Typologie(ën)

herenhuis

Ontwerper(s)

Louis SAUVAGEarchitect1916

G. J. MAUGUEarchitect1926

Statut juridique

Beschermd sinds 26 april 1989

Stijlen

Beaux-Artsstijl
Neo-Lodewijk XV, neorococo
Neo-Lodewijk XVI

Inventaris(sen)

  • Actualisatie van de Urgentie-Inventaris (Sint-Lukasarchief - 1993-1994)
  • Actualisatie van het inventarisatieproject van het Bouwkundig Erfgoed (DMS-DML - 1995-1998)
  • Urgentie-inventaris van het bouwkundig erfgoed van de Brusselse agglomeratie (Sint-Lukasarchief 1979)
  • Het monumentale erfgoed van België. Sint-Joost-ten-Node (DMS-DML - 1994-1997)

Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)

  • Artistiek
  • Esthetisch
  • Historisch
  • Stedenbouwkundig

Onderzoek en redactie

1993-1995

id

Urban : 10913
lees meer

Beschrijving

Herenhuis gebouwd i.o.v. de familie Vaxelaire in 1916, op de plaats van een patriciërswoning uit XIX b n.o.v. arch. A. TRAPPENIERS. Deze woning werd, op vraag van advocaat S. Wiener, in 1897 voorzien van een grote feestzaal onder lantaarn.

Het plan voor het oorspronkelijke herenhuis - een pand in Beaux-ArtsstijlArchitectuurstroming (ca. 1905-1930) met reminiscenties aan de grote Franse architectuurstijlen uit de 18e eeuw. Rijk en zorgvuldig gedecoreerde gevels in natuursteen en/of simili of in combinatie met baksteen. Borstweringen en poorten in fraai uitgewerkt smeedwerk. van vijf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) - wordt toegeschreven aan arch. L. SAUVAGE. In 1926 werd het linkerdeel deel uitgebreid met twee traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) n.o.v. de Parijse arch. G. J. MAUGUE die op dat moment de plannen had ontworpen voor de winkels van de "Bon Marché" in de Kruidtuinlaan, eveneens voor de familie Vaxelaire.

Gevel en dak zijn beschermd bij K.B. van 26.04.1989.

In 1989 kreeg het pand tevens een nieuwe bestemming als kantoorruimte n.o.v. het architectenbureau BUAS SUTER en SUTER, voor de handelsbank Duménil Leblé die opdracht gaf tot de restauratie van de ruimtes op de begane grond en de bel-etage en van de voorgevel.
De bank liet richting Verbondstraat tevens een kantoorgebouw optrekken van zeven bouwlagen en een kelderverdieping, waarbij de ruimtes van de laatste drie verdiepingen rond het trappenhuisGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht. en een glazen dakgedeelte gelegen zijn.

Het eigenlijke herenhuis wordt voorafgegaan door een kleine tuin, afgesloten door een bewerkt smeedijzeren hek.
Heden twee bouwlagen + souterrainHoge kelder of half verzonken verdieping. en zes traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) (eerste bouwlaag) of zeven traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder leien pseudo-mansardedak met dakvenstersUit het dakvlak opgaand stenen venster dat met de gevel in verbinding staat of er enkel door een kroonlijst van gescheiden is., eertijds met terugwijkende dakverdieping waarin œils-de-bœuf, heden trapsgewijs terugwijkend om de verbinding met het modern kantoorgebouw te maken.
Natuurstenen lijstgevel op hoge sokkel met dienstingang en getraliede souterrainvensters.
Ingangstravee in licht risalietRisaliet (Italiaans, van risalto: uitstekend deel), vooruitspringend volume van een gevel dat over de hele hoogte doorloopt en soms hoger is; naar gelang de positie worden er midden-, zij- en hoekrisalieten onderscheiden., geaccentueerd door de halfronde vooruitspringende ingang met bekronend balkon, voorafgegaan door een bordestrap met smeedijzeren leuning. Vleugeldeur met bekronend vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. geïnspireerd door de Lodewijk XVI-stijl, het geheel ingeschreven tussen gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. met composietkapitelen die een entablementHoofdgestel of onderdeel ervan (vb. kroonlijst) als bekroning van muuropening; entablement vaak op consoles. ondersteunen. Aan weerszijden hiervan steekbogige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. ingeschreven tussen pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel., met sleutelSluitsteen van een opening; weerhoudt de gewelfstenen in een boog of gewelf., verdiepte panelen op borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. en vensterleuningenLage, versierde leuning boven een onderdorpel, meestal in metaal.. Uiterst links rijker bewerkt deurvenster van ontvangstzaal, voorafgegaan door een klein balkon en ingeschreven tussen pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel.. Tweede bouwlaag voorzien van steekbogige deurvensters in een omlijsting met orenUitstekend deel van sommige bouwelementen of -constructies, meestal louter decoratief. en smeedijzeren borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust., uitgezonderd de muuropening boven de ingang met terras en balkon. Natuurstenen kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). met tandlijst. Steekbogige dakvenstersUit het dakvlak opgaand stenen venster dat met de gevel in verbinding staat of er enkel door een kroonlijst van gescheiden is. onder natuurstenen kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement).. DakvensterUit het dakvlak opgaand stenen venster dat met de gevel in verbinding staat of er enkel door een kroonlijst van gescheiden is. boven de ingangstravee oorspronkelijk met frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening..

Postmodernistische achtergevel in de Verbondstraat.

Interieur
: gebruik van marmer en natuursteen voor de ingang, hal en eretrap. Salons op begane grond en eerste verdieping rond trappenhuisGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht. met glazen bedaking gelegen. Muren van souterrainverdieping verticaal geleed door Ionische pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. en blindeZonder opening; blind venster, schijnopening. muuropeningen met spiegels. Trap met bewerkte smeedijzeren leuning. Gedecentralizeerde trap van tweede bouwlaag leidt naar laatste verdieping.

Astronomielaan 9, Hotel Vaxelaire, <a href='/nl/glossary/39' class='info'>borstwering<span>1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust.</span></a> (foto 1993-1995).

Kwalitatief hoogstaand ijzerwerkVerzameling van alle metalen elementen van een gebouw. en eind 18e eeuwse en 19e eeuwse lambriseringenWandbetimmering, meestal bestaande uit paneelwerk, aangebracht tegen een binnenmuur (vaak het onderste gedeelte ervan); later ook in marmer, stucwerk, …, waaronder enkele waarschijnlijk van Franse oorsprong; verder parketvloeren, marmeren schouwen en spiegels.

Astronomielaan 9, Hotel Vaxelaire, interieur (foto 1993-1995).

Rococo-lambrisering in ontvangstzaal met wapenschilden en valse deuren. Beschilderde deurstukken met florale decoratie of scènes uit Ovidius' Metamorphose, o.a. Mercurius die de jonge Bacchus toevertrouwt aan Nysa, Vertumnus en Pomona. Putti in grisailleGetekende of geschilderde voorstelling in verschillende tinten grijs of bruin. in de eetzaal. Oorspronkelijk meubilair deels bewaard.

Bescherming 26.04.1989.

Bronnen

Archieven
GASJ/DS/OW 74 (1855), 5355 (1897), 5744 (1899), 10676 (1928), 17414 (1989).

Persartikels
ROBERT, F., "L'Hôtel Vaxelaire", Le Soir, 28.12.1989.
A. VDP, "L'Hôtel Vaxelaire en rénovation", La Lanterne, 9/10.06.1990, p. 2.