Eigen huis van architect Paul Saintenoy

EclectischVeel voorkomende stijl (ca. 1850-1914) die inspiratie put uit verschillende architectuurstijlen uit het verleden. Komt door de combinatie van enerzijds verschillende stijlelementen en anderzijds nieuwe technieken en materialen tot een unieke eigentijdse creatie. herenhuis met referenties naar Italiaanse renaissanceVlaams renaissance (vanaf 16e eeuw). Stijl die elementen uit de Italiaanse renaissance toepast op de traditionele bak- en zandsteenstijl. De neo-Vlaamse renaissance (ca 1860-1914) grijpt vanuit een nationalistische tendens terug naar de Vlaamse renaissance en haar specifieke ornamentiek. De stijl kenmerkt zich door een polychroom materiaalgebruik en een volumespel d.m.v. erkers, torentjes, trapgevels, enz., 1872-1897; persoonlijke woning van arch. Paul Saintenoy (1862-1952).

De architect kocht de woning uit 1872 van wisselagent Ferdinand Grosjean in 1897. In datzelfde jaar paste Paul Saintenoy de gevel aan en breidde het huis achteraan uit met een aanbouw. De tuin reikte oorspronkelijk tot aan de Mercelisstraat, maar werd in 1954 verkaveld en dichtgebouwd (Mercelisstraat nr. 56 en 58). De familie Saintenoy bleef het huis bewonen tot aan het overlijden van Paul Saintenoy in 1952. Sinds 1956 is het eigendom van de vzw ‘Mission catholique hongroise'.


Witstenen voorgevel (24 m) met twee bouwlagen en vier traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). Drie eerste traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder leien mansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken. met œils-de-bœufKleine ronde, ovale of achthoekige dakkapel; meestal in zink., vierde traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) tussen pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. en bekroond door paviljoendakDak met vier dakvlakken die in één punt samenkomen (tentdak); onttopt tot een vierzijdig plat dak vormt het een paviljoendak. met eclectischeVeel voorkomende stijl (ca. 1850-1914) die inspiratie put uit verschillende architectuurstijlen uit het verleden. Komt door de combinatie van enerzijds verschillende stijlelementen en anderzijds nieuwe technieken en materialen tot een unieke eigentijdse creatie. dakkapelUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap. en atelierraam in noordelijke zijde; Italiaanse invloed merkbaar in behandeling van venster- en poortomlijstingen. Vierde traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) sober opgevat met rechthoekige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. tussen schijnvoegenImitatievoeg in metsel - of pleisterwerk, aangebracht om regelmatige verdeling te bewerkstelligen of bijvoorbeeld natuurstenen parement (simili) te suggereren. en gedeeltelijk onder plat dak. SchrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ...  bewaard: ramenVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. met (paars gekleurd) glas tussen roedenDunne houten of metalen staaf in een kozijn waarin glasruiten worden bevestigd.. In toegangstraveeTravee waarin de toegang is ondergebracht. mogelijks 18^e eeuwse gerecupereerde smeedijzerenTaai, ‘kneedbaar’ ijzer dat ambachtelijk wordt ‘gesmeed’ (gehamerd bij hoge temperatuur) tot decoratieve bouwonderdelen als tuinhekken, borstweringen… vensterleuningLage, versierde leuning boven een onderdorpel, meestal in metaal..

Achtergevel met twee bouwlagen en vier traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder mansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken. met eenvoudige dakkapellenUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap.. Links uitbouw van twee traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) en één traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) diep; in tweede traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) breed balkon met gebuikteMet een buik staand; welvend oppervlak dat een ongelijkmatige boogwerking vertoont. gietijzerenHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust.. Ornamentiek van achtergevel vergelijkbaar met straatgevel, uitbouw weliswaar in baksteen met simili-banden en overige traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) in similiBepleistering ter imitatie van natuursteen.. Bewaard schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... ; glasdeurenDeur waarvan het grootste deel uit glas bestaat. op benedenverdieping. Klein terras afgezoomd met Korinthische kapitelenKopstuk van een zuil, pijler of pilaster; algemeen om de gedragen last op een smaller draagvlak over te brengen. (recuperatie).


Interieur.
Het interieur weerspiegelt de stijlpluraliteit en interesses van de veelzijdige (restauratie)architect. Paul Saintenoy gold rond 1900 als één van vertegenwoordigers van de art nouveauInternationale beweging (1893 - ca. 1914) als reactie op de ‘neo’-stijlen, maar met sterk lokale verschillen. In België kent de stijl twee stromingen, namelijk de florale art nouveau met Victor Horta als boegbeeld en anderzijds de geometrische art nouveau beïnvloed door Paul Hankar of de Wiener Secession. (zie Old England, 1899), maar legde zich evenzeer toe op historiserendeArchitectuurstrekking (ca. 1850 - 1914) die bijna letterlijk stijlen uit het verleden herneemt, zoals gotiek, renaissance,... architectuur (zie Apotheek Delacre, 1895). Als pleitbezorger van oude Brusselse architectuur trad hij onder meer ook op als restauratie-architect voor bijvoorbeeld het Ravensteinhof (1899). Dit interieur bevat niet enkel stijlreferenties, maar ook tal van gerecupeerde bouwmaterialen uit inmiddels gesloopte Brusselse woningen.

