Typologie(ën)
kerk/kathedraal/basiliek
orgel
orgel
Ontwerper(s)
Jean COSSE – architect – 1989-1990
Brigitte-Noël DE GROOF – architect – 1989-1990
Juridisch statuut
Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024
Stijlen
Postmodernisme
Inventaris(sen)
- Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
- Inventaris van de orgels in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (DMS-DML - 2000)
- Het monumentale erfgoed van België. Koekelberg (DPC-DCE - 2020-2023)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
- Sociaal Moeilijk te onderscheiden van de volkskundige waarde en over het algemeen onvoldoende om een selectie op zichzelf te rechtvaardigen. - plaats van herinnering van een gemeenschap, van een sociale groep (bijvoorbeeld: potale in Sainte-Agathe, het kerkplein in Berhem-Sainte-Agathe, Vieux Tilleuls de Boendael in Elsene) - een plaats met volkssymboliek (b.v. Café La Fleur en Papier Doré in de Alexiensstraat) - een plaats waar een wijk gegroepeerd of gestructureerd is (bv. de Fer à Cheval-gebouwen in de Floréal-woonwijk).
- Technisch Onder de technische waarde van een onroerend goed kan men het vroeg gebruik van een bepaald materiaal of een bepaalde techniek verstaan (> engineering), ook gebouwen met een constructief of technologisch belang, een technisch hoogstandje of een technologische innovatie kunnen in aanmerking komen. Het kan eveneens industrieel-archeologisch waardevol worden begrepen zoals getuigenissen van verouderde bouwmethodes. Vanzelfsprekend dringt een koppeling zich aan mbt een wetenschappelijke waarde.
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen spelen, meer dan andere bouwkundige goederen, een prominente rol in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte in het verleden. Meestal determineren zijn andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het hierin een rol speelt, bijvoorbeeld hoekgebouwen, coherente pleinen of (straatwanden), deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, maar ook relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe deze architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2020-2022
id
Urban : 37929
Beschrijving
Postmodernistische
kerk naar een ontwerp van architecten Jean Cosse en Brigitte De Groof, 1989-1990.
Historiek
Het gaat om de derde kerk op deze plaats. Met de bouw van de eerste werd in 1839 begonnen op verzoek van de inwoners van Koekelberg, die een groter eredienstgebouw wensten dan de Sint-Annakapel, die toen op de plaats van het huidige nr. 93 stond. Het was een sobere en functionele kerk van architect Louis Spaak, omringd door de gemeentelijke begraafplaats die daar sinds 1833 lag. De kerk werd spoedig te klein. Aan de tweede kerk, ontworpen door architect Édouard Ramaeckers, werd in 1909 begonnen. Deze keer was het een neogotische kerk. Ook de begraafplaats van Koekelberg werd te klein; ze werd vanaf 1916 overgebracht naar Dilbeek en in 1931 voorgoed ontruimd. De tweede kerk vertoonde al gauw stabiliteitsproblemen en moest verstevigingswerken ondergaan. In 1985 werd ook zij afgebroken.
Beschrijving
De huidige kerk is volledig uit betonblokken opgetrokken en heeft een opengewerkte klokkentoren waardoor de klokken te zien zijn tegen de hemel als achtergrond; de toren staat voor een laag gebouw met plat dak, de narthex, met in het midden de beglaasde inkom onder luifelAfdak boven de ingang van een huis of handelszaak.; rechts het hoofdgebouw, de kerk. Die heeft een blinde gevel, ingedeeld door pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. die bovenaan schuin eindigen; in een nis in het midden, met dezelfde vorm als de openingen van de klokkentoren, staat een beeld van de heilige Anna en haar dochter Maria als adolescente. Het gebouw van de kerk zelf is lager dan de gevel en heeft een plat dak. Via de narthex zijn eveneens lokalen voor parochiale activiteiten toegankelijk.
Interieur. Muren en pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. in onafgewerkte betonblokken. Zenithaal licht via grote muuropeningen die het koor (keramiek van Christus aan het kruis) en de voorzijde van het gebouw verlichten. In de sacristie: modern orgel van bouwer Patrick Collon, 1968. De kerk herbergt eveneens een verzameling keramiek die de heiligen voorstelt, in de jaren 1990 gemaakt door Max Van der Linden en rond 2010 door Stéphane Terlinden. Kruisweg gegraveerd op koperplaten.
Historiek
Het gaat om de derde kerk op deze plaats. Met de bouw van de eerste werd in 1839 begonnen op verzoek van de inwoners van Koekelberg, die een groter eredienstgebouw wensten dan de Sint-Annakapel, die toen op de plaats van het huidige nr. 93 stond. Het was een sobere en functionele kerk van architect Louis Spaak, omringd door de gemeentelijke begraafplaats die daar sinds 1833 lag. De kerk werd spoedig te klein. Aan de tweede kerk, ontworpen door architect Édouard Ramaeckers, werd in 1909 begonnen. Deze keer was het een neogotische kerk. Ook de begraafplaats van Koekelberg werd te klein; ze werd vanaf 1916 overgebracht naar Dilbeek en in 1931 voorgoed ontruimd. De tweede kerk vertoonde al gauw stabiliteitsproblemen en moest verstevigingswerken ondergaan. In 1985 werd ook zij afgebroken.
Beschrijving
De huidige kerk is volledig uit betonblokken opgetrokken en heeft een opengewerkte klokkentoren waardoor de klokken te zien zijn tegen de hemel als achtergrond; de toren staat voor een laag gebouw met plat dak, de narthex, met in het midden de beglaasde inkom onder luifelAfdak boven de ingang van een huis of handelszaak.; rechts het hoofdgebouw, de kerk. Die heeft een blinde gevel, ingedeeld door pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. die bovenaan schuin eindigen; in een nis in het midden, met dezelfde vorm als de openingen van de klokkentoren, staat een beeld van de heilige Anna en haar dochter Maria als adolescente. Het gebouw van de kerk zelf is lager dan de gevel en heeft een plat dak. Via de narthex zijn eveneens lokalen voor parochiale activiteiten toegankelijk.
Interieur. Muren en pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. in onafgewerkte betonblokken. Zenithaal licht via grote muuropeningen die het koor (keramiek van Christus aan het kruis) en de voorzijde van het gebouw verlichten. In de sacristie: modern orgel van bouwer Patrick Collon, 1968. De kerk herbergt eveneens een verzameling keramiek die de heiligen voorstelt, in de jaren 1990 gemaakt door Max Van der Linden en rond 2010 door Stéphane Terlinden. Kruisweg gegraveerd op koperplaten.
Bronnen
Archieven
LOZE, P., KNOPES, L., et al., Het nieuwe Brussel. Architectuur 1989-1995, Prisme éditions, Brussel, 1995, pp. 148-149.
STEPMAN, C., VERNIERS, L., Koekelberg dans le cadre de la région nord-ouest de Bruxelles, De Boeck, Brussel, 1966.
SUTTER, D., Koekelberg. Au fil du temps… Au cœur des rues…, Drukker, Parijs, 2012, pp. 236-241.
TONDEUR, F., Koekelberg, CFC-Éditions, Brussel, 2000. pp. 17-19.
