Typologie(ën)

school
kapel

Ontwerper(s)

René THÉRYarchitect1909-1911

Juridisch statuut

Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024

Stijlen

Eclectisme
Beaux-Artsstijl

Inventaris(sen)

Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)

Onderzoek en redactie

2011-2013

id

Urban : 21339
lees meer

Beschrijving

Schoolcomplex n.o.v. architect René Théry, 1909-1911.

Geschiedenis
In 1902 werd de parochie Saint Philippe Néri opgericht. Haar eerste, voorlopige kerk verrees een jaar later op het kruispunt van de Wedrennenlaan met de Congolaan. In 1909, dus iets later dan de oprichting van het nabijgelegen Institut Saint-André (zie Renbaanlaan nr. 180 – Boondaalsesteenweg nr. 277), richtte de parochie het Institut St.-Philippe Néri op. Dezelfde architect, René Théry, tekende in 1911 de plannen voor het nieuwe bedehuis op de schoolterreinen. Na de restauratie van de abdijkerk van Ter Kameren in 1921 werden de parochies van St.-Philippe en deze van Ter Kameren samengevoegd. De Onze-Lieve-Vrouwkerk van Ter Kameren werd hierdoor de parochiekerk. Het instituut zelf ging in de jaren 1980 op in het Institut Saint André.

Beschrijving
Diep in bouwblok gelegen schoolgebouw in eclectischeVeel voorkomende stijl (ca. 1850-1914) die inspiratie put uit verschillende architectuurstijlen uit het verleden. Komt door de combinatie van enerzijds verschillende stijlelementen en anderzijds nieuwe technieken en materialen tot een unieke eigentijdse creatie. stijl n.o.v. architect René Théry, 1909.
Rechthoekig gebouw met twee bouwlagen, vijf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) breed en vijf diep, onder mansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken.. Bakstenen gevel met elementen in witte steen of similiBepleistering ter imitatie van natuursteen.. Aan voor- en achterzijde Engelse koer met keldervensters. TraveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) geleed door monumentaleZuilen of pilasters die over de volle hoogte of over meer dan één verdieping opgaan, onafhankelijk van de door vensters en bouwlagen gegeven maten. pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel.. Korfboogvormige muuropeningen op benedenverdieping en rechthoekige met zware kussenblokken1. Dekplaat dat ligt tussen de drager (kapiteel) en het gedragene (balk of boog); 2. Kwartronde kraagsteen van een venster- of deurboog. op verdieping. KroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). op per drie gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. korbelen1. Diagonale houten balk ter ondersteuning van overkragende elementen zoals een luifel, een kroonlijst,…; 2. Balk om de verbinding tussen trekker en spantbeen in een kapspant te versterken.. DakvenstersUit het dakvlak opgaand stenen venster dat met de gevel in verbinding staat of er enkel door een kroonlijst van gescheiden is. met zadeldakjes, deels op korbelen1. Diagonale houten balk ter ondersteuning van overkragende elementen zoals een luifel, een kroonlijst,…; 2. Balk om de verbinding tussen trekker en spantbeen in een kapspant te versterken.. SchrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ...  grotendeels bewaard.

[i]Institut Saint Philippe Néri[/i], schoolgebouw (foto 2012).

Gebouw in 1953 rechts uitgebreid met klaslokalenvleugel n.o.v. architect P.J. Peeters. Eerder modernistischInternationale stijl (vanaf ca. 1920) waarbij het functionele primeert op de vorm. Wordt gekenmerkt door een rationeel grondplan, eenvoudige geometrische vormen, platte daken en het gebruik van moderne materialen zoals gewapend beton. bakstenen volume met twee bouwlagen. BlindeZonder opening; blind venster, schijnopening. kopgevel onder opengewerkteOpengewerkt, voorzien van een stelsel van kleine, decoratieve openingen. attiekmuurMuur of bouwlaag boven de kroonlijst die meestal het dak aan het gezicht onttrekt. en aan voorzijde met opschrift “INSTITUT / Saint / PHILIPPE / NERI”. Symmetrische zijgevel met vensterregistersDoorlopende horizontale aaneenschakeling van vensters. verdeeld over drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...).
Interieur
In oorsprong toegang aan voor- en achterzijde tot centrale zenithaal verlichte binnenplaats omringd door klassen en met aan korte zijde monumentaleZuilen of pilasters die over de volle hoogte of over meer dan één verdieping opgaan, onafhankelijk van de door vensters en bouwlagen gegeven maten. trap naar galerijOverdekte gang, aan één of beide zijden geritmeerd door zuilen, kolommen of pijlers, bogengang genoemd indien geritmeerd door arcaden. met klaslokalen op verdieping. Onder mansarde slaapcellen, gemeenschapszaal en kapel met sacristie.
Schoolgebouw nadien aanzienlijk uitgebreid in jaren 1950 en 1980.

