Typologie(ën)

architectenwoning

Ontwerper(s)

INCONNU - ONBEKEND1895

Antoine POMPEarchitect1937

Statut juridique

Beschermd sinds 05 juni 1997

Stijlen

Modernisme

Inventaris(sen)

  • Actualisatie van de Urgentie-Inventaris (Sint-Lukasarchief - 1993-1994)
  • Actualisatie van het inventarisatieproject van het Bouwkundig Erfgoed (DMS-DML - 1995-1998)
  • Het monumentale erfgoed van België. Elsene (DMS-DML - 2005-2015)

Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)

  • Artistiek
  • Esthetisch
  • Historisch
  • Stedenbouwkundig

Onderzoek en redactie

2005-2007

id

Urban : 16676
lees meer

Beschrijving

Architectenwoning in modernistische stijl i.o.v. en n.o.v. arch. Antoine Pompe, 1937.

Resultaat van verbouwing van neoclassicistisch burgerhuis uit 1895, vergelijkbaar met nr. 45 (zie dit nr.).
De architect erfde het huis van zijn schoonouders en bewoonde het van 1938 tot 1970. Antoine Pompe had geen kinderen en verkocht het huis op lijfrente in 1952. Hij stierf in 1980 op de leeftijd van 107 jaar.

De architect hertekende het interieur volledig en voerde zelf in de loop van vele jaren een groot deel van de werken uit. Hij wilde zoveel mogelijk oorspronkelijke elementen recupereren, demonteerde of verplaatste ze en hergebruikte ze soms in een totaal andere functie. Dit huis is een toonbeeld van het principe van hergebruik en van functionalisme, hoewel er ook aandacht is voor het decoratieve aspect. De verbouwingen resulteerden in plaatswinning en een inrichting aangepast aan de levenswijze van het interbellum.

Kasteleinsstraat 47, <a href='/nl/glossary/125' class='info'>impostvenster<span>Venster boven een deur en ervan gescheiden door een stenen dorpel, een entablement of een muurvlak.</span></a> met glas-in-lood met figuurglas en symbolen van architectuur, nl. driehoek en tekenhaak (foto 2005).

Drie bouwlagen en drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder mansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken.. Geel beraapte gevel, op gebouchardeerde hardstenen onderbouwHoge sokkel, reikend tot ongeveer het midden van de toegang; meestal in hardsteen. met garage. VenstersLicht- en/of luchtopening in een muur. op benedenverdieping met hardstenen borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust.. Rechthoekige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur.; in bovenlichtenBovenste gedeelte van een raam- of deurkozijn, gescheiden door een dwarsregel; soms voorzien van glas-in-lood en/of roeden. op benedenverdieping glas-in-lood; in impostvensterVenster boven een deur en ervan gescheiden door een stenen dorpel, een entablement of een muurvlak. boven deur glas-in-lood met driehoek en winkelhaak, symbolen van de architectuur. In tweede bouwlaag kleine centrale, driehoekige erkerRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld. ter vervanging van balkon; venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. gescheiden door rood geschilderde gewervelde houten stijlen en bekroond door drie kleine impostvenstersVenster boven een deur en ervan gescheiden door een stenen dorpel, een entablement of een muurvlak.. Brede dakkapelUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap..Bewaard schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... .

Interieur. Sommige door Pompe uitgevoerde verbouwingen hebben een impact op de gevel. De sokkel werd verhoogd voor de inrichting van de garage op straatniveau. De arch. recupereerde de plankenvloer van het souterrainHoge kelder of half verzonken verdieping. voor de garagepoort; in de garage bevindt zich een smeerput en achteraan een gymnastiekruimte. De drempel van de toegangsdeur werd verlaagd tot straatniveau zodat de woonverdieping kon worden vergroot; laatstgenoemde werd door de architect voorzien van een nieuwe plankenvloer. Het impostvensterVenster boven een deur en ervan gescheiden door een stenen dorpel, een entablement of een muurvlak. boven de toegangsdeur verlicht dus zowel de inkomhal als de woonverdieping.
De keuken werd verplaatst van de tussenverdiepingLage verdieping tussen twee bouwlagen; vaak boven commerciële benedenverdieping gelegen. naar de benedenverdieping en is via een glasdeurDeur waarvan het grootste deel uit glas bestaat. ook toegankelijk vanuit de tuin. Op de benedenverdieping vooraan rechts, boven de vestibule, bevindt zich een kleine werkruimte-bibliotheek en links een salon, dat uitgeeft op de eetkamer. Deze drie vertrekken zijn ‘gemoderniseerd' door de verbouwing of verwijdering van de schouwen en de installatie van zuilen voor de luchtcirculatie. Plafonds in célotex verbergen de neoclassicistische sierlijsten en zorgen voor besparing op de verwarmingskosten. Eiken parket.

Kasteleinsstraat 47, tot bibliotheek verbouwde hoogste deel van de hal (foto 2005).

De eetkamer geeft uit op de veranda via een glasdeurDeur waarvan het grootste deel uit glas bestaat. waarvan het schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ...  afkomstig is van de oorspronkelijke glasdeurDeur waarvan het grootste deel uit glas bestaat. naar het balkon. De veranda geeft uit op de tuin via enkele stenen treden die gerecupereerd werden van de toegangstrap aan straatzijde.
De drie kamers op de eerste verdieping werden nauwelijks gewijzigd. In de achterkamer werd een lavabohoek ingericht en de voorkamer rechts kreeg een vestibule.
Op de tussenverdiepingLage verdieping tussen twee bouwlagen; vaak boven commerciële benedenverdieping gelegen. naar de zolderRuimte onder het dak., waar zich het bureau en het atelier van de architect bevonden, is de wachtkamer bereikbaar via een korte trap.
Pompe ontwierp een uitschuifbare trap die de toegang tot de zolderRuimte onder het dak. vergemakkelijkt en vroeg octrooi aan voor deze uitvinding.
Pompe bedacht voor het interieur talrijke vernuftige oplossingen om materiaal en geld te besparen. Zo recupereerde hij de oude 19e-eeuwse deuren die hij deels beglaasde. De deurlijsten zijn geschaafd en omgekeerd terug gemonteerd om de klassieke sierlijsten te verbergen. In de keuken zijn de door de architect ontworpen functionalistische kasten en het doorgeefluik bewaard. Hij recupereerde zelfs de gordijnroeden om er trapleuningen mee te maken.

Beschermd op 05.06.2007.

Bronnen

Archieven
GAE/DS 69-47.
AAM, niet geklasserd fonds.

Publicaties en studies
CULOT, M., TERLINDEN, F., Antoine Pompe et l'effort moderne en Belgique 1890-1940 (tentoonstellingscatalogus), Museum van Elsene, Brussel, 1969, pp. 18-29.
CULOT, M., DELEVROY, R. L., Antoine Pompe ou l'architecture du sentiment (tentoonstellingscatalogus), AAM, 1975, pp. 5, 6, 13-18.
CULOT, M., VAN LOO, A., Musée des Archives d'Architecture Moderne, AAM, Brussel, 1986, pp. 304-317.
Monument et sites protégés, éd. Mardaga, Brussels Hoofdstedelijk Gewest, 1999, p.165-166.