Brasserie Saint-Michel / Papeteries Aug. Lammens & fils
Zennestraat 17
Fabrieksstraat 40
Zennestraat 17b, 19, 21
Typologie(ën)
brouwerij
fabriek
fabriek
Ontwerper(s)
INCONNU - ONBEKEND – 1845
Juridisch statuut
Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024
Stijlen
Neoclassicisme
Inventaris(sen)
- Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
- Bouwen door de eeuwen heen in Brussel. Stad Brussel (1989-1993)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen spelen, meer dan andere bouwkundige goederen, een prominente rol in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte in het verleden. Meestal determineren zijn andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het hierin een rol speelt, bijvoorbeeld hoekgebouwen, coherente pleinen of (straatwanden), deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, maar ook relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe deze architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2016
id
Urban : 33061
Beschrijving
Brouwerij
opgetrokken in opdracht van J.B. Vandenheuvel
& Cie, waarvoor bouwaanvraag van 1845, naar verluidt in bedrijf tot 1920.
Vervolgens opgesplitst in drie vleugels, de linkervleugel in gebruik als
papierverwerkend bedrijf «Papeteries Aug. Lammens & Fils» van 1922 tot 1980. Eertijds geflankeerd door de
kleine Zenne.
Oorspronkelijk ruim, langgerekt hoekgebouw (Fabrieksstraat), met vier bouwlagen + mezzaninoHalve verdieping, gelegen net onder de kroonlijst. en respectievelijk negentien en vijf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder gecombineerde schildbedaking. In zijn huidige vorm twee afzonderlijke vleugels van respectievelijk negen en vijf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...); gescheiden door een hoger oplopende nieuwbouw, opgetrokken na afbraak van de middenvleugel van vijf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) in 1950. Voorheen bepleisterdMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. en beschilderd gevelfront, heden voorzien van een bekleding met schijnvoegenImitatievoeg in metsel - of pleisterwerk, aangebracht om regelmatige verdeling te bewerkstelligen of bijvoorbeeld natuurstenen parement (simili) te suggereren., op geprofileerde hardstenen plint. Symmetrische opstand in neoclassicistische stijl, gemarkeerd door een vijf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) breed middenrisaliet met op de eerste verdieping rondboogvensters met booglijst en doorgetrokken imposten; hoge inrijpoort aansluitend bij een kleine binnenplaats in de vierde traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). Voorts regelmatige ordonnantie met lage deuren en kleine getraliede venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. in vlakke hardstenen omlijsting op de gedrukte begane grond, en registersVensterstrook in een topgevel. van rechthoekige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur., haast vierkant op de bovenste twee verdiepingen, met geprofileerde lekdrempel. Klassieke beëindiging met architraafHoofdbalk; het onderste, dragende deel van een klassiek hoofdgestel, meestal geleed door banden., alternerend omlijste steigergatenGat aan de bovenzijde van een gevel waarin de horizontale dwarsbalken van een steiger werden bevestigd; vaak afgedekt door smeedijzeren (sier)deksel. en mezzaninovensters, en kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement).. Vrij goed bewaarde ordonnantie in de resterende vleugels, afgezien van onder meer een hoekportaal en twee atelierramen, echter ernstig verstoord door de tussengeschoven nieuwbouw.
Structuur van houten balkenlagen op gietijzerenHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. kolommen in het interieur; overdekte binnenplaats onder ijzeren glaskap.
Twee aanpalende, gelijktijdig opgetrokken enkelhuizen (zie Fabrieksstraat nr. 42-44, 46).
Oorspronkelijk ruim, langgerekt hoekgebouw (Fabrieksstraat), met vier bouwlagen + mezzaninoHalve verdieping, gelegen net onder de kroonlijst. en respectievelijk negentien en vijf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder gecombineerde schildbedaking. In zijn huidige vorm twee afzonderlijke vleugels van respectievelijk negen en vijf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...); gescheiden door een hoger oplopende nieuwbouw, opgetrokken na afbraak van de middenvleugel van vijf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) in 1950. Voorheen bepleisterdMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. en beschilderd gevelfront, heden voorzien van een bekleding met schijnvoegenImitatievoeg in metsel - of pleisterwerk, aangebracht om regelmatige verdeling te bewerkstelligen of bijvoorbeeld natuurstenen parement (simili) te suggereren., op geprofileerde hardstenen plint. Symmetrische opstand in neoclassicistische stijl, gemarkeerd door een vijf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) breed middenrisaliet met op de eerste verdieping rondboogvensters met booglijst en doorgetrokken imposten; hoge inrijpoort aansluitend bij een kleine binnenplaats in de vierde traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). Voorts regelmatige ordonnantie met lage deuren en kleine getraliede venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. in vlakke hardstenen omlijsting op de gedrukte begane grond, en registersVensterstrook in een topgevel. van rechthoekige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur., haast vierkant op de bovenste twee verdiepingen, met geprofileerde lekdrempel. Klassieke beëindiging met architraafHoofdbalk; het onderste, dragende deel van een klassiek hoofdgestel, meestal geleed door banden., alternerend omlijste steigergatenGat aan de bovenzijde van een gevel waarin de horizontale dwarsbalken van een steiger werden bevestigd; vaak afgedekt door smeedijzeren (sier)deksel. en mezzaninovensters, en kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement).. Vrij goed bewaarde ordonnantie in de resterende vleugels, afgezien van onder meer een hoekportaal en twee atelierramen, echter ernstig verstoord door de tussengeschoven nieuwbouw.
Structuur van houten balkenlagen op gietijzerenHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. kolommen in het interieur; overdekte binnenplaats onder ijzeren glaskap.
Twee aanpalende, gelijktijdig opgetrokken enkelhuizen (zie Fabrieksstraat nr. 42-44, 46).
Bronnen
Archieven
SAB/OW 22125 (1845), 28203 (1921), 28678 (1922), 60705 (1950).
