Typologie(ën)
drukkerij
Ontwerper(s)
Marcel VAN GOETHEM – architect – 1950
Stijlen
Modernisme
Inventaris(sen)
- Bouwen door de eeuwen heen in Brussel. Stad Brussel (1989-1993)
- Inventaris van engineering erfgoed (2011)
- Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek
- Esthetisch
- Historisch
- Wetenschappelijk
- Technisch
- Stedenbouwkundig
Onderzoek en redactie
2016
id
Urban : 33446
Beschrijving
Modernistisch
drukkerijgebouw naar ontwerp van Marcel Van Goethem, 1950.
Samen met de Hoofdzetel van de Nationale Bank (zie de Berlaimontlaan 1-3-5), ontworpen door dezelfde architect, in dienst van de Bank, boven de nieuw aangelegde noord-zuidspoorwegverbinding.
Ingepast tussen de Berlaimontlaan en de lager gelegen Sint-Laurensstraat en aan beide zijden geflankeerd door trappen van de Zandstraat en de Komediantenstraat. Beide trappen maken deel uit van het ontwerp van Van Goethem om het hoogteverschil tussen de de Berlaimontlaan en de Sint-Laurensstraat te overbruggen (en om het terrein van de Drukkerij te scheiden van de toenmalige terreinen van de Office Nationale de la Jonction). Bouwhoogte (vier bouwlagen + technische verdieping) bepaald door panoramisch uitzicht vanaf Congresplein.
Licht gekromde wanden die het wegtracé volgen en afgeronde hoeken verzachten de monumentaliteit van het gebouw en leveren een bijna plastische plattegrond op. Vanaf de verdiepingen plattegrond in H-vorm waarvan de lange zijden langs de de Berlaimontlaan en de Sint-Laurensstraat gelegen zijn.
Twee kelderverdiepingen gedeeltelijk onder de de Berlaimontlaan, en langs de lagere Sint-Laurensstraat als eerste en tweede bouwlaag. Een aan de Berlaimontlaan ontdubbelde gelijkvloerse verdieping: een lage verzonken en een hoge. Het eigenlijke atelier bevindt zich hierachter op het niveau van de lage gelijkvloerse verdieping met de hoge gelijkvloerse verdieping als vide. De verhoogde gelijkvloerse verdieping in overstek langs de Sint-Laurensstraat, steunend op kolommen. De vleugel langs de de Berlaimontlaan met drie verdiepingen, deze langs de Sint-Laurensstraat met één verdieping.
Plat dak met tussen de benen van de H-vorm de sheddaken van het atelier. Sinds jaren ’90 zuidelijke sheddaken overkapt voor extra ventilatie units.
Gevel in Savonnière-steen, uitgezonderd hardstenen kelderverdiepingen.
Hoofdgevel langs de de Berlaimontlaan met centrale toegangsportiek in een vooruitspringende rechthoekige middenbouw van negen traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), geflankeerd door twee aan de uiteinden afgeronde zijvleugels van ieder 16 traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). Zijvleugels - voorafgegaan door decoratief hekwerk - met verdiepte penanten die de verticaliteit benadrukken. Onder luifelAfdak boven de ingang van een huis of handelszaak. glazen toegangsportiek van drie bouwlagen hoog met metalen hekwerk en dito deur centraal onder supra-porta met boekrol als allegorie voor de Drukkerij.
Zijgevels geritmeerd door venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. van het atelier en koperen regenpijpen. Achtergevel met twee bovengrondse met hardsteen bekleedde kelderverdiepingen onder uitstekend gelijkvloerse verdieping op kolommen en wijkende eerste verdieping. Twee hoogste verdiepingen met ritmerende glaspartijen en smalle penanten. In kelderverdiepingen eveneens ritmerende maar kleinere vensteropeningen. Gevel onderbroken door verticale blokvorm van eerste kelder- tot eerste verdieping, respectievelijk dienstdoend als monte-charge en trappenhuisGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht..
Schrijnwerk bewaard.
Interieur.
Interieur regelmatig aangepast, maar oorspronkelijke indeling nagenoeg ongewijzigd. Op de bovenverdiepingen hoofdzakelijk administratie – indeling met de tijd aangepast naargelang behoeften - langs de Berlaimontlaan en ateliers voor voorbereidend werk langs Sint-Laurensstraat. Op de gelijkvloerse verdieping het eigenlijke drukatelier. Kelderverdiepingen met verwarmings-, ventilatie- en andere technische ruimten, magazijnen, garage - op niveau Sint-Laurensstraat – en schuilkelder van de Nationale Bank uit 1939-’40 die geen deel uitmaakt van de Drukkerij. Ondergrondse passages verbinden de Drukkerij met de naburige gebouwen van de Nationale Bank.
Monumentale inkomhal tussen hoge glaspartijen met aluminium en stalen hekwerk, halfzuilen en marmeren bevloering bewaard. Trap tot verhoogde gelijkvloerse verdieping; balkon op tweede verdieping.
Betegelde trappenhuizenGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht. bewaard.
Samen met de Hoofdzetel van de Nationale Bank (zie de Berlaimontlaan 1-3-5), ontworpen door dezelfde architect, in dienst van de Bank, boven de nieuw aangelegde noord-zuidspoorwegverbinding.
