Typologie(ën)
kapel
kliniek/hospitaal/ziekenhuis
kliniek/hospitaal/ziekenhuis
Ontwerper(s)
Juridisch statuut
Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024
Stijlen
Eclectisme
Neogotiek
Inventaris(sen)
- Actualisatie van de Urgentie-Inventaris (Sint-Lukasarchief - 1993-1994)
- Actualisatie van het inventarisatieproject van het Bouwkundig Erfgoed (DMS-DML - 1995-1998)
- Het monumentale erfgoed van België. Etterbeek (DMS-DML - 1994-1997)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen spelen, meer dan andere bouwkundige goederen, een prominente rol in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte in het verleden. Meestal determineren zijn andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het hierin een rol speelt, bijvoorbeeld hoekgebouwen, coherente pleinen of (straatwanden), deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, maar ook relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe deze architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
1993-1995
id
Urban : 14080
Beschrijving
Opgetrokken in eclectische stijl van middeleeuwse inspiratie i.o.v. de 'Soeurs de Saint-Joseph de Chambéry vanaf 1921 n.o.v. arch. Edmond SERNEELS.
Hiervoor was de kliniek in de Chambérystraat nr. 21 gevestigd.
Het oorspronkelijk gebouw, nr. 56 en 58, telt veertien traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) en drie bouwlagen + zolderverdieping in mansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken.. Bewerkte arduinen sokkel die het niveauverschil opvangt, waarin steekbogige kelderopeningen. Begane grond in baksteen en natuursteen, voorzien van rechthoekige getraliede muuropeningen; doorlopende lateien en lekdrempels. In de zevende en veertiende traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) vleugeldeuren met sierijzerwerk. Links van de tweede ingang paneel met opschrift : 'INSTITUT / CHIRURGICAL / ST JOSEPH'. CartoucheOmlijsting van een uitspringend vlak in de vorm van ingesneden en omkrullend papier of leer; vaak met opschrift of intern versierd. met datum en naam arch. 'EDM. SERNEELS / ARCHTE 1921', uiterst links onder doorlopende latei. Centrale traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) bekroond door stenen nis op klokvormige uitbuiging met blazoen waarop ineengestrengdelde initialen 'S'[aint] 'J'[oseph], waarin beeld van patroonheilige in hoog-reliëf tussen twee zuiltjes. Verdiepingen in baksteen horizontaal geleed door banden in natuursteen en verticaal geritmeerd door hoge rechthoekige muuropeningen op aanzetstukken onder steekbogige ontlastingsbogenBoog boven een venster- of deuropening die druk van het muurwerk op de stijlen afwentelt en zo het linteel ontlast.; op laatste verdieping onder boogfriesReeks van kleine (decoratieve) bogen, vaak steunend op kraagstenen. met lisenenDecoratieve, uitspringende, verticale geleding, vaak met andere liseen verbonden door boog(fries). tot de eerste verdieping lopen. TimpanenMonumentaal driehoekig of segmentvormig boogveld, meestal besloten in een fronton; vaak rijkelijk versierd. met visgraatmotief. Rechte baksteenfriezen. MansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken. met mijtervormige dakvenstersUit het dakvlak opgaand stenen venster dat met de gevel in verbinding staat of er enkel door een kroonlijst van gescheiden is..
De buitenste vier traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) van de tweede verdieping huisvesten een kapel, wat aan de buitengevel wordt aangegeven door de spitsbogige muuropeningen, met glasramen in de laatste twee traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...).
In 1934 vierde verdieping toegevoegd (tweede zolderverdieping in mansardedak) door arch. SERNEELS d.m.v. klimmende dakkapellenDakkapel met overkapping die in dezelfde richting helt als het dakvlak. in dakvlak.
In 1935 afbraak van nr. 52 en 54 teneinde de kliniek te kunnen uitbreiden naar links, n.o.v. arch. Léon JANLET: vier traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) die identiek zijn aan oorspronkelijke kern, met deur in vierde traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) (niet uitgevoerd) + twee zolderverdiepingen. Dit bracht het totaal op achttien traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...).
In 1936 werden de zeven linker traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...); verhoogd met twee bouwlagen + terras n.o.v. arch. Jean FINNÉ. Deze verhoogde eveneens de vijfde verdieping in 1946. Arch. R. VERHEYEN voegde in 1980 ten slotte nog een terugwijkende verdieping toe aan nr. 56.
Achter de kliniek mooie uitgestrekte tuin met bomen waarin zich, aan de kant van de Chambérystraat, enkele bijgebouwen bevinden, onder andere een mortuarium (1922, n.o.v. arch. SERNEELS) met kapel (1931, n.o.v. arch. SERNEELS), die verbonden zijn aan het hoofdgebouw via een overdekte doorgang die over het hele perceel loopt (1962, n.o.v. arch. Jacques DE COSTER).
