak. boven toegangsdeur. DakkapellenUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap..
Bijgebouw (nr. 58a) van twee bouwlagen en met twee gevels. Meermaals gewijzigd (garagepoort aan straatzijde van 1910).
Nr. 61. Drie bouwlagen en vier traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). BepleisterdeMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. gevel. Rechthoekige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. met in derde bouwlaag bewaarde leuningen. Benedenverdieping met schijnvoegenImitatievoeg in metsel - of pleisterwerk, aangebracht om regelmatige verdeling te bewerkstelligen of bijvoorbeeld natuurstenen parement (simili) te suggereren.. Deur en kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). bewaard.
Nr. 63. Twee bouwlagen en vier traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). BepleisterdeMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. gevel. MansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken. met dakkapellenUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap. onder frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening..
Nr. 61, 63. In 2003 interieur grondig gewijzigd door verbouwing tot appartementen.
Bronnen
Archieven
GAE/DS 43: 64-43; 58: 64-58; 61, 63: 64-61-63; 64-53-55-65.
Publicaties en studies
MIDANT, J.-P., La fantastique architecture d'Alban Chambon, AAM Éditions, Brussel, 2009, pp.126-129.
Tijdschriften
BOSMANS, C., VANDEVELD, H., ‘Hôtel, r. des Champs-Élysées, Bruxelles (1884)', L'Émulation, 1887, pl. 13-16.
‘Œuvres publiées, Faces du salon et de la salle à manger de l'hôtel de M.S…, rue des Champs-Élysées', 7, 1887, col. 111.
GAE/DS 43: 64-43; 58: 64-58; 61, 63: 64-61-63; 64-53-55-65.
Publicaties en studies
MIDANT, J.-P., La fantastique architecture d'Alban Chambon, AAM Éditions, Brussel, 2009, pp.126-129.
Tijdschriften
BOSMANS, C., VANDEVELD, H., ‘Hôtel, r. des Champs-Élysées, Bruxelles (1884)', L'Émulation, 1887, pl. 13-16.
‘Œuvres publiées, Faces du salon et de la salle à manger de l'hôtel de M.S…, rue des Champs-Élysées', 7, 1887, col. 111.