Ingepast tussen de Berlaimontlaan en de lager gelegen Sint-Laurensstraat en aan beide zijden geflankeerd door trappen van de Zandstraat en de Komediantenstraat. Beide trappen maken deel uit van het ontwerp van Van Goethem om het hoogteverschil tussen de de Berlaimontlaan en de Sint-Laurensstraat te overbruggen (en om het terrein van de Drukkerij te scheiden van de toenmalige terreinen van de Office Nationale de la Jonction). Bouwhoogte (vier bouwlagen + technische verdieping) bepaald door panoramisch uitzicht vanaf Congresplein.
Licht gekromde wanden die het wegtracé volgen en afgeronde hoeken verzachten de monumentaliteit van het gebouw en leveren een bijna plastische plattegrond op. Vanaf de verdiepingen plattegrond in H-vorm waarvan de lange zijden langs de de Berlaimontlaan en de Sint-Laurensstraat gelegen zijn.
Twee kelderverdiepingen gedeeltelijk onder de de Berlaimontlaan, en langs de lagere Sint-Laurensstraat als eerste en tweede bouwlaag. Een aan de Berlaimontlaan ontdubbelde gelijkvloerse verdieping: een lage verzonken en een hoge. Het eigenlijke atelier bevindt zich hierachter op het niveau van de lage gelijkvloerse verdieping met de hoge gelijkvloerse verdieping als vide. De verhoogde gelijkvloerse verdieping in overstek langs de Sint-Laurensstraat, steunend op kolommen. De vleugel langs de de Berlaimontlaan met drie verdiepingen, deze langs de Sint-Laurensstraat met één verdieping.
Plat dak met tussen de benen van de H-vorm de sheddaken van het atelier. Sinds jaren ’90 zuidelijke sheddaken overkapt voor extra ventilatie units.
Gevel in Savonnière-steen, uitgezonderd hardstenen kelderverdiepingen.
Hoofdgevel langs de de Berlaimontlaan met centrale toegangsportiek in een vooruitspringende rechthoekige middenbouw van negen traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), geflankeerd door twee aan de uiteinden afgeronde zijvleugels van ieder 16 traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). Zijvleugels - voorafgegaan door decoratief hekwerk - met verdiepte penanten die de verticaliteit benadrukken. Onder luifelAfdak boven de ingang van een huis of handelszaak. glazen toegangsportiek van drie bouwlagen hoog met metalen hekwerk en dito deur centraal onder supra-porta met boekrol als allegorie voor de Drukkerij.
Zijgevels geritmeerd door venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. van het atelier en koperen regenpijpen. Achtergevel met twee bovengrondse met hardsteen bekleedde kelderverdiepingen onder uitstekend gelijkvloerse verdieping op kolommen en wijkende eerste verdieping. Twee hoogste verdiepingen met ritmerende glaspartijen en smalle penanten. In kelderverdiepingen eveneens ritmerende maar kleinere vensteropeningen. Gevel onderbroken door verticale blokvorm van eerste kelder- tot eerste verdieping, respectievelijk dienstdoend als monte-charge en trappenhuisGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht..
Schrijnwerk bewaard.
Interieur.
Interieur regelmatig aangepast, maar oorspronkelijke indeling nagenoeg ongewijzigd. Op de bovenverdiepingen hoofdzakelijk administratie – indeling met de tijd aangepast naargelang behoeften - langs de Berlaimontlaan en ateliers voor voorbereidend werk langs Sint-Laurensstraat. Op de gelijkvloerse verdieping het eigenlijke drukatelier. Kelderverdiepingen met verwarmings-, ventilatie- en andere technische ruimten, magazijnen, garage - op niveau Sint-Laurensstraat – en schuilkelder van de Nationale Bank uit 1939-’40 die geen deel uitmaakt van de Drukkerij. Ondergrondse passages verbinden de Drukkerij met de naburige gebouwen van de Nationale Bank.
Monumentale inkomhal tussen hoge glaspartijen met aluminium en stalen hekwerk, halfzuilen en marmeren bevloering bewaard. Trap tot verhoogde gelijkvloerse verdieping; balkon op tweede verdieping.
Betegelde trappenhuizenGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht. bewaard.
Bronnen
Archieven
SAB/OW 60481 a & b (1950)
Publicaties en studies
Marcel Van Goethem, architecte D.P.L.G.; oeuvres & études, 1940-1959. Brussel, [1962].
Tijdschriften
NOVGORODSKY L., "Les nouveaux bâtiments de la Banque Nationale de Belgique à Bruxelles", in: La technique des travaux, 29, 1953, nrs. 7-8, pp. 215-236.
Marcel Van Goethem, architecte D.P.L.G.; oeuvres & études, 1940-1959. Brussel, [1962].
Tijdschriften
NOVGORODSKY L., "Les nouveaux bâtiments de la Banque Nationale de Belgique à Bruxelles", in: La technique des travaux, 29, 1953, nrs. 7-8, pp. 215-236.
Andere
Huren, kopen, verhuizen, bouwen… [infobrochure van de Nationale Bank] s.l., s.d.
Huren, kopen, verhuizen, bouwen… [infobrochure van de Nationale Bank] s.l., s.d.
