Ontwerper(s)
Antoine TRAPPENIERS – aannemer, architect – 1872-1874
Henri MAQUET – architect – 1895-1897
E. HELLEMANS – 1909-1911
Juridisch statuut
Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024
Inventaris(sen)
- Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
- Bouwen door de eeuwen heen in Brussel. Stad Brussel (1989-1993)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen spelen, meer dan andere bouwkundige goederen, een prominente rol in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte in het verleden. Meestal determineren zijn andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het hierin een rol speelt, bijvoorbeeld hoekgebouwen, coherente pleinen of (straatwanden), deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, maar ook relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe deze architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2016
id
Urban : 30035
Beschrijving
Omvangrijk
complex (hoek Koloniënstraat nr. 29-31), in meerdere fasen opgetrokken.
Eerste gebouw van drie bouwlagen en acht traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) (huidige middenvleugel aan de Koloniënstraat), naar ontwerp van architect A. Trappeniers van 1872-1873, voltooid in 1874; uitbreiding met vier traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) aan de linkerzijde, naar ontwerp van architect Henri Maquet van 1895, voltooid in 1897. Bouw van een nieuwe ingangsvleugel van drie bouwlagen en zeven traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), oorspronkelijk gekenmerkt door een mansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken. met belvédère (huidige noordvleugel aan de Koloniënstraat), naar ontwerp van architect E. Hellemans van 1909, voltooid in 1911. Forse uitbreiding met een vleugel van vier bouwlagen + entresol en veertien traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) (huidige zuidvleugel aan de Kanselarijstraat), gepaard met verhoging van de bestaande constructies tot vier bouwlagen, naar ontwerp van architect Robert Théry van 1919-1921, voltooid in 1922. Verhoging van het gehele complex met twee attiekverdiepingenVerdieping (soms halve verdieping), gelegen net boven de kroonlijst of als terugspringende hoogste verdieping van een gebouw. , naar ontwerp van architecten André en Jean Polak van 1959. Het oorspronkelijke opbouwschema en materiaalgebruik van de gevel van Trappeniers werd in alle bouwfasen aangehouden : streng neoclassicistisch uitzicht met een geblokte hardstenen sokkel, bepleisterdeMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. bovenverdiepingen met hardstenen vensteromlijstingen en onder meer versierde borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust., en een klassiek hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel.. Pilasterritmering in de noordvleugel; bijkomende entresol en bel-etage met zware middenbalkons, frontonsDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening. en guirlandes in de zuidvleugel.
Eerste gebouw van drie bouwlagen en acht traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) (huidige middenvleugel aan de Koloniënstraat), naar ontwerp van architect A. Trappeniers van 1872-1873, voltooid in 1874; uitbreiding met vier traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) aan de linkerzijde, naar ontwerp van architect Henri Maquet van 1895, voltooid in 1897. Bouw van een nieuwe ingangsvleugel van drie bouwlagen en zeven traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), oorspronkelijk gekenmerkt door een mansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken. met belvédère (huidige noordvleugel aan de Koloniënstraat), naar ontwerp van architect E. Hellemans van 1909, voltooid in 1911. Forse uitbreiding met een vleugel van vier bouwlagen + entresol en veertien traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) (huidige zuidvleugel aan de Kanselarijstraat), gepaard met verhoging van de bestaande constructies tot vier bouwlagen, naar ontwerp van architect Robert Théry van 1919-1921, voltooid in 1922. Verhoging van het gehele complex met twee attiekverdiepingenVerdieping (soms halve verdieping), gelegen net boven de kroonlijst of als terugspringende hoogste verdieping van een gebouw. , naar ontwerp van architecten André en Jean Polak van 1959. Het oorspronkelijke opbouwschema en materiaalgebruik van de gevel van Trappeniers werd in alle bouwfasen aangehouden : streng neoclassicistisch uitzicht met een geblokte hardstenen sokkel, bepleisterdeMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. bovenverdiepingen met hardstenen vensteromlijstingen en onder meer versierde borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust., en een klassiek hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel.. Pilasterritmering in de noordvleugel; bijkomende entresol en bel-etage met zware middenbalkons, frontonsDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening. en guirlandes in de zuidvleugel.
Bronnen
Archieven
SAB/OW11777 (1872-1874, 1895-1897), 1776 (1909-1911), 32382 (1919-1922), 68226 en 69509 (1959).
Tijdschriften
PIRENNE J.H., "La genèse de notre siège social" (Paribas, 1972, nr. 9-11, p. 6-12).
