Typologie(ën)
burgerwoning
Ontwerper(s)
INCONNU - ONBEKEND – 1700-1725
Juridisch statuut
Beschermd sinds 16 oktober 1975
Stijlen
Barok
Inventaris(sen)
- Urgentie-inventaris van het bouwkundig erfgoed van de Brusselse agglomeratie (Sint-Lukasarchief 1979)
- Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
- Bouwen door de eeuwen heen in Brussel. Stad Brussel (1989-1993)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem), authenticiteit (idem + de kwaliteit van de uitvoering) en integriteit (bewaringstoestand, oorspronkelijke elementen)). Een goed bevat ook artistieke waarde als het kunstwerken omvat (beeldhouwwerken, reliëfs ontworpen voor het goed, enz.) of decoratieve elementen uit de oorspronkelijke bouwperiode of met bijzondere kwaliteit (gesigneerd glasramen, sgraffito, lichtbeuk, enz.).
- Esthetisch Historisch gezien werd die waarde aangewend om waardevolle groene ruimten en natuurlijke of halfnatuurlijke gebieden aan te duiden. De waarde kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Een afweging met andere waarden dringt zich tevens op: de artistieke, de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en de stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen). De volgende selectiecriteria worden er eveneens aan gekoppeld: de ensemblewaarde en de contextuele waarde.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde : - als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente; - of als getuigenis van een periode en/of een zeldzame ontwikkeling van een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; de Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; - of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale lanen of in de Leopoldswijk); - of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur – met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (bv. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte); - of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (bv. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, de Congreskolom); - of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken); - of als het representatief is van het oeuvre van een belangrijke architect in de architectuurgeschiedenis op internationaal, nationaal, regionaal of lokaal niveau (dit betreft zowel befaamde architecten als V. Horta, V. Bourgeois, M. Polak als secundaire architecten, die lokaal verbonden worden aan een gemeente zoals Fernand Lefever in Koekelberg of Emile Hoebeke in Sint-Agatha-Berchem).
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen of landschappen hebben in het verleden een prominente rol gespeeld in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte en de stedelijke ruimte. Meestal bepalen zij andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het daarin een rol speelt, bijvoorbeeld : - hoekgebouwen; - coherente pleinen of homogene huizenrijen (gevels die een ensemble vormen van dezelfde stijl, periode en volume); - tuinwijken, - deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, - relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe die architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2016
id
Urban : 30992
Beschrijving
Laatbarok
diephuis (hoek Villersstraat) met drie bouwlagen en respectievelijk drie en
vier traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder zadeldakDak met twee hellende dakvlakken., te dateren in begin 18e eeuw.
Grondige restauratie in 1980-1982 onder leiding van architecten Raymond Lemaire en G. Gyömörey : voor- en zijgevel volgens aangetroffen sporen van oorspronkelijke ordonnantie en met polychrome beschildering, sloop en wederopbouw van de achtergevel - oorspronkelijk met aandak-, vervanging van pannen dak door leien, ontmanteling van het interieur met uitzondering van de balkenlagen; aanbouw ten westen in «invulstijl» met integratie van barokke deuromlijsting, oorspronkelijk afkomstig van de voormalige Leiengang (Zespenningenstraat), aanleunend tegen een muurfragment van de eerste stadsomwalling (zie Villersstraat). BepleisterdeMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. gevels met beschildering gedeeltelijk in imitatie-baksteen, op natuurstenen sokkelHoge plint van een gevel; fungeert als voetstuk in ordonnantie van de gevel..
Voorgevel (oostzijde) : halsgevelGevel waarvan de geveltop rechthoekig is en geflankeerd wordt door (gebeeldhouwde) vleugel- of klauwstukken. met verticaliserende travee-indeling door pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel., kolossaalZuilen of pilasters die over de volle hoogte of over meer dan één verdieping opgaan, onafhankelijk van de door vensters en bouwlagen gegeven maten. over de bovenverdieping, nog doorgetrokken in de geveltop ; horizontale registermarkering door geprofileerde puilijst en gekorniste architraafHoofdbalk; het onderste, dragende deel van een klassiek hoofdgestel, meestal geleed door banden. en waterlijstVooruitspringende rand in het gevelvlak die regenwater buiten gevel laat afdruppelen. boven de derde bouwlaag. Rechthoekige en licht getoogdeBoog die minder dan een halve cirkel beschrijft; boog in de vorm van een cirkelsegment. Bij vensters spreekt men dan van een getoogd venster of steekboogvenster. venstersLicht- en/of luchtopening in een muur.. Geveltop met door pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. gemarkeerde hals met bekronend driehoekig frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening., en flankerende klokvormige volutenSpiraalvormig ornament; meestal gebruikt als aanzetstuk van topgevels, bij deur- en vensteromlijstingen of als steunbeer., onderbroken door postamenten1. Rechthoekig voetstuk van een standbeeld; - 2. Balkvormige stenen bekroning; - 3. Stenen zijstukken van een balkonborstwering.; centraal rechthoekig vensterLicht- en/of luchtopening in een muur., omringd door ovale oculiKlein rond, ovaal of polygonaal venster. in geprofileerde omlijsting; muurankers. Zijgevel (noordzijde) met identieke travee- en registermarkering, en vensterordonnantie. Gereconstrueerd hoekportaal : twee op elkaar gestelde rondboogdeuren met sluitsteenSluitsteen van een opening; weerhoudt de gewelfstenen in een boog of gewelf. en waterlijstVooruitspringende rand in het gevelvlak die regenwater buiten gevel laat afdruppelen. onder ovaal bovenlichtBovenste gedeelte van een raam- of deurkozijn, gescheiden door een dwarsregel; soms voorzien van glas-in-lood en/of roeden., zoals in gedichte vorm aangetroffen achter de bepleistering in de zijgevel; begane grond van de voorgevel vóór restauratie met gevelbrede winkelpui.
