Voormalig fabriek Emile Goeyens en Brouwerij Van Doren
Bloemenhofplein 5
Onze-Lieve-Vrouw van Vaakstraat 2
Fabrieksstraat 1-1b-1c
Typologie(ën)
brouwerij
fabriek
fabriek
Ontwerper(s)
Paul HAMESSE – architect – 1909
Juridisch statuut
Beschermd sinds 12 maart 1998
Stijlen
Art nouveau
Inventaris(sen)
- Inventaris van de Industriële Architectuur (AAM - 1980-1982)
- Inventaris van het Industrieel Erfgoed (La Fonderie - 1993-1994)
- Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
- Bouwen door de eeuwen heen in Brussel. Stad Brussel (1989-1993)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
- Wetenschappelijk Over het algemeen gebruikt om natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden te waarderen in hun botanische kwaliteiten. Binnen de context van een onroerend goed kan het de aanwezigheid van een (bouw)element (bijzonder materiaal, experimenteel materiaal, bouwprocédé of -component) of getuigenis van een ruimtelijk-structurele ruimte (stedenbouwkundig) waarvan het behoud moet worden overwogen met het oog op wetenschappelijk onderzoek.
- Sociaal Moeilijk te onderscheiden van de volkskundige waarde en over het algemeen onvoldoende om een selectie op zichzelf te rechtvaardigen. - plaats van herinnering van een gemeenschap, van een sociale groep (bijvoorbeeld: potale in Sainte-Agathe, het kerkplein in Berhem-Sainte-Agathe, Vieux Tilleuls de Boendael in Elsene) - een plaats met volkssymboliek (b.v. Café La Fleur en Papier Doré in de Alexiensstraat) - een plaats waar een wijk gegroepeerd of gestructureerd is (bv. de Fer à Cheval-gebouwen in de Floréal-woonwijk).
- Technisch Onder de technische waarde van een onroerend goed kan men het vroeg gebruik van een bepaald materiaal of een bepaalde techniek verstaan (> engineering), ook gebouwen met een constructief of technologisch belang, een technisch hoogstandje of een technologische innovatie kunnen in aanmerking komen. Het kan eveneens industrieel-archeologisch waardevol worden begrepen zoals getuigenissen van verouderde bouwmethodes. Vanzelfsprekend dringt een koppeling zich aan mbt een wetenschappelijke waarde.
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen spelen, meer dan andere bouwkundige goederen, een prominente rol in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte in het verleden. Meestal determineren zijn andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het hierin een rol speelt, bijvoorbeeld hoekgebouwen, coherente pleinen of (straatwanden), deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, maar ook relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe deze architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2016
id
Urban : 32622
Beschrijving
Omvangrijk
complex met appartementen, handels- en bedrijfsruimte met art
nouveau-elementen, zogenaamd Les Anciennes Usines Emile Goeyens, naar
ontwerp van architect Paul Hamesse, 1909.
Rechthoekige plattegrond met geknikte noordzijde, op het bouwblok gevormd door de Fabrieksstraat, Papenvest en Onze-Lieve-Vrouw van Vaakstraat. Contrast tussen oost- en zuidgevels met bepleistering op hardstenen onderbouw (woningen), west- en noordgevels in baksteenbouw (fabriek); veelvuldig gebruik van ijzer onder meer lateien, balkons en consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief..
Oostelijke voorbouw met zes en vijf bouwlagen onder plat en mansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken.. Asymmetrische opstand door hoger oplopende voorgevelpartij met bekronende postamenten en smalle toegangstraveeTravee waarin de toegang is ondergebracht. onder gebogen waterlijstVooruitspringende rand in het gevelvlak die regenwater buiten gevel laat afdruppelen.. Verticale geleding door gestapelde houten erkersRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld., naar boven toe versmallend, en lisenenDecoratieve, uitspringende, verticale geleding, vaak met andere liseen verbonden door boog(fries).. Brede rechthoekige en getoogde venstersLicht- en/of luchtopening in een muur., onder meer drie- en vierlichten. Gebroken kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement).. Omlopende winkelpui onder I-balkenIJzeren latei met I-profiel. op begane grond.
Westelijk gelegen fabrieksgedeelte, oorspronkelijk bestemd voor fabricage van onder meer spiegels, glas-in-lood, lijsten ; heden pakhuis. Vier bouwlagen + mansardedak. Regelmatige ordonnantie en eenvormige gevelritmering door lisenen ; brede getoogde muuropeningen op eerste drie, rechthoekige, op hoogste verdieping. Afgetopte (?) fabrieksschouw in noordwestelijke hoek.
Rechthoekige plattegrond met geknikte noordzijde, op het bouwblok gevormd door de Fabrieksstraat, Papenvest en Onze-Lieve-Vrouw van Vaakstraat. Contrast tussen oost- en zuidgevels met bepleistering op hardstenen onderbouw (woningen), west- en noordgevels in baksteenbouw (fabriek); veelvuldig gebruik van ijzer onder meer lateien, balkons en consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief..
Oostelijke voorbouw met zes en vijf bouwlagen onder plat en mansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken.. Asymmetrische opstand door hoger oplopende voorgevelpartij met bekronende postamenten en smalle toegangstraveeTravee waarin de toegang is ondergebracht. onder gebogen waterlijstVooruitspringende rand in het gevelvlak die regenwater buiten gevel laat afdruppelen.. Verticale geleding door gestapelde houten erkersRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld., naar boven toe versmallend, en lisenenDecoratieve, uitspringende, verticale geleding, vaak met andere liseen verbonden door boog(fries).. Brede rechthoekige en getoogde venstersLicht- en/of luchtopening in een muur., onder meer drie- en vierlichten. Gebroken kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement).. Omlopende winkelpui onder I-balkenIJzeren latei met I-profiel. op begane grond.
Westelijk gelegen fabrieksgedeelte, oorspronkelijk bestemd voor fabricage van onder meer spiegels, glas-in-lood, lijsten ; heden pakhuis. Vier bouwlagen + mansardedak. Regelmatige ordonnantie en eenvormige gevelritmering door lisenen ; brede getoogde muuropeningen op eerste drie, rechthoekige, op hoogste verdieping. Afgetopte (?) fabrieksschouw in noordwestelijke hoek.
Bronnen
Archieven
SAB/OW 3900 (1909).
