Typologie(ën)

landhuis

Ontwerper(s)

Inventaris(sen)

  • Actualisatie van de Urgentie-Inventaris (Sint-Lukasarchief - 1993-1994)
  • Actualisatie van het inventarisatieproject van het Bouwkundig Erfgoed (DMS-DML - 1995-1998)
  • Urgentie-inventaris van het bouwkundig erfgoed van de Brusselse agglomeratie (Sint-Lukasarchief 1979)
  • Het monumentale erfgoed van België. Elsene (DMS-DML - 2005-2015)

Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)

  • Artistiek
  • Esthetisch
  • Historisch
  • Stedenbouwkundig

Onderzoek en redactie

2009-2011

id

Urban : 19745
lees meer

Beschrijving

Voormalig landhuis in neorenaissancestijl van familie Delchevalerie, ontwerp van 1878, op gevel gedateerd “ANNO” en “1880”.

Maakt deel uit van homogene straatwand van nr. 41 tot 57.

Oorspronkelijk half vrijstaand gebouw omringd door tuin met bijgebouwen en links van de straat gescheiden door tuinmuur. In 1913 uitgebreid door Gautier de Rasse-Delchevalerie met linkeraanbouw met twee traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) in dezelfde stijl. Zeker vanaf 1922 zetel van L’Union sociale du Foyer de la Femme. In datzelfde jaar achteraan uitgebreid met Y-vormige vleugels met drie bouwlagen. Sinds 1991 in gebruik als Psychiatrisch verzorgingstehuis Sanatia vzw.

Collegestraat 51-45, opstand en grondplan, GAE/DS 75-45-51 (1878).

Voorgevel
Drie bouwlagen en zes ongelijke traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder mansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken. met dakkapellenUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap.. Bakstenen gevel met elementen in (geschilderde) witsteen. Nivellerende benedenverdieping met (veelal) tweelichtenTweedelige lichtopening, door deelzuiltje gesplitst. en hardstenen sokkel. Eerste twee traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) later toegevoegd en bestaande uit smalle toegangstraveeTravee waarin de toegang is ondergebracht. in risalietRisaliet (Italiaans, van risalto: uitstekend deel), vooruitspringend volume van een gevel dat over de hele hoogte doorloopt en soms hoger is; naar gelang de positie worden er midden-, zij- en hoekrisalieten onderscheiden. en brede traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), op benedenverdieping geleed door pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. (vroegere garages). Oorspronkelijk volume met achtzijdige toren en laatste traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) in risalietRisaliet (Italiaans, van risalto: uitstekend deel), vooruitspringend volume van een gevel dat over de hele hoogte doorloopt en soms hoger is; naar gelang de positie worden er midden-, zij- en hoekrisalieten onderscheiden. en tussenliggende traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) licht terugspringend met op eerste verdieping terras met doorlopende  smeedijzeren borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust.. Toren met vier bouwlagen en spits; vensteromlijstingen met (gebogen) frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening.; ter hoogte van kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). geometrisch friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). en rondboogvenster. Verder veelal getoogde vensteromlijstingen met sleutels, diamantkoppenPiramidaal ornament (3 of 4 zijden), onder andere gebruikt in banden en friezen. en wortelmotieven(Renaissance)ornament in de vorm van een afhangende, halve kegel of een rechtstaande wortel.; op eerste verdieping met entablementHoofdgestel of onderdeel ervan (vb. kroonlijst) als bekroning van muuropening; entablement vaak op consoles. op consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief.; op tweede verdieping kruisvenstersVenster, door een moneel en een tussendorpel in vier vlakken verdeeld. met borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. met paneel tussen consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief. en bekronend paneel met vleugelstukken en cartoucheOmlijsting van een uitspringend vlak in de vorm van ingesneden en omkrullend papier of leer; vaak met opschrift of intern versierd.. Getande kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). met modillonsRechthoekig kraagstuk, ter versiering van een kroonlijst. boven venstersLicht- en/of luchtopening in een muur.; kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). van toren op consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief.. SchrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ...  en smeedwerk grotendeels bewaard, onder meer smeedijzeren Beaux-Artsdeuren.

Interieur
Oorspronkelijk op dienstruimtes en garages op benedenverdieping en woon- en ontvangstfuncties (fumoir/biljartzaal) op eerste verdieping en slaapkamers op tweede verdieping. Diensttrap in toren.
Hovenierswoning, orangerie, serresBroeikast. en aangelegde tuin met rocailles1. Schelp- of rotsachtig, asymetrisch ornament, waaraan rococo haar naam dankt. - 2. Tuinfolies of rotsachtige tuinconstructies. in 1922 gesloopt en vervangen door Y-vormige vleugel met telkens 20-tal kamers per verdieping.

Bronnen

Archieven
GAE/DS 75-45.