Typologie(ën)
fabriek
school
school
Ontwerper(s)
INCONNU - ONBEKEND – 1900-1905
Juridisch statuut
Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024
Stijlen
Eclectisme
Inventaris(sen)
- Het monumentale erfgoed van België. Schaarbeek (Apeb - 2010-2015)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem), authenticiteit (idem + de kwaliteit van de uitvoering) en integriteit (bewaringstoestand, oorspronkelijke elementen)). Een goed bevat ook artistieke waarde als het kunstwerken omvat (beeldhouwwerken, reliëfs ontworpen voor het goed, enz.) of decoratieve elementen uit de oorspronkelijke bouwperiode of met bijzondere kwaliteit (gesigneerd glasramen, sgraffito, lichtbeuk, enz.).
- Esthetisch Historisch gezien werd die waarde aangewend om waardevolle groene ruimten en natuurlijke of halfnatuurlijke gebieden aan te duiden. De waarde kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Een afweging met andere waarden dringt zich tevens op: de artistieke, de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en de stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen). De volgende selectiecriteria worden er eveneens aan gekoppeld: de ensemblewaarde en de contextuele waarde.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde : - als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente; - of als getuigenis van een periode en/of een zeldzame ontwikkeling van een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; de Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; - of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale lanen of in de Leopoldswijk); - of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur – met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (bv. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte); - of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (bv. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, de Congreskolom); - of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken); - of als het representatief is van het oeuvre van een belangrijke architect in de architectuurgeschiedenis op internationaal, nationaal, regionaal of lokaal niveau (dit betreft zowel befaamde architecten als V. Horta, V. Bourgeois, M. Polak als secundaire architecten, die lokaal verbonden worden aan een gemeente zoals Fernand Lefever in Koekelberg of Emile Hoebeke in Sint-Agatha-Berchem).
Onderzoek en redactie
2010-2012
id
Urban : 20520
Beschrijving
Voormalig industrieel complex in eclectische stijl, gebouwd ca. 1902 i.o.v. de firma Optima, gespecialiseerd in de productie van verbanden en geneesmiddelen.
Gevel van twee bouwlagen op hoge onderbouwHoge sokkel, reikend tot ongeveer het midden van de toegang; meestal in hardsteen.; zes traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), de eerste lager, met inrijpoort, de vijf andere met een symmetrische ordonnantie van kolossale pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel.. Hoofdingang op de bredere centrale traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). Gevel op latere datum voorzien van van rode brikettenBaksteenvormige tegel die op het reeds bestaande gevelvlak wordt aangebracht ter imitatie van een bakstenen gevel., met bewaarde hardstenen elementen. De meeste muuropeningen zijn gekoppeldTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd., onder I-balkIJzeren latei met I-profiel. op kussenblokken1. Dekplaat dat ligt tussen de drager (kapiteel) en het gedragene (balk of boog); 2. Kwartronde kraagsteen van een venster- of deurboog. op de benedenverdieping, onder steekboogBoog die minder dan een halve cirkel beschrijft; boog in de vorm van een cirkelsegment. Bij vensters spreekt men dan van een getoogd venster of steekboogvenster. op de verdieping. Centrale portiek1. Open galerij of zuilengang waarvan het dak op zuilen of arcades rust; - 2. Classicistische ruimte vóór een toegangsdeur die terugspringt of niet gelijk is met de voorgevel; - 3. Samenstel van twee zuilen onder architraaf die overgang tussen twee ruimtes accentueert. geflankeerd door twee langwerpige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. onder eenzelfde latei, met omlijsting in geprofileerde witsteen: rondboogBoog waarvan de kromming een halve cirkel beschrijft. met uitspringende sleutelSluitsteen van een opening; weerhoudt de gewelfstenen in een boog of gewelf., zwikkenHoekstuk tussen een boog en de omlijsting waarin de boog gevat is. met schijfmotief en entablementHoofdgestel of onderdeel ervan (vb. kroonlijst) als bekroning van muuropening; entablement vaak op consoles.. KroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). gewijzigd. Attiekmuurtje bekroond met vazen, sommige verdwenen. Cirkelboogvormige dakkapellenUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap. met topstuk, nu verdwenen. RaamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. deels vervangen op de verdieping. Inrijpoort bewaard.
