Museum Camille Lemonnier en Schrijvershuis [Association des Ecrivains Belges de langue française]
Waversesteenweg 150
Ontwerper(s)
André-Édouard JOLLY – architect – 1889
Juridisch statuut
Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024
Stijlen
Eclectisme
Neoclassicisme
Inventaris(sen)
- Urgentie-inventaris van het bouwkundig erfgoed van de Brusselse agglomeratie (Sint-Lukasarchief 1979)
- Actualisatie van de Urgentie-Inventaris (Sint-Lukasarchief - 1993-1994)
- Actualisatie van het inventarisatieproject van het Bouwkundig Erfgoed (DMS-DML - 1995-1998)
- Het monumentale erfgoed van België. Elsene (DMS-DML - 2005-2015)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen spelen, meer dan andere bouwkundige goederen, een prominente rol in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte in het verleden. Meestal determineren zijn andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het hierin een rol speelt, bijvoorbeeld hoekgebouwen, coherente pleinen of (straatwanden), deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, maar ook relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe deze architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2009-2011
id
Urban : 19719
Beschrijving
Burgerwoning in eclectische stijl met neoclassicistische inslag, waarschijnlijk ontworpen voor baron Oscar Jolly door architect André-Édouard Jolly, 1889.
Geschiedenis
Het museum is gewijd aan de Belgische Franstalige schrijver Camille Lemonnier, die geboren werd en overleed in Elsene (1824-1913). Hij was een stuwende kracht in het literaire en artistieke leven. Hij schreef romans, verhalen en toneelstukken en was tevens kunstcriticus.
Het gebouw werd in 1924 op initiatief van Eugène Flagey, burgemeester van Elsene, verworven door de gemeente Elsene. Sinds 1946 staat het ter beschikking van de Association belge des Écrivains belges de langue française die er menige activiteiten organiseerd. Marie Lemonnier, dochter van de schrijver, vertrouwde aan de Association het beheer en de conservering toe van de verzameling van de schrijver. De collectie is ondergebracht op de eerste verdieping, in het zogenaamde Museum Camille Lemonnier. In 1997 werd dit een volwaardig museum dat is aangesloten bij de Brusselse museumraad.
In het museum is de werkkamer van Camille Lemonnier getrouw gereconstrueerd in de toestand zoals ze was op het moment van zijn overlijden in zijn huis in de Meerstraat nr. 26 in Elsene,. Het bevat ook zijn bibliotheek, zijn kunstverzameling (in een zaal grenzend aan de werkkamer), een documentatiezaal met boeken, tijschriften, vertalingen en andere publicaties die verband houden met de schrijver.
Het gebouw is thans eigendom van de Franse Gemeenschap van België.
Beschrijving
Bepleisterde gevel met drie bouwlagen en vier traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), bekroond met een breed hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel. onder driehoekig frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening.. Benedenverdieping met doorlopende schijnvoegenImitatievoeg in metsel - of pleisterwerk, aangebracht om regelmatige verdeling te bewerkstelligen of bijvoorbeeld natuurstenen parement (simili) te suggereren.. TraveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) op verdiepingen geritmeerd door monumentale pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. met Korinthisch kapiteelKopstuk van een zuil, pijler of pilaster; algemeen om de gedragen last op een smaller draagvlak over te brengen.; muuropeningen binnen geriemde omlijsting met versierde sleutelSluitsteen van een opening; weerhoudt de gewelfstenen in een boog of gewelf.. Voor beide centrale glasdeurenDeur waarvan het grootste deel uit glas bestaat. doorlopend balkon met ijzeren borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust.; dezelfde borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. voor venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. van laterale traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). In derde bouwlaag eveneens ijzeren vensterleuningenLage, versierde leuning boven een onderdorpel, meestal in metaal.. SchrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... deels bewaard (schrijnwerk vervangen naar oorspronkelijk model).
Geschiedenis
Het museum is gewijd aan de Belgische Franstalige schrijver Camille Lemonnier, die geboren werd en overleed in Elsene (1824-1913). Hij was een stuwende kracht in het literaire en artistieke leven. Hij schreef romans, verhalen en toneelstukken en was tevens kunstcriticus.
Het gebouw werd in 1924 op initiatief van Eugène Flagey, burgemeester van Elsene, verworven door de gemeente Elsene. Sinds 1946 staat het ter beschikking van de Association belge des Écrivains belges de langue française die er menige activiteiten organiseerd. Marie Lemonnier, dochter van de schrijver, vertrouwde aan de Association het beheer en de conservering toe van de verzameling van de schrijver. De collectie is ondergebracht op de eerste verdieping, in het zogenaamde Museum Camille Lemonnier. In 1997 werd dit een volwaardig museum dat is aangesloten bij de Brusselse museumraad.
In het museum is de werkkamer van Camille Lemonnier getrouw gereconstrueerd in de toestand zoals ze was op het moment van zijn overlijden in zijn huis in de Meerstraat nr. 26 in Elsene,. Het bevat ook zijn bibliotheek, zijn kunstverzameling (in een zaal grenzend aan de werkkamer), een documentatiezaal met boeken, tijschriften, vertalingen en andere publicaties die verband houden met de schrijver.
Het gebouw is thans eigendom van de Franse Gemeenschap van België.
Beschrijving
Bepleisterde gevel met drie bouwlagen en vier traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), bekroond met een breed hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel. onder driehoekig frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening.. Benedenverdieping met doorlopende schijnvoegenImitatievoeg in metsel - of pleisterwerk, aangebracht om regelmatige verdeling te bewerkstelligen of bijvoorbeeld natuurstenen parement (simili) te suggereren.. TraveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) op verdiepingen geritmeerd door monumentale pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. met Korinthisch kapiteelKopstuk van een zuil, pijler of pilaster; algemeen om de gedragen last op een smaller draagvlak over te brengen.; muuropeningen binnen geriemde omlijsting met versierde sleutelSluitsteen van een opening; weerhoudt de gewelfstenen in een boog of gewelf.. Voor beide centrale glasdeurenDeur waarvan het grootste deel uit glas bestaat. doorlopend balkon met ijzeren borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust.; dezelfde borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. voor venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. van laterale traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). In derde bouwlaag eveneens ijzeren vensterleuningenLage, versierde leuning boven een onderdorpel, meestal in metaal.. SchrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... deels bewaard (schrijnwerk vervangen naar oorspronkelijk model).
Bronnen