Aanbouw : hergebruikte barokke deuromlijsting van hardsteen met steenhouwersmerk van P. Wincqz (Feluy), uit de tweede helft van de 17e eeuw; geblokte, geprofileerde rondboogBoog waarvan de kromming een halve cirkel beschrijft. met neuten, vleugelstukkenZijstuk, veelal in voluutvorm, van een topgevel, dakkapel of dakvenster., gelede imposten en voluutsleutel, in spiegelboogvormig, druk geprofileerd veld met voluutjes en bolornament.
Grondige restauratie in 1980-1982 onder leiding van architecten Raymond Lemaire en G. Gyömörey : voor- en zijgevel volgens aangetroffen sporen van oorspronkelijke ordonnantie en met polychrome beschildering, sloop en wederopbouw van de achtergevel - oorspronkelijk met aandak-, vervanging van pannen dak door leien, ontmanteling van het interieur met uitzondering van de balkenlagen; aanbouw ten westen in «invulstijl» met integratie van barokke deuromlijsting, oorspronkelijk afkomstig van de voormalige Leiengang (Zespenningenstraat), aanleunend tegen een muurfragment van de eerste stadsomwalling (zie Villersstraat). BepleisterdeMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. gevels met beschildering gedeeltelijk in imitatie-baksteen, op natuurstenen sokkelHoge plint van een gevel; fungeert als voetstuk in ordonnantie van de gevel..
Voorgevel (oostzijde) : halsgevelGevel waarvan de geveltop rechthoekig is en geflankeerd wordt door (gebeeldhouwde) vleugel- of klauwstukken. met verticaliserende travee-indeling door pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel., kolossaalZuilen of pilasters die over de volle hoogte of over meer dan één verdieping opgaan, onafhankelijk van de door vensters en bouwlagen gegeven maten. over de bovenverdieping, nog doorgetrokken in de geveltop ; horizontale registermarkering door geprofileerde puilijst en gekorniste architraafHoofdbalk; het onderste, dragende deel van een klassiek hoofdgestel, meestal geleed door banden. en waterlijstVooruitspringende rand in het gevelvlak die regenwater buiten gevel laat afdruppelen. boven de derde bouwlaag. Rechthoekige en licht getoogdeBoog die minder dan een halve cirkel beschrijft; boog in de vorm van een cirkelsegment. Bij vensters spreekt men dan van een getoogd venster of steekboogvenster. venstersLicht- en/of luchtopening in een muur.. Geveltop met door pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. gemarkeerde hals met bekronend driehoekig frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening., en flankerende klokvormige volutenSpiraalvormig ornament; meestal gebruikt als aanzetstuk van topgevels, bij deur- en vensteromlijstingen of als steunbeer., onderbroken door postamenten1. Rechthoekig voetstuk van een standbeeld; - 2. Balkvormige stenen bekroning; - 3. Stenen zijstukken van een balkonborstwering.; centraal rechthoekig vensterLicht- en/of luchtopening in een muur., omringd door ovale oculiKlein rond, ovaal of polygonaal venster. in geprofileerde omlijsting; muurankers. Zijgevel (noordzijde) met identieke travee- en registermarkering, en vensterordonnantie. Gereconstrueerd hoekportaal : twee op elkaar gestelde rondboogdeuren met sluitsteenSluitsteen van een opening; weerhoudt de gewelfstenen in een boog of gewelf. en waterlijstVooruitspringende rand in het gevelvlak die regenwater buiten gevel laat afdruppelen. onder ovaal bovenlichtBovenste gedeelte van een raam- of deurkozijn, gescheiden door een dwarsregel; soms voorzien van glas-in-lood en/of roeden., zoals in gedichte vorm aangetroffen achter de bepleistering in de zijgevel; begane grond van de voorgevel vóór restauratie met gevelbrede winkelpui.
Aanbouw : hergebruikte barokke deuromlijsting van hardsteen met steenhouwersmerk van P. Wincqz (Feluy), uit de tweede helft van de 17e eeuw; geblokte, geprofileerde rondboogBoog waarvan de kromming een halve cirkel beschrijft. met neuten, vleugelstukkenZijstuk, veelal in voluutvorm, van een topgevel, dakkapel of dakvenster., gelede imposten en voluutsleutel, in spiegelboogvormig, druk geprofileerd veld met voluutjes en bolornament.
Bronnen
Archieven
K.I.K., 29725 A - 29726 A.
