![Zespenningenstraat 53-55, Gemeenteschool nr 4, [s.d.]](https://monument.heritage.brussels/medias/buildings/10003156/10003156_0055_M02.jpg)
![Zespenningenstraat 60, Gemeenteschool nr 17, [s.d.]](https://monument.heritage.brussels/medias/buildings/10003156/10003156_0060_M02.jpg)
Typologie(ën)
school
Ontwerper(s)
Désiré DE KEYSER – architect – 1878-1883
Juridisch statuut
Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024
Stijlen
Eclectisme
Inventaris(sen)
- Urgentie-inventaris van het bouwkundig erfgoed van de Brusselse agglomeratie (Sint-Lukasarchief 1979)
- Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
- Bouwen door de eeuwen heen in Brussel. Stad Brussel (1989-1993)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen spelen, meer dan andere bouwkundige goederen, een prominente rol in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte in het verleden. Meestal determineren zijn andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het hierin een rol speelt, bijvoorbeeld hoekgebouwen, coherente pleinen of (straatwanden), deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, maar ook relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe deze architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2016
id
Urban : 33076
Beschrijving
Twee haast identieke
schoolgebouwen (de ene voor de jongens, de andere voor de meisjes) in eclectische stijl naar ontwerp van architect D. De Keyser, na
elkaar opgetrokken in 1878-1883.
Beide gebouwd ter plaatse van complexe beluiken, onder meer de Watergang. De plattegrond beschrijft een voorbouw met inkom en dienstlokalen, aansluitend vleugels rondom een beboomde speelplaats, met oorspronkelijk overdekte speelplaats tussen trappenhuizenGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht. en turnzaal aan de korte, klassenvleugels aan de lange zijden.
Gevelfronten van natuur- en hardsteen, met twee bouwlagen en twee traveeën onder mansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken.. Begane grond met hoge vleugeldeuren, gescheiden door de geboste middenpenant met medaillonRonde of ovale cartouche., en puilijst op consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief.. Bovenverdieping geritmeerd door pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel., de middenpenant bekroond door een driehoekig pseudofronton met wapen van de Stad Brussel en palmetVersiering in de vorm van een palmblad.; gevelplaat met opschrift «ecole communal – Gemeenteschool No 4» (respectievelijk Nr 17). Rechthoekige vensters met respectievelijk gesloten borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. en gietijzerenHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. Frans balkonBorstwering tussen de dagkanten van een naar binnen openslaand venster dat tot de vloer doorloopt.. Klassiek hoofdgestel.
Beide gebouwd ter plaatse van complexe beluiken, onder meer de Watergang. De plattegrond beschrijft een voorbouw met inkom en dienstlokalen, aansluitend vleugels rondom een beboomde speelplaats, met oorspronkelijk overdekte speelplaats tussen trappenhuizenGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht. en turnzaal aan de korte, klassenvleugels aan de lange zijden.
Gevelfronten van natuur- en hardsteen, met twee bouwlagen en twee traveeën onder mansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken.. Begane grond met hoge vleugeldeuren, gescheiden door de geboste middenpenant met medaillonRonde of ovale cartouche., en puilijst op consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief.. Bovenverdieping geritmeerd door pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel., de middenpenant bekroond door een driehoekig pseudofronton met wapen van de Stad Brussel en palmetVersiering in de vorm van een palmblad.; gevelplaat met opschrift «ecole communal – Gemeenteschool No 4» (respectievelijk Nr 17). Rechthoekige vensters met respectievelijk gesloten borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. en gietijzerenHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. Frans balkonBorstwering tussen de dagkanten van een naar binnen openslaand venster dat tot de vloer doorloopt.. Klassiek hoofdgestel.
Bronnen
Archieven
SAB/AA 1878, rep. 848,1880, rep. 965 en 1010, 1881, rep. 1116, 1159, 1174, 1178 en 1195, 1882, rep. 1252, 1260-1262 en 1277; N.P.P., Q 4 en Q 17.
