Onderzoek en redactie
2019
Bekijk de weerhouden gebouwenDe Heyvaertstraat verbindt de Nijverheidskaai, ter hoogte van de Driehoekplaats, met de Ropsy Chaudronstraat. Ze kruist de Gosseliesstraat en de Zeemtouwersstraat, de Liverpoolstraat en dan de Schipstraat en de Passerstraat. De straat ligt schrijlings op de gemeenten Sint-Jans-Molenbeek en Anderlecht. Nr. 54 tot 108, 146b tot 160, evenals nr. 207-209 tot 221, liggen op grondgebied Anderlecht, waar de gemeentegrens de oude, onregelmatige bedding van de Kleine Zenne volgt.
De straat werd naar een gouverneur van de provincie Brabant vernoemd en werd vóór 1858 tot aan de Liverpoolstraat geopend. Haar verlenging westwaarts stond vanaf 1866 aangegeven op het Plan d’ensemble pour l’extension et l’embellissement de l’Agglomération bruxelloise opgesteld door wegeninspecteur Victor Besme, die de aanleg van een overslagstation plande langs het kanaal, in de aslijn van de straat. In 1877 plande architect Jean Rosschaert op diezelfde plaats een bassin voor openbare baden omringd door een nieuwe wijk, waarvan de verlengde Heyvaertstraat een van de assen zou vormen. Het plan werd echter opgegeven ten gunste van de bouw van een complex van slachthuizen. In 1877 wees de gemeenteraad van Anderlecht aan de toekomstige Société Anonyme des Abattoirs et Marchés Publics d’Anderlecht-Cureghem een terrein toe voor de vestiging van het complex, in ruil voor de verlenging van de twee straten, die werd bekrachtigd bij K.B. van 22.05.1888: de Duitslandstraat voorbij de Bergensesteenweg (de toekomstige Ropsy Chaudronstraat) en de Heyvaertstraat. Pas rond 1900 werd laatstgenoemde straat daadwerkelijk verlengd, tot aan de ingang van de in 1890 ingehuldigde slachthuizen.
Vanaf de tweede helft van de jaren 1860 werden de eerste twee straatdelen met huizen bebouwd, overwegend in neoclassicistische stijl. De laatste twee straatdelen werden hoofdzakelijk in de jaren 1900 en 1910 bebouwd, met opbrengstpanden in eclectische stijl. Vermelden we daaronder nr. 152 (1906), 154 (1903) en 215 (n.o.v. architect Aug. De Roij, 1907), dat laatste versierd met sgraffiti. Nr. 211 (n.o.v. architect Alex Hollanders) en 213 (n.o.v. architect Victor Degand) gaan terug tot respectievelijk 1925 en 1923. De straat, waarin zich talrijke cafés, cabarets en winkels bevonden, vormt vandaag het hart van de “autowijk”, die gespecialiseerd is in de handel in tweedehandswagens. Al onmiddellijk vestigden zich diverse werkplaatsen en fabrieken aan de twee zijden van de straat, die werden afgeboord door respectievelijk het Kanaal van Charleroi en de Kleine Zenne. In de loop der jaren werd de bebouwing grotendeels gewijzigd, hoofdzakelijk op de benedenverdiepingen, wat de straat een heterogeen uitzicht heeft gegeven.
Bronnen
Archieven
GAA/DS Registre des rues [Stratenregister].
GAA/DS 152: 11059 (30.10.1906); 154: 9230 (20.01.1903); 211: 18804 (1925); 213: 16878 (1923); 215: 11480 (20.09.1907).
Publicaties en studies
VAN AUDENHOVE, J., Les rues d’Anderlecht, Herdenking van de twintigste verjaardag van de oprichting van Anderlechtensia, C.A.F.H.A, 1995, p. 133.
Tijdschriften
Almanachs du Commerce et de l’Industrie, “Heyvaert (rue)”, 1900, 1901.
Kaarten / plannen
HUVENNE, J., Carte topographique et hypsométrique de Bruxelles et ses environs, ca.1858.
BESME, V., Plan d’ensemble pour l’extension et l’embellissement de l’Agglomération bruxelloise, 1866.
ROSSCHAERT, J., Projet d’un nouveau quartier à Cureghem avec bassin pour bains publics, 01.05.1877.
Bruxelles et ses environs, Militair Cartografisch Instituut, 1893.