Voormalige nr. 60, opgetrokken in eclectische stijl n.o.v. arch. Léon SMETS, 1913. Huis met drie bouwlagen en drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), toegevoegd aan kliniek in 1948 (ingang afgeschaft, toevoeging derde verdieping en bijgebouwen n.o.v. arch. Jacques DE COSTER).
Hiervoor was de kliniek in de Chambérystraat nr. 21 gevestigd.
Het oorspronkelijk gebouw, nr. 56 en 58, telt veertien traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) en drie bouwlagen + zolderverdieping in mansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken.. Bewerkte arduinen sokkel die het niveauverschil opvangt, waarin steekbogige kelderopeningen. Begane grond in baksteen en natuursteen, voorzien van rechthoekige getraliede muuropeningen; doorlopende lateien en lekdrempels. In de zevende en veertiende traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) vleugeldeuren met sierijzerwerk. Links van de tweede ingang paneel met opschrift : 'INSTITUT / CHIRURGICAL / ST JOSEPH'. CartoucheOmlijsting van een uitspringend vlak in de vorm van ingesneden en omkrullend papier of leer; vaak met opschrift of intern versierd. met datum en naam arch. 'EDM. SERNEELS / ARCHTE 1921', uiterst links onder doorlopende latei. Centrale traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) bekroond door stenen nis op klokvormige uitbuiging met blazoen waarop ineengestrengdelde initialen 'S'[aint] 'J'[oseph], waarin beeld van patroonheilige in hoog-reliëf tussen twee zuiltjes. Verdiepingen in baksteen horizontaal geleed door banden in natuursteen en verticaal geritmeerd door hoge rechthoekige muuropeningen op aanzetstukken onder steekbogige ontlastingsbogenBoog boven een venster- of deuropening die druk van het muurwerk op de stijlen afwentelt en zo het linteel ontlast.; op laatste verdieping onder boogfriesReeks van kleine (decoratieve) bogen, vaak steunend op kraagstenen. met lisenenDecoratieve, uitspringende, verticale geleding, vaak met andere liseen verbonden door boog(fries). tot de eerste verdieping lopen. TimpanenMonumentaal driehoekig of segmentvormig boogveld, meestal besloten in een fronton; vaak rijkelijk versierd. met visgraatmotief. Rechte baksteenfriezen. MansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken. met mijtervormige dakvenstersUit het dakvlak opgaand stenen venster dat met de gevel in verbinding staat of er enkel door een kroonlijst van gescheiden is..
De buitenste vier traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) van de tweede verdieping huisvesten een kapel, wat aan de buitengevel wordt aangegeven door de spitsbogige muuropeningen, met glasramen in de laatste twee traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...).
In 1934 vierde verdieping toegevoegd (tweede zolderverdieping in mansardedak) door arch. SERNEELS d.m.v. klimmende dakkapellenDakkapel met overkapping die in dezelfde richting helt als het dakvlak. in dakvlak.
In 1935 afbraak van nr. 52 en 54 teneinde de kliniek te kunnen uitbreiden naar links, n.o.v. arch. Léon JANLET: vier traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) die identiek zijn aan oorspronkelijke kern, met deur in vierde traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) (niet uitgevoerd) + twee zolderverdiepingen. Dit bracht het totaal op achttien traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...).
In 1936 werden de zeven linker traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...); verhoogd met twee bouwlagen + terras n.o.v. arch. Jean FINNÉ. Deze verhoogde eveneens de vijfde verdieping in 1946. Arch. R. VERHEYEN voegde in 1980 ten slotte nog een terugwijkende verdieping toe aan nr. 56.
Achter de kliniek mooie uitgestrekte tuin met bomen waarin zich, aan de kant van de Chambérystraat, enkele bijgebouwen bevinden, onder andere een mortuarium (1922, n.o.v. arch. SERNEELS) met kapel (1931, n.o.v. arch. SERNEELS), die verbonden zijn aan het hoofdgebouw via een overdekte doorgang die over het hele perceel loopt (1962, n.o.v. arch. Jacques DE COSTER).
Voormalige nr. 60, opgetrokken in eclectische stijl n.o.v. arch. Léon SMETS, 1913. Huis met drie bouwlagen en drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), toegevoegd aan kliniek in 1948 (ingang afgeschaft, toevoeging derde verdieping en bijgebouwen n.o.v. arch. Jacques DE COSTER).
Bronnen
Archieven
GAEtt./OW 4312 (1913), 1137 (1921), 2770 (1922), 7843 (1931), 6632 (1934), 9189 (1935), 1786 (1936), 1637 (1946), 1660 (1948).
