Typologie(ën)

sociale woonblok

Ontwerper(s)

Arthur PLADETarchitect1921

Victor BOURGEOISarchitect1921

Albert DE VALERIOLAarchitect1921

Stijlen

Art deco

Inventaris(sen)

  • Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
  • Erfgoedinventaris van de sociale woningbouw (La Fonderie - 2005)
  • Het monumentale erfgoed van België. Koekelberg (DPC-DCE - 2020-2023)

Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)

  • Artistiek
  • Esthetisch
  • Historisch
  • Sociaal
  • Stedenbouwkundig

Onderzoek en redactie

2020-2022

id

Urban : 35418
lees meer

Beschrijving

Geheel van vijf sociale woningblokken in art decoTendens tot de geometrisering van vormen en architecturale ornamenten die zich uitdrukt in het materiaal- en kleurgebruik., gebouwd in opdracht van de NV De Koekelbergse Haard, naar een ontwerp van de architecten Victor Bourgeois (nr. 1, 3), Albert de Valeriola (nr. 5, 7) en Arthur Pladet (nr. 9), 1921. Pladet en De Valeriola signeerden hun gebouwen op de onderbouwHoge sokkel, reikend tot ongeveer het midden van de toegang; meestal in hardsteen.. Zie ook de Jean Jacquetstraat 14-16-18 (1922) en 14A, B, C en D.

Om het monotone uiterlijk van de “goedkope woningen” te vermijden, verdeelt de Koekelbergse Haard het terrein in verschillende percelen en doet ze beroep op verschillende architecten.

Bakstenen gevels van vier bouwlagen en telkens vijf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), voorzien van met similiBepleistering ter imitatie van natuursteen. bepleisterde en enkele hard- en witstenen elementen. De toegangstraveeënTravee waarin de toegang is ondergebracht. met verspringende bouwlagen verraden dat zich daarachter het trappenhuisGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht. bevindt. De meeste muuropeningen zijn rechthoekig. Alle gebouwen zijn in 2007 zwaar gerenoveerd; alle schrijnwerk werd vervangen met uitzondering van de deuren en de kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement)..

Nr. 1 en 3. Twee identieke gebouwen. Hoge onderbouwHoge sokkel, reikend tot ongeveer het midden van de toegang; meestal in hardsteen. met verticaal aangebrachte bakstenen. Aan weerszijden van de centrale traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...): lichtjes vooruitspringende brede travee over drie bouwlagen, bekroond door Frans balkonBorstwering tussen de dagkanten van een naar binnen openslaand venster dat tot de vloer doorloopt. met gietijzeren borstweringen in de hoogste bouwlaag; drielichtenGroep van drie smalle vensters binnen dezelfde omlijsting, onderling gescheiden door deelzuiltjes of stijlen/monelen; centraal venster soms hoger dan beide andere..

Het betreft het eerste project van de toen 24-jarige architect Victor Bourgeois. In die tijd was hij technisch medewerker van de Société nationale des habitations et logements à bon marché. De twee gebouwen werden kort na zijn eerste reis naar Nederland ontworpen en kenmerken zich door een zekere soberheid. De Koekelbergse Haard is niet tevreden met het gebouw en doet, in tegenstelling tot de andere architecten, geen beroep meer op Victor Bourgeois voor de andere sociale woningbouwprojecten in de gemeente.

Nr. 5 en 7. Twee identieke gebouwen. OnderbouwHoge sokkel, reikend tot ongeveer het midden van de toegang; meestal in hardsteen. in hardsteen. De tweede en vierde traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) van elk pand zijn in licht risalietRisaliet (Italiaans, van risalto: uitstekend deel), vooruitspringend volume van een gevel dat over de hele hoogte doorloopt en soms hoger is; naar gelang de positie worden er midden-, zij- en hoekrisalieten onderscheiden., zijn iets hoger en worden bekroond door een gewelfde kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement).. Deze traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) zijn voorzien van ronde gestapelde erkersRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld. op de eerste en tweede verdieping, bekroond door een terras met gietijzerenHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust.. ToegangstraveeTravee waarin de toegang is ondergebracht. met deuren waarboven initialen en jaartal "F. 1921 K.", onder afdak op houten korbelen1. Diagonale houten balk ter ondersteuning van overkragende elementen zoals een luifel, een kroonlijst,…; 2. Balk om de verbinding tussen trekker en spantbeen in een kapspant te versterken.. VensterLicht- en/of luchtopening in een muur. met borstweringen in gevarieerd metselwerk, bekroond door klein tweelicht.


Nr. 9. Centrale toegangstraveeTravee waarin de toegang is ondergebracht. met borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. onder de venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. versierd met stenen panelen met beeldhouwwerk. Metalen rondboogdeur onder stenen luifelAfdak boven de ingang van een huis of handelszaak., met bovenaan de initialen "FK" en het jaartal: links van de deur "anno" en rechts "1921". Geflankeerd door ronde gestapelde erker van drie bouwlagen, op de bovenste verdieping geflankeerd door pilasters met topsieraad.

Bronnen

Archieven
GAK/DS 1182-35 (1921), 7666-80 (2007).

Publicaties en studies
STRAUVEN, I., De gebroeders Bourgeois. Architectuur en plastique pure, Brussel, AAM éditions, 2005.