Grote hal met klassieke bossageIn oorsprong een gevelbehandeling waarbij ruwgehakte, rechthoekige blokken natuursteen uit de loodlijn steken en de gevel op die manier een fors, rustiek (rustica) karakter verleent; later op gevel vormelijk geïmiteerd door middel van uitspringend al dan niet bepleisterde bakstenen blokken of banden (doorlopende schijnvoegen). leidt rechtstreeks naar tuin, rechts naar grootse gewelfde kelder (ca. 150 m²) met keuken, dienstruimtes en diensttrap; verder toegang tot iets hoger gelegen gang. Deze geeft uit op traphal, bibliotheek, groot salon en eetkamer; allen met houten vloer en Hongaars eikenhouten deuren met koperen art-nouveaubeslag.

Gang met houten lambriseringWandbetimmering, meestal bestaande uit paneelwerk, aangebracht tegen een binnenmuur (vaak het onderste gedeelte ervan); later ook in marmer, stucwerk, …, friezenHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). met mechanisch wandweefsels en kleurrijk cassettenplafond.


Traphal met rondboogportiek met centrale pijler1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…) in neorenaissancestijl; links bordestrap in Lodewijk XIII-stijl met rococotrappaal met voorstelling van St.-Michiels, naar verluidt gerecupereerd uit afgebroken huis in de Zandstraat; rechts onder eerste bordes1. Verhoogd platform vóór de ingang van een gebouw, bereikbaar via een aantal treden; - 2. Vloertje, boven aan of midden in een trap. gerecupereerde Vlaamse renaissancedeuren en -omlijsting; op eerste trapbordes deels gerecupereerde 16^de eeuwse paneeldeur met monogram ‘P' en ‘F' en uitgesnedenVerdiept aanbrengen, beitelen,… (onleesbare) tekst; ter hoogte van tweede bordes1. Verhoogd platform vóór de ingang van een gebouw, bereikbaar via een aantal treden; - 2. Vloertje, boven aan of midden in een trap. neogotischeHistoriserende stijl (vanaf ca. 1860) die teruggrijpt naar de gotische vormentaal met o.m. spitsbogen, verticalisme, puntgevels, erkers, enz. Neotudor inspireert zich op de specifieke vormentaal van de overgangsperiode tussen gotiek en renaissance in Engeland onder de Tudors. nisUitsparing in de dikte van een muur, kan rechthoekig zijn of onder een boog, achtervlak kan vlak, segmentvormig, halfrond of gebogen zijn; diepe nis voor standbeeld. met plaasteren St.-Michiels met draak, voorstudie van het door de architect ontworpen Paleis van de Stad Brussel voor de wereldtentoonstelling te Brussel van 1897, en rondboogvenster gedeeltelijk gevuld met glas-in-loodraam in art-nouveaustijl getekend, “Evaldre, Bruxelles”.

Eetkamer (voorzijde) met manshoge lambriseringWandbetimmering, meestal bestaande uit paneelwerk, aangebracht tegen een binnenmuur (vaak het onderste gedeelte ervan); later ook in marmer, stucwerk, … en pseudocassettengewelf met renaissancegrisailles op imitatiegoudleer.


Bibliotheek (achteraan) met neogotischeHistoriserende stijl (vanaf ca. 1860) die teruggrijpt naar de gotische vormentaal met o.m. spitsbogen, verticalisme, puntgevels, erkers, enz. Neotudor inspireert zich op de specifieke vormentaal van de overgangsperiode tussen gotiek en renaissance in Engeland onder de Tudors. balkenzoldering; moerbalk op gebeeldhouwde kraagstenen in vorm van zittende mansfiguren; doorlopend  art-nouveaufries met verwijzingen naar architectuur (passer, tekendriehoek, schietlood, …) en in overhoekse bovenhoek voorstelling van smid.

Groot salon met vergelijkbaar plafond met gebeeldhouwde kraagstenen, fraaie parketvloer en schitterend art-nouveauglasraam, ‘l'ondine enigmatique', geïnspireerd op ‘la vague' van Privat Livemont en uitgevoerd door Raphaël Evaldre.

Op verdieping: ouderlijke slaapkamer en badkamer thans respectievelijk kapel en sacristie, een salon in neorenaissanceArchitectuurstijl (ca. 1860-1914) die zich inspireert op de renaissance, een kunststroming ontstaan in het Italië van de 15e eeuw en die er o.m. op gericht was de bouwkunst van de Grieks-Romeinse oudheid te doen herleven. en enkele kinderkamers.

Onder het dak noordelijk gericht atelier met breed vensterLicht- en/of luchtopening in een muur., dienstkamers en waterreservoir.

Beschermd op 2.07.1992.