Interieur. Het complex, waarin zich nu een onderwijsinstelling bevindt, kende een aanzienlijke ontwikkeling binnen het huizenblok. In het kantoorgebouw aan de straatkant is de trap bewaard. Parallel ermee ligt een speelplaats onder metalen gebint dat vroeger volledig beglaasd was. Hierachter bevindt zich een binnenplaats omringd door vier vleugels in eclectische stijl, uit dezelfde tijd als het gebouw aan de straatkant, waartegen een klein volume met de lift en de trap is aangebouwd. Achter aan het perceel ligt een groot gebouw in asymmetrische U-vorm dat van vóór 1952 dateert. Op de eerste traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) aan de straatkant bevindt zich een koetsdoorgang waarlangs deze verschillende entiteiten liggen. Plat plafond gescandeerd met steekbogen, muren versierd met arcadesEén of meerdere bogen, steunend op zuilen of pijlers; kan ook blind zijn. en blindeZonder opening; blind venster, schijnopening. oculiKlein rond, ovaal of polygonaal venster..
Gevel van twee bouwlagen op hoge onderbouwHoge sokkel, reikend tot ongeveer het midden van de toegang; meestal in hardsteen.; zes traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), de eerste lager, met inrijpoort, de vijf andere met een symmetrische ordonnantie van kolossale pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel.. Hoofdingang op de bredere centrale traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). Gevel op latere datum voorzien van van rode brikettenBaksteenvormige tegel die op het reeds bestaande gevelvlak wordt aangebracht ter imitatie van een bakstenen gevel., met bewaarde hardstenen elementen. De meeste muuropeningen zijn gekoppeldTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd., onder I-balkIJzeren latei met I-profiel. op kussenblokken1. Dekplaat dat ligt tussen de drager (kapiteel) en het gedragene (balk of boog); 2. Kwartronde kraagsteen van een venster- of deurboog. op de benedenverdieping, onder steekboogBoog die minder dan een halve cirkel beschrijft; boog in de vorm van een cirkelsegment. Bij vensters spreekt men dan van een getoogd venster of steekboogvenster. op de verdieping. Centrale portiek1. Open galerij of zuilengang waarvan het dak op zuilen of arcades rust; - 2. Classicistische ruimte vóór een toegangsdeur die terugspringt of niet gelijk is met de voorgevel; - 3. Samenstel van twee zuilen onder architraaf die overgang tussen twee ruimtes accentueert. geflankeerd door twee langwerpige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. onder eenzelfde latei, met omlijsting in geprofileerde witsteen: rondboogBoog waarvan de kromming een halve cirkel beschrijft. met uitspringende sleutelSluitsteen van een opening; weerhoudt de gewelfstenen in een boog of gewelf., zwikkenHoekstuk tussen een boog en de omlijsting waarin de boog gevat is. met schijfmotief en entablementHoofdgestel of onderdeel ervan (vb. kroonlijst) als bekroning van muuropening; entablement vaak op consoles.. KroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). gewijzigd. Attiekmuurtje bekroond met vazen, sommige verdwenen. Cirkelboogvormige dakkapellenUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap. met topstuk, nu verdwenen. RaamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. deels vervangen op de verdieping. Inrijpoort bewaard.
Interieur. Het complex, waarin zich nu een onderwijsinstelling bevindt, kende een aanzienlijke ontwikkeling binnen het huizenblok. In het kantoorgebouw aan de straatkant is de trap bewaard. Parallel ermee ligt een speelplaats onder metalen gebint dat vroeger volledig beglaasd was. Hierachter bevindt zich een binnenplaats omringd door vier vleugels in eclectische stijl, uit dezelfde tijd als het gebouw aan de straatkant, waartegen een klein volume met de lift en de trap is aangebouwd. Achter aan het perceel ligt een groot gebouw in asymmetrische U-vorm dat van vóór 1952 dateert. Op de eerste traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) aan de straatkant bevindt zich een koetsdoorgang waarlangs deze verschillende entiteiten liggen. Plat plafond gescandeerd met steekbogen, muren versierd met arcadesEén of meerdere bogen, steunend op zuilen of pijlers; kan ook blind zijn. en blindeZonder opening; blind venster, schijnopening. oculiKlein rond, ovaal of polygonaal venster..
Bronnen
Archieven
GAS/DS 25-78-80.
GAS/OW Kist 16, plan 13.
“Bois (grande rue au)”, Annuaire du Commerce et de l'Industrie de Belgique, Province de Brabant, Bruxelles et sa banlieue, Brussel, Établissements Généraux d'Imprimerie, 1900.
GAS/DS 25-78-80.
GAS/OW Kist 16, plan 13.
“Bois (grande rue au)”, Annuaire du Commerce et de l'Industrie de Belgique, Province de Brabant, Bruxelles et sa banlieue, Brussel, Établissements Généraux d'Imprimerie, 1900.
Opmerkelijke bomen in de nabijheid