Conciërgewoning in Beaux-ArtsstijlArchitectuurstroming (ca. 1905-1930) met reminiscenties aan de grote Franse architectuurstijlen uit de 18e eeuw. Rijk en zorgvuldig gedecoreerde gevels in natuursteen en/of simili of in combinatie met baksteen. Borstweringen en poorten in fraai uitgewerkt smeedwerk. n.o.v. architect René Théry, 1910.
Rechthoekig volume, loodrecht op straat, met een bouwlaag onder mansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken.. Gevel in baksteen met elementen in witte steen of similiBepleistering ter imitatie van natuursteen.. Hardstenen sokkelHoge plint van een gevel; fungeert als voetstuk in ordonnantie van de gevel. met breukstenenMetselwerk bestaande uit brokken onregelmatige natuursteen. element loopt verder in omheiningmuurtje. GetoogdeBoog die minder dan een halve cirkel beschrijft; boog in de vorm van een cirkelsegment. Bij vensters spreekt men dan van een getoogd venster of steekboogvenster. muuropeningen. KroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). op consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief.. DakkapellenUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap. onder getoogdeBoog die minder dan een halve cirkel beschrijft; boog in de vorm van een cirkelsegment. Bij vensters spreekt men dan van een getoogd venster of steekboogvenster. omlijsting. SchrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ...  bewaard.

[i]Institut Saint Philippe Néri[/i], conciërgewoning (foto 2012).

Kapel in heel sobere eclectischeVeel voorkomende stijl (ca. 1850-1914) die inspiratie put uit verschillende architectuurstijlen uit het verleden. Komt door de combinatie van enerzijds verschillende stijlelementen en anderzijds nieuwe technieken en materialen tot een unieke eigentijdse creatie. stijl n.o.v. architect René Théry, 1911.
1-beukig schip met vijf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder leien, deels afgewolfdZadeldak waarvan de nok niet tot de geveleinden doorloopt, maar met korte driehoekige eindschilden (wolfeinden) wordt afgewolfd., zadeldakDak met twee hellende dakvlakken.; oorspronkelijk voorzien van spits  met galmgaten, maar uiteindelijk niet uitgevoerd. Bakstenen gevels met elementen in witte steen op hardstenen sokkelHoge plint van een gevel; fungeert als voetstuk in ordonnantie van de gevel.. Straatgevel bestaande uit twee registersVensterstrook in een topgevel. tussen pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel.; onderaan vijf rechthoekige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur., witstenen band met waterspuwersUitstekende buis of gooteinde voor de afvoer van hemelwater, vaak in de vorm van een dierlijk of diabolisch monster. en boven drielichtGroep van drie smalle vensters binnen dezelfde omlijsting, onderling gescheiden door deelzuiltjes of stijlen/monelen; centraal venster soms hoger dan beide andere. binnen rondboogvormigeBoog waarvan de kromming een halve cirkel beschrijft. nisUitsparing in de dikte van een muur, kan rechthoekig zijn of onder een boog, achtervlak kan vlak, segmentvormig, halfrond of gebogen zijn; diepe nis voor standbeeld.; geheel onder uitkragende kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). met windveer op gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. en geprofileerde korbelen1. Diagonale houten balk ter ondersteuning van overkragende elementen zoals een luifel, een kroonlijst,…; 2. Balk om de verbinding tussen trekker en spantbeen in een kapspant te versterken.; gevel aan beide zijden geflankeerd door lage aanbouw onder aandak en gemarkeerd door postament1. Rechthoekig voetstuk van een standbeeld; - 2. Balkvormige stenen bekroning; - 3. Stenen zijstukken van een balkonborstwering. met witstenen bekroning. Zijgevels op benedenverdieping geflankeerd door uitsprong onder lessenaarsdakDak bestaande uit één hellend dakvlak. en op verdieping voorzien van telkens drie gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. tussen kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). doorbrekende postamenten1. Rechthoekig voetstuk van een standbeeld; - 2. Balkvormige stenen bekroning; - 3. Stenen zijstukken van een balkonborstwering. met witstenen bekroning met gebeeldhouwd kruis. Centraal toegangsportiek aan achterzijde.

[i]Institut Saint Philippe Néri[/i], kapel (foto 2012).

Schip geritmeerd door ellipsvormige bogenConstructie waarvan de beschrijvende lijnen delen van cirkels of gebogen lijnen zijn en waarin alle drukkrachten optreden. op romaansArchitectuurrichting (ca. 1850) die zich beroept op voorbeelden uit de romaanse bouwkunst (10e-12e eeuw) . geïnspireerde zuiltjes.

Bronnen

Archieven
GAE/DS 41-216; 41-118-222.

Publicaties en studies
BOVY, Ph., Boondael (2), Gemeente Elsene, Brussel, 2003 (À la découverte de l'histoire d'Ixelles, 10), p. 8.